Sosyal Bilimler Enstitüsü / Social Sciences Institute

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11727/1394

Browse

Now showing 1 - 20 of 185

13. Yy – 14. Yy Yunus Emre dönemi giyim kültürü ve çağdaş koleksiyon örneği
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Zeynep Ülkü, Düğer; Pınar, Türkdemir
Milli kültürler arasında eski ve köklü bir geçmişe sahip olan Türk kültürü, Türklerin İslamiyet’i kabul etmesiyle birlikte, mimari, musiki, mutfak, geleneksel tezyin adı verilen; hat, tezhip, ebru gibi el sanatları ve el dokumacılığı, giyim, nakış gibi alanlarda değişimleri beraberinde getirmiştir. Türk-İslam sentezinin etkisiyle çeşitlenen bu dünya sanatlarının, önemini asırlardır koruduğu görülmektedir. Bu bağlamda 13. ve 14. yüzyıllar arasında tarihi kaynaklardan edinilen bilgiler doğrultusunda, dönemin giyim kültürü özellikleri çeşitli başlıklar altında; genel giyim kültürü, kadın giyim kültürü, saray giyim kültürü ve divan giyim kültürü olarak incelenmiştir. Literatürde, 13. ve 14. yüzyıl Selçuklu Dönemi, İslam kültürünün izlerinin sürdüğü “açık fikirli ve hoşgörülü” Anadolu Selçuklu hükümdarlarına ayrıca “manevi iklimin huzuruna katkı sağlayan” tasavvuflar ile bir anılmaktadır. Bu dönemde yaşayan Yunus Emre gibi şairler de dönemin önemli mutasavvıfları arasında anılmaktadır. Yunus Emre, döneminde olduğu kadar bugün de “insanlık yolunu aydınlatan” tasavvuf ekolleri arasında yer almaktadır. Bu tezde, Yunus Emre’nin yaşamış olduğu dönemin özellikleriyle birlikte; sosyal sınıflara göre ayrılan giyim kültürü ve vermek istediği mesajlarını günümüzde yaşatmak amacıyla figüratif ve simgesel öğelerle, desenlerle, doku ve yüzey çalışmalarıyla o dönemin kültürünü yansıtabilen modernize edilmiş bir çağdaş koleksiyon tasvirlenmeye çalışılmıştır. Koleksiyon, Eskişehir Büyükşehir Belediyesinin önderliğinde kurulacak olan Yunus Emre Müzesi’nde, dönemin kültürünü günümüze uyarlayarak yaşatmak amacıyla hazırlanmıştır. Turkish culture, which has an old and deep-rooted history among national cultures, has been called architecture, music, cuisine, traditional decoration “adornment” with the acceptance of Islam by the Turks; It brought together handicrafts such as calligraphy, illumination, marbling, and those in the fields of change such as, weaving, clothing, and embroidery. It is seen that these world arts, which are diversified by the users of the Turkish- Islamic patronage, have preserved their importance for centuries. In this context, in line with the information obtained between the 13th and 14th periods, the clothing culture characteristics of the period are under various headings; It’s examined general clothing culture, women's clothing culture, palace clothing culture and divan clothing culture. In the literature, the 13th and 14th Century Seljuk Period is associated with the "openminded and tolerant" Anatolian Seljuk rulers, who continued the Islamic culture, and also with Sufis that "contributed to the peace of the spiritual climate". Poets such as Yunus Emre, who lived in this period, are also mentioned among the important mystics of the period. Yunus Emre is among the schools of Sufism that "illuminated the path of humanity" as it was in his time. In this thesis, along with the characteristics of the period in which Yunus Emre lived; In order to keep the family clothing culture and desired messages alive according to social classes, it has been tried to depict a modernized contemporary collection that can reflect the culture of that period with figurative and symbolic displays, patterns, texture and surface works. The collection has been prepared in Yunus Emre Museum, which will be established under led by Eskişehir Metropolitan Municipality, with the aim of keeping the period culture alive by adapting it to the present.
1950 sonrası Ankara’nın değişen kent yaşamı ve pastanelerin mekânsal dönüşümü
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Zeynep, Gökaydın Yenal; Betül Bilge, Özdamar
13 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilanından kısa bir süre önce, Ankara başkent olarak kabul edilmiştir. Başkent Ankara’nın imar süreci yeni yönetiminin başarısı ile özdeşleşen geniş perspektifli bir modernleşme vizyonu ile şekillenmiştir. Kurtuluş Savaşı süresince de önemli bir merkez konumuna sahip olan Ankara, başkent ilan edilmesiyle yeni bir anlam da yüklenmiştir. Sahip olduğu kentsel kurgu, Cumhuriyet yönetiminin oluşturmak ve yaygınlaştırmak istediği modern yaşam- mekân kurgusuna planlı çalışmalara da ev sahipliği yapmıştır. Bu bağlamda, kentsel devinimin mekânsal karşılıkları çoğalmış ve dönüşerek yeniden oluşmuş ve/veya gelişmiştir. Ankara kent planlama çalışmaları günümüz kent akslarının oluşumunu ve okunmasını da mümkün kılmıştır. Tarihsel süreçte, Ankara kent kurgusunda meydana gelen değişimlerin, siyasi ve ekonomik gelişmelerden etkilendiği anlaşılmıştır. Bu etkenler paralelinde Ankara’da yeme-içme mekânlarının ve pastanelerin de çeşitliliği artmıştır. Çalışmanın ana konusunu oluşturan pastaneler, süreç içinde kent yaşamında oluşan bu devinimden etkilenmiş, konumlarında ve iç mekân kurgularında farklılıklar oluştuğu görülmüştür. Çalışmanın temel amacını Ankara’da hizmet veren ve süreç içerisinde de hizmet devamlılığı gösteren pastanelerin, modern kent yaşamındaki mekânsal değişimlerinin, kent akslarıyla birlikte izlenmesi ve araştırılması oluşturmaktadır. Bu kapsamında kent aksları, Ankara kent planlamalarına dayandırılarak 3 dönem içerisinde ele alınmıştır. Çalışmanın genel çerçevesi, araştırmaya temel oluşturacak biçimi ile 1923-2020 yılları arası Ankara kent yaşamında hizmet veren pastane oluşumları üzerinden okunmuştur. Bu bağlamda, kent aksları üzerinde yapılanma gösterdiği anlaşılan pastaneler, sosyal hayatın içinde yer alan kullanıcısı ile olan etkileşimi çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ayrıca pastane sahipleri, işletmecileri ve dönem tanıkları ile yapılan sözlü görüşmeler ile elde edilen veriler çalışmada kullanılmıştır. Araştırma nitel yöntemi esas alan tarihsel süreç okumasını üç aşamalı bir model üzerine kurgulamıştır. Birinci aşamada; kent kurgusu, haritalar kullanılarak irdelenmiştir. İkinci aşamada çalışılan pastanelerin, oluşan kent aksları üzerindeki bölgesel konumları belirlenmiştir. Çalışmanın üçüncü aşamasında; Flamingo Pastanesi, Funda Pastanesi, Hüdaverdi Pastanesi üzerinden okumalar yapılmıştır. Kent kurgusunda konumları- kent aksları ile ilişkisi, yakın çevre- mekân ilişkisi, mekân kurgusu; açık, yarı açık ve kapalı alan ilişkisi, iç mekân kurgusunun değişimi ve/veya gelişimi kapsamında yapılan çalışmalar (İç Mimar/Mimar ile çalışılması) ve iç mekân kurgusu- mekân içi ilişkiler ve kullanıcı etkileşimi incelenmiştir. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde; Ankara kent kurgusunda meydana gelen değişimlerin pastane mekânlarının konumlarında, iç mekân kurgularının şekillenmesinde ve dönüşmesinde etkileri olduğu görülmüştür. Tez kapsamında belirlenen pastane mekânlarının konum değişimlerinde ev iç-dış mekân kurgularının dönemlerde ticari sürdürülebilirlik, hizmet kalitesi, ürün çeşitliliği ve kullanıcı isteklerini değerlendirdiği ve bu bağlamda konum ve mekânsal değişimlerini planladığı anlaşılmıştır. Kent kurgusu-mekân ilişkisinin araştırmaya açık bir konu olduğu anlaşılmış, bu kapsamda pastane mekânları ile ilgili yapılacak iç mimari çalışmalarda tasarım yaklaşımının şekillenmesinde elde edilen bulguların kullanılmasının mümkün olduğu görülmüştür. İç mimarlık alanında ortaya konacak tasarım yaklaşımlarında; mekân tasarımı, mekân akışı ve kullanıcı ilişkisinin tanımlanması ve planlanmasında; yakın çevre, açık- yarı açık- kapalı alan ve kullanıcı ilişkisinin- etkileşiminin bütüncül olarak ele alınmasının işlevsel, estetik ve süründürülebilir mekân tasarımlarını destekleyeceği olacağı düşünülmektedir. Shortly before the proclamation of the Republic on 13 October 1923, Ankara was accepted as the capital. The reconstruction process of the capital Ankara has been shaped by a broad perspective modernization vision identified with the success of its new administration. Ankara, which had an important center position during the War of Independence, gained a new meaning with its declaration as the capital. Its urban fiction also hosted planned works on the modern life-space fiction that the Republican administration wanted to create and spread. In this context, the spatial counterparts of urban movement have multiplied and transformed, re-formed and/or developed. Ankara city planning studies also made it possible to form and read today's city axes. In the historical process, it has been understood that the changes that have taken place in Ankara's urban setting have been affected by political and economic developments. Parallel to these factors, the diversity of eating and drinking places and patisseries in Ankara has also increased. The patisseries, which are the main subject of the study, were affected by this movement that occurred in urban life in the process, and it was seen that there were differences in their locations and interior space setups. The main purpose of the study is to monitor and research the spatial changes in modern urban life of the patisseries that serve in Ankara and show continuity in the process, together with the city axes. In this context, city axes were handled in 3 periods based on Ankara city planning. The general framework of the study was read through the patisserie formations that served in the city life of Ankara between the years 1923-2020, as a basis for the research. In this context, patisseries, which are understood to be built on city axes, are evaluated within the framework of their interaction with the user in social life. In addition, the data obtained through oral interviews with pastry shop owners, operators and witnesses of the period were used in the study. The research has built the historical process reading, which is based on the qualitative method, on a three-stage model. In the first stage; The urban setting was analyzed using maps. In the second stage, the regional positions of the patisseries on the city axes were determined. In the third stage of the study; Readings were made at Flamingo Patisserie, Funda Patisserie, Hüdaverdi Patisserie. Positions in the urban setting- their relationship with the city axes, the close environment-space relationship, the spatial setup; The relationship between open, semi-open and closed space, the change and/or development of the interior space setup (working with an Interior Architect) and interior space-internal relations and user interaction were examined. When the obtained findings are evaluated; It has been observed that the changes in the city setup of Ankara have effects on the positions of the patisseries, the shaping and transformation of the interior space setups. It has been understood that in the change of location of the patisserie places determined within the scope of the thesis, the indoor-outdoor setting of the house evaluates the commercial sustainability, service quality, product variety and user requests in the periods, and in this context, plans the location and spatial changes. It has been understood that the relationship between urban construction and space is a subject open to research, and in this context, it has been seen that it is possible to use the findings obtained in shaping the design approach in interior architectural studies to be made about patisserie spaces. In the design approaches to be put forward in the field of interior architecture; in the definition and planning of space design, space flow and user relationship; It is thought that a holistic approach to the close environment, open-semi-open-closed space and user relationship-interaction will support functional, aesthetic and sustainable space designs.
1977’den 2019’a Star Wars filmlerinde mekân üzerinden Edward W. Said perspektifinde oryantalizm analizi
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Ekin Can, Seyhan; Adnan, Tepecik
Edward W. Said öncesi Oryantalizm farklı kültürleri araştırmak, gözlemlemek gibi olumlu ve/veya tarafsız bir yöntem olarak kabul edilirdi. Tarih boyunca birçok bilim, sanat gibi alanlarda oryantalistler araştırmalar ve çalışmalar yapmaktaydı. Fakat 1970'ler sonrası Oryantalizm kavramı Edward W. Said ile birlikte günümüzde yaygın olarak kabul edilen anlamı olan; doğunun batı toplumlarını görme biçimi olarak gelişmiştir. Bilim kurgunun kökeni bir edebi eser olan Mary Shelley'ye ait Frankenstein adlı eseri ile 1818 yılında doğduğu kabul edilmektedir. İlk üretiminden günümüze kadar birçok eserle de temsil edilmiş, teknoloji çağı ile birlikte 'vizyon' katma değeri ile önemini artırmıştır. 1902 yılında ilk sinema örneği olan 'A Trip to the Moon' adlı eser de bir bilim kurgu hikayesini temel alarak, ilk temsiliyeti ile bilim kurgu ve sinema ikilisinin ilişkisinin kuvvetli temelini atmıştır. Sinema tarihi ile ortak bir başlangıca sahip olmaları, bilim kurgu kavramı ile sinemanın bir başka değerinin görülmesini sağlamıştır. Adorno gibi popüler kültürü bir fikir aktarım aracı olarak gören düşünürler tarafından sinema bir fikir aktarım aracı olarak görülmektedir. Bu bağlamda sinemanın temelinden bu yana var olan bilim kurgu sinemasında oryantalizmin yeri tezin temellerini oluşturmaktadır. İlk filmi 1977 yılına ait olup günümüze kadar devam eden 'Star Wars' markası, 1970'ler sonrası ortaya çıkan Edward W. Said perspektifinde oryantalizm kavramının incelenmesi tezin amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Star Wars filmlerinde mekan kurgularının Edward W. Said perspektifinde oryantalist temsiliyetleri incelenecektir. Before Edward W. Said, Orientalism was regarded as a positive and/or unbiased method of researching and observing different cultures. Throughout history, many scholars and artists conducted studies and works as Orientalists. However,After Edward W. Said, the concept of Orientalism took on its widely accepted meaning, which is the way the West perceives the East, in the late 1970s. The origin of science fiction is attributed to Mary Shelley's literary work, "Frankenstein," published in 1818. It has been represented by numerous works since its inception and has gained importance with the addition of a 'vision' value, especially in the age of technology. The first cinematic example, the film "A Trip to the Moon" in 1902, based on a science fiction story, laid the strong foundation for the relationship between science fiction and cinema. Having a common beginning with the history of cinema, the concept of science fiction and cinema have made it possible to see another value.Thinkers like Adorno, who view popular culture as a means of transmitting ideas, perceive cinema as a medium for conveying ideas. In this context, Orientalism forms the basis of the thesis in science fiction cinema, which has existed since its inception. Starting with the first film in 1977 and continuing to the present, the 'Star Wars' franchise serves as the focal point for examining the concept of Orientalism through Edward W. Said's perspective, which emerged in the late 1970s. In line with this objective, the spatial constructions in Star Wars films will be analyzed for their Orientalist representations from Edward W. Said's perspective.
1980 sonrası Ankara’da özel galeri mekânlarının toplumsal temsiliyeti ve mekânsal izleri
(Başkent Üniverstesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Ayşe Sıdıka, Uysal; Betül Bilge, Özdamar
Başkent ilan edilmesi ile birlikte Ankara’da modern yeni yaşamın oluşumuna dair çalışmalar başlamıştır. Bürokrasinin başkenti olan şehrin kültür ve sanatta da cumhuriyetin temsiline yakışır olması amaçlanmıştır. Bu amaçlar yapısal çerçevede mekânsal karşılıklarını bularak, Ankara’nın şehirleşme sürecinde etkili olmuştur. Modern toplumun yeni mekânlarından biri olarak karşımıza çıkan sanat galerileri yalnızca eserlerin sergilenmesinde ve pazarlanmasında aracı olmakla kalmamış, toplum ve sanat ilişkisini bağlayıcı görev üstlenmiştir. Bu nedenle galeri mekânları yalnızca sergileme yapılan mekânlar olarak kalmamış, toplum için birer sosyalleşme alanı olarak alternatif mekânlara dönüşmüştür. Cumhuriyetin ilk yıllarında, cumhuriyet ideolojisini toplum yaşamına dahil edebilmek için görsel bir bellek oluşturmayı hedefleyerek başlayan sergiler, modern insanı oluşturabilmek amacıyla birer kültür alanı olarak da faaliyet göstermiştir. Zaman içerisinde kullanıcı profilinde ve sanat ortamında meydana gelen değişimler paralelinde galerilerin sergileme fonksiyonuna ek olarak yüklendikleri fonksiyonlar da değişmiştir. Bu çalışma 1980 yılı sonrası Ankara’daki özel sanat galerinin toplumsal temsiliyetlerini, sergileme fonksiyonuna ek olarak yüklendikleri işlevleri ve mekânsal karşılıklarını ele almıştır. Çalışma kapsamında ele alınan sergileme mekânları, ek fonksiyonları bünyesinde barındıran, günümüzde aktif olarak faaliyet gösteren özel galerilerden seçilmiş ve her birinin yüklendikleri işlevlerinin kendi dönemi içinde farklılaşması ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada süreç içerisinde devlet politikalarından, ekonomik faaliyetlerden etkilenerek değişim gösteren kültür sanat ortamının ve bu doğrultuda dönüşen galerilerin mekânsal yansımaları; kullanıcı, sanatçı ve yöneticilerin perspektifinden kişisel görüşmeler ile ele alınarak aktarılmıştır. With the proclamation of the capital city, studies on the formation of a modern new life in Ankara began. It is aimed that the city, which is the capital of the bureaucracy, befits the representation of the republic in culture and art. These aims have been effective in the urbanization process of Ankara by finding their spatial counterparts in the structural framework. Art galleries, which appear as one of the new spaces of modern society, not only act as an intermediary in the exhibition and marketing of works, but also undertake the task of binding the relationship between society and art. For this reason, gallery spaces have not only remained as exhibition spaces, but have turned into alternative spaces as socialization areas for the society. In the first years of the Republic, the exhibitions, which started with the aim of creating a visual memory in order to incorporate the republican ideology into social life, also operated as cultural spaces in order to create the modern human being. Parallel to the changes in the user profile and the art environment over time, the functions that the galleries are loaded with in addition to the exhibition function have also changed. This study deals with the social representations of the private art gallery in Ankara after 1980, their functions in addition to the exhibition function and their spatial counterparts. The exhibition spaces discussed within the scope of the study were selected from private galleries that are actively operating today and that contain additional functions, and are limited by the differentiation of their functions within their own period. In the study, the spatial reflections of the culture and art environment, which was affected by state policies and economic activities, and the galleries transformed in this direction; from the perspective of users, artists and managers, it has been discussed and conveyed through personal interviews.
2012-2022 yıllarında yaşanan önemli finansal skandallar ve ACFE raporlarının incelenmesi
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Ece, Ferhatoğlu; Özge, Sezgin Alp
Hilenin tarihi çok uzun yıllara dayanmaktadır ve günümüzde hala var olan bir sorundur. Tamamen engellenemez ancak iç kontroller ve devam eden denetimlerle kontrol altına alınabilir. Ayrıca yapılan denetimler işletme ile ilgili herhangi bir sorunun olup olmadığına dair bilgi vermeye yardımcı olabilir. İç kontrolün etkin bir şekilde çalışması için belirli bir kontrol ortamı gereklidir. İç kontrol sistemlerinin etkinliğini değerlendirmek için COSO (2012) tarafından kılavuzlar yayınlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, insanoğlunun varoluşundan beri yaşamın içinde olan hilenin neden kaynaklandığını, türlerini, teorilerini ve işletmelerin hileye karşı alabilecekleri önlemleri açıklamaktır. Hileye maruz kalkmaktan kaçınmak, her işletme için büyük önem arz etmektedir. Geçmişte yaşanan birtakım skandallar sonucunda işletmeler hile konusuna çok önem vermektedir. ACFE’nin yayımladığı raporlar sayesinde de yıllar içerisinde ne türlü değişimler olduğunu rahatlıkla görülmektedir. Çalışmanın yazına katkısı olarak işletme yöneticilerine, çalışanlara, müşterilere ve hileye maruz kalan herkese yol göstermesi düşünülmektedir. The history of cheating goes back many years and it is a problem that still exists today. It cannot be completely prevented, but it can be brought under control with internal controls and ongoing audits. In addition, audits can help provide information on whether there are any problems with the business. A specific control environment is necessary for internal control to work effectively. Guidelines have been published by COSO (2012) to evaluate the effectiveness of internal control systems. The aim of this study is to explain why fraud, which has been in life since the existence of human beings, originates, types, theories and measures that businesses can take against cheating. Avoiding fraud is of paramount importance for any business. As a result of some scandals in the past, businesses attach great importance to fraud. Thanks to the reports published by ACFE, it is easily seen what kind of changes have occurred over the years. As a contribution to the literature of the study, it is thought to guide business managers, employees, customers and everyone who is exposed to fraud.
Afetlerde görevli ruh sağlığı çalışanlarının deneyimlerinin psikolojik dayanıklılık bakış açısıyla incelenmesi
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, 2022) Ertuğrul, Fatma Gül; Pak Güre, Merve Deniz
Afet, bir toplumun büyük bir kısmını etkileyen, fiziksel, psikolojik ve ekonomik kayıplara yol açan olayların sonucudur. Afetlerde psikososyal destek ekipleri afetten etkilenen topluluklara sistematik müdahalelerde bulunmaktadır. Ancak afet sahasında çalışan ruh sağlığı uzmanları (sosyal hizmet uzmanları, psikologlar, psikiyatristler vb. gibi) profesyonel olmalarına rağmen afetlerden fiziksel, bilişsel ve psikososyal açılardan olumsuz etkilenebilmektedir. Profesyonellerin baş etme dinamikleri de bu yönlerden farklılık gösterebilmektedir. Söz konusu stresi yönetmek ve olası risklerden korunmak için literatürde ‘resilience’ olarak da geçen ‘psikolojik dayanıklılık’ kavramı büyük önem kazanmaktadır. Ancak literatürde afetlerde çalışan profesyonellerin psikolojik dayanıklılık ile ilişkili deneyimlerini ele alan çalışmalar kısıtlıdır. Bu araştırmanın amacı, afetlerde çalışan ruh sağlığı uzmanlarının deneyimlerinin psikolojik dayanıklılık bakış açısıyla incelenmesidir. Araştırma nitel metodoloji kapsamında fenomenolojik desende oluşturulmuştur. Araştırma grubunu afetlerde çalışan sosyal hizmet uzmanı, psikolog ve çocuk gelişimciden oluşan 20 ruh sağlığı uzmanı oluşturmuştur. Araştırmada veriler toplanırken yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizi ise MAXQDA Plus 2020 programı aracılığıyla yapılmıştır. Araştırmada afet sahasında yapılan görevler, psikolojik dayanıklılığa ilişkin kişisel özellikler, sosyal çevre etkileşimleri, korunma stratejileri ve profesyonellerin psikolojik dayanıklılık açısından güçlenmelerine ilişkin önerileri kapsayan sosyal hizmet müdahalelerine ve buna yönelik oluşturulabilecek politikalara ışık tutabilecek sonuçlar elde edilmiştir. Uzmanlar afet sahasında ihtiyaç tespiti ve kaynak yönetimi, psikolojik ilk yardım, sevk ve yönlendirme, bireysel görüşme, psikoeğitim, grup çalışması ve çalışana destek uygulamaları gibi görevler yapmaktadır. Katılımcılar afet sahasında çalışırken özellikle duygusal başetme ve kayıp ve yas sonrası müdahalelerde çok zorlandıklarını ancak kendi hayatlarındaki geçmiş deneyimlerinin başetmelerine katkı sağladığını, beklenmedik bir durumla karşılaştıklarında baş etme becerilerinin yüksek olduğunu, geleceğe dair hedef belirledikleri, olmadığında ise genellikle yeni planlar yaptıklarını ifade etmişlerdir. Sosyal çevre etkileşimlerinde ise bazı uzmanlar birinden destek isteme konusunda çekinceli davrandıklarını ve kişisel baş etme yöntemlerini kullanıyor olsa da aile ve arkadaş ilişkilerinin ve desteğinin çok önemli olduğunu, afet sahasında çalışırken ekip arkadaşları ile çalışmanın kendilerine daha güvende hissettirdiğini belirtmişlerdir. Afet sahasında psikolojik dayanıklılığı koruma stratejilerinde ise öz bakımlarını koruduklarını, baş etme becerilerinin yüksek olduğunu, gerekli durumlarda profesyonel düzeyde psikososyal destek veya süpervizyon aldıklarını, belli bir motivasyonla ve ekip çalışması içerisinde olduklarını, mesleki sınırlarını koruduklarını ve ihtiyaç duydukları bilgi akışını devamlı sağladıklarını ifade etmişlerdir. Afet sahasında çalışırken temel ihtiyaçlarını giderebilme, alana özgü hizmet içi eğitim ve süpervizyon desteği alabilme, sağlıklı bir koordinasyon sisteminin ve kurumlar arası işbirliği kurma, takdir edilme, çalışana destek ve afet sonrası profesyonel psikolojik destek sistemleri oluşturma gibi öneriler sunulmuştur. Sonuç olarak, afet sahasında çalışan ruh sağlığı uzmanları ve diğer afet çalışanlarının iyilik hallerinin güçlendirilmesi ve psikolojik dayanıklıklarının korunması adına mikro, mezzo ve makro düzeylerde yapılandırılmış sosyal hizmet müdahalelerine ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.A disaster affects a large part of society and causes physical, psychological, and economic losses. In disasters, psychosocial support teams provide systematic interventions to the communities affected by the disaster. However, although mental health professionals (such as social workers, psychologists, psychiatrists, etc.) working in the disaster area are professionals, they can be adversely affected by disasters in terms of physical, cognitive, and psychosocial aspects. The coping dynamics of professionals may also differ in these aspects. The concept of 'psychological resilience', also known as 'resilience' in the literature, gains great importance to manage the stress in question and protecting against possible risks. However, studies dealing with the experiences of professionals working in disasters related to resilience are limited in the literature. The purpose of this research is to examine the experiences of mental health professionals working in disasters from the perspective of psychological resilience. The research was created in a phenomenological pattern within the scope of qualitative methodology. The research group consisted of 20 mental health specialists, including social workers, psychologists, and child development specialists working in disasters. A semi-structured interview form was used to collect data in the study. The analysis of the data was made through the MAXQDA Plus 2020 program. In the research, results were obtained that could shed light on social work intervention policies, including the tasks performed in the disaster area, personal characteristics of psychological resilience, social environment interactions, protection strategies, and recommendations for strengthening professionals in terms of psychological resilience. Experts perform tasks such as needs assessment and resource management, psychological first aid, referral and guidance, individual interviews, psychoeducation, group work, and employee support practices in the disaster area. The participants stated that they had a lot of difficulty in coping emotionally, especially in emotional coping and interventions after loss and bereavement, but their past experiences in their own lives contributed to their coping, their coping skills were high when they encountered an unexpected situation, and they generally made new plans when they did not set goals for the future. In social interactions, some experts stated that they are hesitant to ask for support from someone and although they use personal coping methods, family and friend relationships and support are very important, and working with teammates while working in the disaster area makes them feel safer. They stated that in their strategies to protect psychological resilience in the disaster area, they maintain their self-care, their coping skills are high, they receive professional psychosocial support or supervision when necessary, they are in a certain motivation and teamwork, they protect their professional boundaries and provide the information flow they need continuously. Suggestions such as meeting their basic needs while working in the disaster area, receiving field-specific in-service training and supervision support, establishing a healthy coordination system and inter-institutional cooperation, appreciation, employee support, and post-disaster professional psychological support systems were presented. As a result, there is a need for structured social work interventions at micro, mezzo, and macro levels to strengthen the well-being and protect the psychological resilience of mental health professionals in disasters.
Aks üretim sürecinde bulanık darboğaz analizi ile performans iyileştirme modelinin geliştirilmesi
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Sarı, Hacı
Akslar, araçların önemli alt takım parçalarıdır ve üretilen araçların toplam sayısını etkilerler. Dolayısıyla üretim kalitesini doğrudan etkiledikleri için vazgeçilmez parçalardır. İnsan, makine ve malzeme özellikleri gibi faktörlerdeki değişkenlik nedeniyle üretim sistemindeki işleme prosesinin teslim sürelerinde bazı belirsizlikler ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, otomotiv yedek parça üreticisi bir firmanın aks imalat prosesinin verimliliği araştırılarak, işleme ünitesindeki performans arttırılmıştır. Bu çalışma, bulanık mantık tabanlı darboğaz analizi kullanarak şirketteki üretim kapasitesinin arttırılmasını amaçlamaktadır. Bu çalışmada bulanık mantık, Solberg’in (1981) darboğaz modeline entegre edilerek, yeni bir model önerilmiş ve geliştirilen model firmanın işleme ünitesinde uygulanarak üretim sisteminin performansı artırılmıştır. Makina ve ekipman yatırımları imalat sistemlerinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Zamanla aşınma ve yıpranma nedeniyle makine ve ekipmanların verimli çalışması olumsuz etkilenebilir, yıpranan ekipmanların yenileriyle değiştirilmesi gerekebilir. Ekipman değişimine ilişkin yanlış kararlar çoğu zaman üretim ve planlamanın diğer alanlarında elde edilen tasarruf ve azalmaları aşan maliyetlere yol açabilir. Ekipman eskidikçe, aşınmaya bağlı bozulma ve bileşenlerin eskimesi nedeniyle arıza oranı ve buna bağlı bakım maliyetleri önemli ölçüde artar. Yatırımın doğası gereği makine değiştirme kararları uzun vadeli bir süreç olduğundan ekonomik risklere tabidir. Bu çalışma aynı zamanda, makine değiştirme kararlarıyla ilişkili ekonomik risklerin önlenmesine yardımcı olabilecek, net bugünkü değer (NBD) analiziyle entegre edilmiş bir deneysel tasarım yöntemi de önermektedir. Buradaki temel amaç, makine değiştirmeye ilişkin kararların alınmasında ortaya çıkan riskleri en aza indiren ve optimal kararlara ulaşmak için rasyonel bir temel oluşturan bir yöntem sunmaktır. Böylece bu modelin verimli ve rekabetçi bir üretim sisteminin geliştirilmesine büyük katkı sağlayacağına inanılmaktadır. Çalışmanın sonunda üretim hızının artması ve firmaya fayda sağlanması gerçekleştirilebilmiştir.Axles are the crucial undercarriage part of vehicles and affect the total number of manufactured vehicles. Therefore, they are essential parts since they directly affect the production quality. Some uncertainties arise in the lead times of the machining process in the manufacturing system due to the variability in factors, such as human, machine, and material properties. In this study, the efficiency of the axle manufacturing process is investigated, and performance in the machining unit of an automotive spare part manufacturer company is improved. This study aims to increase the production capacity in the company by using a fuzzy logic-based bottleneck analysis. In this study, a new model is proposed by integrating fuzzy logic the Solberg (1981) bottleneck model, and the performance of the manufacturing system is improved by applying the developed model in the machining unit of the company. Investments in machinery and equipment constitute a significant portion of manufacturing systems. Over time, the efficient operation of machinery and equipment can be adversely affected by wear and tear, necessitating the replacement of worn-out equipment with new ones. Poor decisions regarding equipment replacement can often result in costs that exceed the savings and reductions achieved in other areas of production and planning. As equipment ages, the failure rate and corresponding maintenance costs increase significantly due to wear-related deterioration and component aging. Due to the nature of the investment, machine replacement decisions are a long-term process and are, therefore, subject to economic risks. At the same time this study proposes an experimental design method integrated with a net present value (NPV) analysis, which can help avoid the economic risks associated with machine replacement decisions. The primary objective of this study is to present a method that minimizes the risks involved in making decisions about changing machines and creates a rational basis for reaching optimal decisions. Thus, it is believed that this model can greatly contribute to the development of an efficient and competitive production system. At the end of the study, the increase in production rate and the benefit to the company is obtained.
Alevi toplumunda yemek kültürü ve cemde yapılan lokma ritüelleri
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Ateşoğlu, Ezgi; Yılmaz, İlkay
Bu çalışmada Alevi toplumlarının yeme içme kültürleri ve cemevlerinde yapılan lokma ritüelleriyle ilgili araştırmalar yapılmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden kültür analiz deseni çerçevesinde hazırlanmıştır. Çalı şmada görüşme tekniği kullanılmış ve yarı yapılandırılmış soru formu aracılığı ile Ankara’da bulunan cemevlerinde Alevi inancına sahip 14 kişi ile yüz yüze görüşülerek veri toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmışt ır. Katılımcıların özel günlerde hazırladığı yemekler, oruç zamanlarında yenilmesinin yasak olduğu yiyecekler, kendi yörelerine ait unutulmaması ve nesilden nesile aktarılması hedeflenen tarifler, cemevinde yaptıkları lokma ritüelleri hakkında bilgiler ver ilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda, katılımcıların vermiş oldukları cevaplar temel alınarak ritüeller ile yemek tariflerinin kayıt altına alınması ve yemek kültürünün nesilden nesile aktarılması hedeflenmektedir. Ayrıca, Alevi toplumunda din ve kültürün önemi, Alevi inancının temel bileşenleri; kurban tığlama (kesme), defin ritüelleri, diş hediği, Muharrem ve Hızır oruçları, Cemevinde gerçekleştirilen lokma ritüelleri, ateş, aşure ve yöresel yemek tarifleri açıklanmaktadır. Çalışmanın sonucunda Alevi toplu mlarının eski Türk kültürleriyle benzerlikler gösterdiği, Alevilerin kendi içlerinde de farklı yöreler olmasına rağmen yemek kültürlerinde benzerlik olduğu ve çoğu yemeğin temelinin bulgurla hazırlandığı tespit edilmiştir. Alevi toplumlarının kültürlerini yaşatmak için de Cemevlerinde ibadetlerini gerçekleştirip, yemek kültürlerini yaşattığı sonucu çıkarılmıştır. Alevi toplumlarının kültürel değerlerinin daha detaylı incelenebilmesi açısından diğer bilim dalları ile ortak araştırmalar yapılması öneri olarak ortaya konulmuştur.In this study, research has been conducted on the food and beverage cultures of Alevi communities and the lokma rituals performed in cemevis. The study was prepared within the framework of culture analysis design from qualitative research methods. Interview technique was used in the study and data were collected by face-to-face interviews with 14 people of Alevi belief in cemevis in Ankara through a semi-structured questionnaire. Descriptive analysis method was used to analyze the data obtained. Information was given about the dishes prepared by the participants on special occasions, foods that are forbidden to be eaten during fasting times, recipes from their own regions that are aimed to be remembered and passed down from generation to generation, and the lokma rituals they perform in the cemevi. In line with this information, based on the answers given by the participants, it is aimed to record the rituals and recipes and to transfer the food culture from generation to generation. In addition, the importance of religion and culture in Alevi society, the basic components of Alevi belief; sacrifice (slaughtering), burial rituals, tooth hiği, Muharram and Hızır fasts, lokma rituals performed in Cemevi, fire, aşure and local food recipes are explained. As a result of the study, it was determined that Alevi societies show similarities with ancient Turkish cultures, and although there are different regions within Alevis, there are similarities in food cultures and the basis of most dishes is prepared with bulgur. It has been concluded that Alevi communities perform their worship in Cemevis and keep their food culture alive in order to keep their culture alive. In order to examine the cultural values of Alevi communities in more detail, it is suggested that joint research should be carried out with other branches of science.
Algılanan ebeveynlik biçimleri ve sınırda (borderline) kişilik örüntüsü arasındaki ilişkide erken dönem uyum bozucu şemalar ve duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolü
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, 2023) Tetir, Deniz; Akın Sarı, Burçin
Bu çalışmada, algılanan ebeveynlik biçimleri ve sınırda kişilik örüntüsü arasındaki ilişkide erken dönem uyum bozucu şema alanları ve duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini ebeveynlerinin her ikisini de çocukluk döneminde (0-6 yaş) kaybetmeyen ve herhangi bir psikolojik/psikiyatrik tanısı olmayan 20-40 yaş arası 292 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Young Ebeveynlik Ölçeği, Young Şema Ölçeği-Kısa Form-3, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği Kısa Formu ve Borderline Kişilik Envanteri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre, koşullu/başarı odaklı ebeveynlik biçimindeki (anne ve baba) artışın kopukluk ve yüksek standartlar şema alanları ve duygu düzenleme güçlüğü aracılığıyla kişilerin sınırda kişilik belirti düzeylerini yordadığı görülmüştür. Ayrıca anneye ilişkin algılanan sömürücü/istismar edici ebeveynlik biçimindeki artışın hem doğrudan hem de kopukluk şema alanı aracılığıyla sınırda kişilik belirti düzeylerini yordadığı; babaya ilişkin algılanan sömürücü/istismar edici ebeveynlik biçimi için ise buna ek olarak duygu düzenleme güçlüğünün de aracı rol oynadığı görülmüştür. Anneye ilişkin algılanan aşırı koruyucu/evhamlı ebeveynlik biçiminin yüksek standartlar şema alanı ve duygu düzenleme güçlüğü aracılığıyla sınırda kişilik belirti düzeyi üzerinde yordayıcı bir rolü bulunduğu anlaşılmıştır. Bunun yanında babaya ilişkin algılanan değişime kapalı/duyguları bastıran ebeveynlik biçiminin hem doğrudan hem de kopukluk şema alanı ve duygu düzenleme güçlüğü aracılığıyla sınırda kişilik belirti düzeyi üzerinde yordayıcı bir rolü bulunduğu anlaşılmıştır. Son olarak babaya ilişkin algılanan aşırı izin veren/sınırsız ebeveynlik biçimindeki artışın kopukluk şema alanı ve duygu düzenleme güçlüğü aracılığıyla sınırda kişilik belirti düzeylerini yordadığı görülmüştür. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır. The aim of the current study is to examine the mediating role of early maladaptive schema domains and emotion regulation difficulties in the relationship between perceived parenting styles and borderline personality traits. The sample of the study consists of 292 participants between the ages of 20-40 who do not lose both of their parents during early childhood (0-6 ages) and do not have any psychological/psychiatric diagnosis. Young Parenting Inventory, Young Schema Questionnaire Short Form-3, Emotion Regulation Difficulties Short Form and Borderline Personality Inventory were used as data collection tools in the study. According to analysis results, the increase in perceived conditional/achievement focused parenting (maternal and paternal) predicted borderline personality traits through the mediation of disconnection and unrelenting standards schema domains and emotion regulation difficulties. Moreover, the increase in perceived maternal exploitative/abusive parenting predicted borderline personality traits through both directly and the mediation of disconnection schema domain while the increase in perceived paternal exploitative/abusive parenting predicted borderline personality traits also through emotion regulation difficulties in addition to schema domains. It has been understood the increase in perceived maternal overprotective/anxious parenting has a predictive role on the borderline personality traits through unrelenting standards schema domain and emotion regulation difficulties. Furthermore, perceived paternal restricted/emotionally inhibited parenting predicted increases in borderline personality traits through both directly and mediation of disconnection schema domain and emotion regulation difficulties. Finally, it was seen that perceived paternal over permissive/boundless parenting predicted borderline personality traits through disconnection schema domain and emotion regulation difficulties. The findings of the current study were discussed in the light of the literature.
Altın mikrofon yarışmaları ve Anadolu pop-rock
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Şenoğlu, Eser Oytun
Osmanlı İmparatorluğunda Yeniçeri Ocağının 1826 yılında kapatılıp yerine Batı usulünde bir ordu kurulmasıyla başlayan modernleşme sürecinin müzikte 1827 yılında Muzika-i Humayun’un kurulmasıyla başlamış olduğu söylenebilir. 1831 yılında ise askerî bandolara müzisyen yetiştirmek amacıyla Muzika-i Humayun Mektebi kurulmasına karar verilmiştir. Burada bir yandan eski fasılda (fasl- ı atik) eğitim verilirken bir yandan da yeni fasıl (fasl-ı cedid) içinde Batı müziği armonisi olan majör ve minör tonlara yakın sayılabilecek makamlarda repertuvar oluşturulmaya çalışılmıştır. Muzika-i Humayun Cumhuriyetin ilanına kadar aralıksız devam etmiştir. Müzikte modernleşme, Cumhuriyetin ilanıyla birlikte yeni bir yola girmiştir. Burada düşünce temellerinin sahibi olan Ziya Gökalp hareket noktası olmuş, yenilikler özünde halk müziğini barındıran çok seslilik çerçevesinde yapılmıştır. Yapılacak olan yenilikler için “Türk Beşleri” olarak adlandırılan ( Ahmet Adnan Saygun, Cemal Reşit Rey, Hasan Ferid Alnar, Ulvi Cemal Erkin, Necil Kazım Akses) müzisyenler yurt dışına eğitim almak için gönderilmişlerdir. İlk Operet olan Arif’in Hilesi ( 1874) ile başlayan; Cumhuriyet öncesi ve sonrası olmak üzere ikiye ayrılan kantoların müziğe yansımasının temelinde yenileşme hareketi olduğu söylenebilir. 1960’lı yıllarda ciddi müzik olarak adlandırılabilecek senfoniler, operalar çalışılırken; popüler müzik alanında ise aranjman müzik dediğimiz müzik türü toplumda yer edinmeye başlamıştır. 1963 yılına gelindiğinde ise gelecekte Anadolu Pop-Rock olarak adlandırılacak olan halk müziklerinin yeniden düzenlenerek, Batı Pop-Rock müziği enstrümanlarıyla çalınmasıyla gerçekleşen müzik örnekleri çıkmaya başlamıştır. 1965 yılında ise Hürriyet Gazetesi tarafından başlatılmış olan Altın Mikrofon Yarışmaları Türkiye’deki popüler kültürü ve müzik hayatını derinden etkilemiştir. Popüler kültüre etkisi olan bu yarışmanın müziğe kazandırmış olduğu Cem Karaca, Moğollar, Erkin Koray gibi önemli müzisyen ve grupların etkileri hâlâ görülmektedir.Bu çalışmada 1965 ve 1968 yılları arasında yapılmış olan Altın Mikrofon Yarışmalarının Türkiye’deki müzik hayatında yapmış olduğu radikal değişim süreci ele alınmış ve ışık tutulmaya çalışılmıştır. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen araştırma sonucunda bu yarışmaların Anadolu Pop-Rock tarzını geliştirmek ve popüler hâle getirmek amacını yerine getirdiği söylenebilir. Yarışma kapsamında halk oylaması ile dereceye girenlerin ülke genelinde ve dünyada tanınan ve sevilen sanatçılar olduğu ve ileriki yıllarda en iyi müzisyenler arasında yer aldığı görülmektedir. Altın Mikrofon Müzik Yarışmalarının Anadolu Pop-Rock etkisini arttırdığını ve geliştirdiğini çalışmanın sonucu olarak değerlendirebiliriz.It can be said that the modernization process in the Ottoman Empire started with the closure of the Janissary Guilds and the establishment of a western army in its place in 1826 which also catalyzed the modernization in music with the establishment of Muzika-i Humayun in 1827. In 1831, in order to train musicians for the new military's bands, it was decided to establish the School of Muzika-i Humayun. Alongside old era (fasl-ı atik) training, attempts were also made at creating a repertoire in the new era (fasl-ı cedid) style which included modes that can be considered close to the major and minor tones of western music harmony. Muzika-i Humayun continued uninterruptedly until the proclamation of the Republic. Modernization in music has entered a new path with the proclamation of the Republic. At this point, Ziya Gökalp's principles were embraced and innovations were made within the framework of polyphony, which essentially included folk music. For the innovations to be made, musicians later named as Türk Beşleri (Ahmet Adnan Saygun, Cemal Reşit Rey, Hasan Ferid Alnar, Ulvi Cemal Erkin, Necil Kazım Akses) were sent abroad to study. With the arrangement and performance of polyphonic folk music, it was aimed to create a new "national music". This innovation movement could be acknowledged to be the foundation of the cantos divided as before the Republic which started with the first operetta, Arif'in Hilesi (1874) and after the Republic. In the 1960s, symphonies and operas, which were considered as serious music, were attempted, while in the field of popular music, a genre known as arrangement music began to take root in society. By 1963, examples of music performed through the reorganization of folk music and played with western Pop-Rock music instruments began to appear, which was later called Anatolian Pop-Rock. The Golden Microphone Competitions, which were initiated by Hürriyet Newspaper in 1965, deeply affected the popular culture and music life in Turkey. The effects of important musicians and groups such as Cem Karaca, Mongols, and Erkin Koray, who were brought to music by these competitions, still has visible impacts on popular culture. In this study, the process of radical change in the music scene during the Golden Microphone Competitions held between 1965 and 1968 in Turkey is discussed, aiming to shed light on this transformation. As a result of the research conducted within the scope of the study, it can be said that these competitions have achieved the goal of developing and popularizing the Anatolian Pop-Rock style. It has been observed that those who ranked high in the competition through public voting became such artists that were recognized and loved nationwide and worldwide, and they were counted among the best musicians in the coming years. As a result of the study, we can suggest that Golden Microphone Music Competitions increased and developed the Anatolian Pop-Rock influence.
Amasra kültürüne özgü yemeklerin ortaya çıkarılması ve kayıt altına alınması
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Gündüz, Merve; Yılmaz, İlkay
Yöresel mutfak bulunduğu yörenin kültürü, deneyimi, geleneği, bitki örtüsü, coğrafi koşulları, tarım ve hayvancılık faaliyetlerindeki birçok farklılıktan etkilenmekte ve bu farklılıklar yöresel yemek kültürünün oluşmasına temel oluşturmaktadır. Bu kapsamda hemen hemen her yörenin kendine özgü yemek, yemek kültürü, sofra düzeni, pişirme araç-gereçleri kavramları gelişmiş ve sürdürülmüştür. Aynı yörenin mutfak kültürü geçmişten günümüze kadar yaptığı yolculukta pek çok toplumun etkisinde kalmış ve zamanla değişime uğramıştır. Bu değişimlerin kayıtlı olmaması yemek ve yemek kültüründe unutulan veya unutulmaya yüz tutmuş pek çok özgün tarifin oluşmasına sebep olmuştur. Bu bağlamda tariflerin kayıt altına alınması önem arz etmektedir. Amasra yöresinin düşünce, fikir, gelenek-görenek, toplum yapısı, göç alma durumu, beşeri yapı ve faaliyetler, bitki örtüsü, coğrafya, ulaşım, konum gibi etkenlerin hepsinin bütünleşmesiyle oluşmuş özgün yemeklerin ortaya çıkarılması ve kayıt altına alınması sağlanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler incelendiğinde; katılımcıların %100 ‘ü evlerinde yöresel yemekleri yaptıklarını ve tükettiklerini ifade etmektedir. Katılımcıların %5’i Amasra denilince aklına kara mancar yemeği geldiğini, katılımcıların %10’u Amasra denilince aklına Amasra salatası geldiğini, katılımcıların %85’i Amasra denilince aklına balık geldiğini ifade etmektedir. Çalışmanın amacı doğrultusunda Amasra’da yaşayan ve bu yörenin yemeklerini yapıp tüketen 20 kişi ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak incelenmiş ve ortaya çıkan sonuçlar derlenerek tarifler oluşturulmuştur. The local cuisine is affected by many differences in the culture, experience, tradition, vegetation, geographical conditions, agriculture and livestock of the region where it is located, and in these places, the main components are outside the local food culture. In this context, the concepts of food, food culture, table setting, cooking utensils unique to almost every region have been developed and maintained. The culinary culture of the same region has been under the influence of many societies in its journey from past to present and has changed over time. The fact that these changes are not registered has led to the formation of many original recipes that have been forgotten or are on the verge of being forgotten in food and food culture. It is important that these content descriptions are recorded. It has been ensured that the original dishes formed by the integration of all the factors such as thought, idea, tradition-custom, social structure, immigration status, human structure and activities, vegetation, geography, transportation and location of the Amasra region were revealed and recorded. When the data obtained from the study is examined; 100% of the participants state that they cook and consume local dishes at home. 5% of the participants think of black cabbage dish, 10% of the participants think of Amasra salad and 85% think of fish when Amasra is mentioned. In line with the purpose of the study, face-to-face interviews were conducted with 20 people living in Amasra who cook and consume the dishes of this region. The data obtained were analyzed using the descriptive analysis method and the results were compiled and the recipes were created.
Anadolu'da halı dokuma geleneğinin çağdaşa aktarımı ve sürdürülebilirliği
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Serra, Oruç; Billur, Tekkök Karaöz
Anadolu; pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış çok zengin bir medeniyettir. Katman katman hikâyelerle bir bellek oluşturmuş, her gelene kucak açmış ve her gelenin getirdiklerini kendi potasında eritmiştir. Bugün yaşadığımız dünyada pek çok gelişmenin öncülleri Anadolu insanının yaratımlarıdır. Kökleri çok eskilere dayanan dokuma geleneği; bir izolasyon ihtiyacı olarak ortaya çıkmış insanoğlunun evrimleşmesiyle dokumalar çeşitlenmiş ve bugün halı, bir dekorasyon öğesine dönüşmüştür. Kadınlara atfedilen dokuma geleneği, kadının iç dünyasından sembollerle, anneden kızına aktarımla zenginleşerek bugünlere dek süregelmiştir. Tarihsel bir çizgi benimseyen bu araştırma, Neolitik Dönem’den bugüne dek dokumanın evrelerini incelemiş ve değerine farkındalık geliştirmeyi hedeflemiştir. Bu çalışma; önemli bir ticaret metası olmuş Anadolu halılarının dokunmasının neden sekteye uğradığını irdelemiş uzman, tasarımcı ve sanatçı görüşleri ile nasıl sürdürülebileceği konusuna öneriler getirmiştir. Önceki yapılan çalışmaların günceli yansıtmaması, dar kapsamlı olması saha araştırmasını gerekli kılmış bu nedenle koleksiyoner, esnaf ve Anadolu’da dokumayı sürdüren kişiler ile görüşmeler yapılarak bir sentez oluşturulmuştur. Bu anlamda güncelde bu işi sürdüren kişilerin tecrübeleri bir altyapı sağlamıştır. Gelişen teknoloji, önce yaşadığımız çevreyi değiştirmiş sonra yaşayan insanları dönüştürmüştür. El emeği ürünlere ilginin azalması el dokuması halı ve kilimlerin piyasa değerini azaltmış, ekonomik kazanç sağlayamayan dokuyucu kadınların üretme hevesini düşürmüştür. Benimsenen neoliberal ekonomi politikaları neticesinde bireyler üretkenliği bırakıp tüketici konumuna geçmişlerdir. Endüstriyelleşmenin hızı, aynı nesnelerden çoklu üretimlere olanak sağlarken yeni dünya insanının algısında halının yerini teknolojik aletler almıştır. Artık değer verilmeyen ve üretimi sekteye uğramış halılar; güncel sergi, bienal ve dijital işlerde karşımıza çıkar. Çağlar boyu dokuyan kişinin duygularına tercüman olmuş, toplumların hikâyelerini içinde barındırmış bu kadim geleneğin sürdürücüleri sanatçılardır. 21.yüzyılda insanın aidiyet hissiyatının metaforu olarak halı sanat piyasasına girerek bugün de toplumların sözcüsü olmaya devam etmektedir. Yitip gitmekte olan bu geleneğe çağdaş sanat ekseninden bir bakış açısı geliştiren bu çalışma bir farkındalık yaratarak yeni nesillere ilham kaynağı olmayı hedeflemektedir. Anadolu has a very rich history of about 12.000 years. It brings together every centuries cultural identity to create today’s heritage. In today’s world, what we see around and experience mostly is founded by Anatolian people in the early times. The weaving technology was firstly utilized as a need of insulation but then was developed as the technology was improved and today the carpets have become an important aspect of decoration. The role of weaving attributed to women as the symbols depicts with their inner world and emotions which show the state of the weaver. The tradition of weaving, has been transferred from mother to daughter through generations. This research is based on the history of weaving since Neolithic Era and how to create awareness on its value. This research draws a conclusion within the opinions of scholars and contemporary artists of how a tradition can be used in contemporary world within technology. The previous researches mainly focus on the traditional values thus field research became essential to analyze the current situation. Interviews conducted with the collectors, tradesman and Anatolian women who still continue weaving are the foundations of this thesis. The improving technology, first transforms our environment then changes human behavior. Lack of interest towards hand-made carpets and kilims and the diminishing economic value eventually caused women to stop weaving. After neoliberal economic policies have been adapted, individuals tend to become consumers and abandoned their productive skills. Industrialization provides to produce high volumes of the same product whilst sweeping away all the ancient values and traditions. Carpets used to be a symbol indicating the social class now this symbol is replaced by TVs and other technological items. It is been experienced that the carpets lost its origins and now only seen at the exhibitions, art shows and biennials. Carpets have been the translators of the history for generations and now the artists continue the value of this old tradition in their art practice. In the 21st Century, people need the sense of belonging more than ever. The carpets become the metaphor of this feeling and story of this century. This research aims to raise awareness on how this tradition loses its origins and forecast solutions through the contemporary art scene.
Analysis of Turkish technology transfer offices’ impact on local economic growth: A quantitative approach
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Altay Oğulcan, Dalkılıç; Hakkı Okan, Yeloğlu
Schumpeter'in de öne sürdüğü gibi, geçiş yaptığımız bilgi-tabanlı ekonomide inovasyon, ilerleme için çok önemli bir hal almıştır. İnovasyon ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişki, birçok akademisyenin ve politika yapıcının odak noktası haline gelmiştir. İnovasyon ve kalkınma üzerine yapılan çalışma ve araştırmaların artmasıyla birlikte, sermaye ve yüksek vasıflı iş gücünü, inovasyonun tek belirleyicisi olarak gören bakış açısı solmuştur. İnovasyon süreci, ekonomik bir değer yaratmak için bilginin ticarileştirilmesini içerir. Son zamanlarda yapılan çalışmalar, inovasyon sürecinin mevcut bilgiyi yeniden birleştirmenin yanı sıra yeni bilgi üretmeye dayandığını da vurgulamaktadır. Bu nedenle, inovasyon yaratmayı artırmak için bilgiye dayalı bir ekonomide aktörler arasında bilgi paylaşımını desteklemek esastır. Literatürde, bilgiye dayalı bir ekonominin ana aktörleri, üniversite, sanayi ve devlet olarak tanımlanmaktadır. Çalışmamızın çerçevesini belirlemek adına Üçlü Sarmal Modeli çerçevesi izlenmiştir. Üçlü Sarmal Modeli, bu etmenler arasındaki etkileşimleri ve bilgiye-dayalı ekonominin dinamiklerini modelleyen teorik bir çerçevedir. İnovasyon ekosistemlerinde teknoloji transferine yönelik artan farkındalık, üniversiteleri sanayi ile işbirliğine aracılık etmek üzere Teknoloji Transfer Ofisleri kurmaya yöneltmiştir. TTO'lar, akademi ve endüstriyi bir araya getirerek ve bir bilgi brokeri gibi hareket ederek teknoloji transferini teşvik eder. Türkiye, bilgiye dayalı ekonomiye uyum sağlamak adına 1990'ların sonundan itibaren inovasyon ekosistemini geliştirmeye ve 2000'lerin başından itibaren de teknoloji transferi faaliyetlerine başlamıştır. Bu faaliyetlerin bir parçası olarak Türkiye genelinde çok sayıda TTO kurulmuştur. Bu çalışma, Teknoloji Transfer Ofislerinin şehir düzeyinde yerel ekonomik büyüme üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Koşullar şehirden şehre farklılık gösterdiğinden, kalkınmaya olan etkiyi belirlemek ve Türkiye’nin inovasyon ekosistemi için genellenebilir bir sonuca ulaşmak için bir dinamik panel veri analiz yöntemi olan iki yönlü iki aşamalı Sys-GMM yaklaşımı uygulanmıştır. Sonuçlarımız, TTO'ların pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olduğunu göstermektedir. As Schumpeter argues, societies are transitioning into a knowledge-based economic system where innovation is crucial for progress. The relation between innovation and economic development has become the focus of many scholars and policy-makers. With the growing number of studies and research on innovation and growth, the perspective on innovation which considered capital and high-skilled labor as only determinants of innovation, has faded. The innovation process includes commercialization of knowledge to create an economic value. Recent studies emphasize that innovation process relies on producing new knowledge as well as recombining existing knowledge. Therefore, it is essential to support knowledge sharing between actors within a knowledge-based economy to increase innovation creation. Literature identifies the main actors of a knowledge-based economy as university, industry, and government. To define the framework of our study, we follow the Triple Helix Model. The Triple Helix Model is a theoretical framework that models the interactions between these agents and the dynamics of a knowledge-based economy. The growing awareness on the transfer of technology in innovation ecosystems led universities to establish Technology Transfer Offices to mediate collaborations with industry. By bringing together academia and industry and acting as a knowledge broker, TTOs encourage technology transfer. Turkey started improving its innovation ecosystem to adapt to knowledge-based economy in late 1990s and started its technology transfer initiatives in early 2000s. As a part of these initiatives, many TTOs were established all around Turkey. This study focuses on the impact of Technology Transfer Offices on local economic growth at city-level. Since the conditions differ from city to city, we follow a two-way two-step Sys-GMM approach, a dynamic panel data analysis method, to identify the impact and to reach a generalizable result for Turkish innovation ecosystem. Our results indicate that there is a positive and statistically significant effect of TTOs.
Anayasa hukunda seçim ittifakları
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Zeynep, Sosyal; Hasan Tahsin, Fendoğlu
Seçim olgusu demokratik sistemlerin olmazsa olmaz şartlarından biridir. Temsili demokrasilerde iktidarı belirlemenin, ona meşruiyet kazandırmanın ve daha önce seçilmiş olan iktidarı denetlemenin ya da bu iktidarı bir başkası ile değiştirebilmenin yolu genel, eşit, gizli, bireysel ve serbest seçimlerdir. Demokratik rejimlerde seçmen iradesinin sandıktan çıkan tablosu çok çeşitli şekillerde yorumlanmış ve farklı seçim sistemleri geliştirilmiştir. Seçim sistemlerinin kısıtlayıcı faktörleri ile birlikte, başkanlık ve yarı başkanlık sistemlerinde başkanlık seçimlerinde aranan mutlak çoğunluğa ya da parlamenter sistemlerde hükümetin kurulabilmesi için aranan yeter sayıya ulaşmaya çalışan siyasi partiler, seçim ittifakı kurarak seçimlere girme yolunu tercih etmişlerdir. Bu tez dünya ülkeleri ve özellikle Türkiye bağlamında seçim ittifaklarını anayasa hukuku açısından değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu tezde siyasi partileri seçim ittifaklarına yönlendiren sebepler, ittifak kurarak seçimlere girmenin avantaj ve dezavantajları ile seçim ittifaklarının kısa ve uzun vadede demokratik rejimlere olan etkileri incelenmektedir. Dünya üzerinde başkanlık, yarı-başkanlık ve parlamenter sistemle yönetilen örnek ülkelerden bazıları seçilerek, seçim ittifakları bağlamında değerlendirilmektedir. Ayrıca Türkiye’de seçim ittifaklarının kanunlarla yasaklandığı 2018 öncesi dönemde kurulan ittifaklar ele alınmaktadır. Son bölümde ise 2018 seçim yasası değişiklikleri sonrası gerçekleşen Parlamento, Cumhurbaşkanlığı ve yerel yönetim seçimlerinde gerçekleşen seçim ittifakları ele alınmaktadır. 14 Mayıs 2023 Parlamento ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yapılan seçim ittifakları ve bu ittifakların Türkiye siyaseti açısından anlamı değerlendirilmektedir. Elections are a sine qua non of democratic systems. The way to determine the government in representative democracies, to give it legitimacy, and to control the previously elected government or to replace it with another is through general, equal, secret, individual, and free elections. The electoral picture of the will of the voters in democratic regimes has been interpreted in various ways and different electoral systems have been developed. Political parties trying to reach the absolute majority required for presidential elections in presidential and semi-presidential systems or the quorum required for the formation of a government in parliamentary systems, along with the constraining factors of electoral systems, have preferred to enter the elections by forming electoral alliances. This thesis aims to evaluate electoral alliances in the context of world countries and especially Türkiye in terms of constitutional law. This thesis examines the reasons that lead political parties to electoral alliances, the advantages and disadvantages of entering elections by forming alliances, and the effects of electoral alliances on democratic regimes in the short and long term. Selected countries around the world with presidential, semi-presidential, and parliamentary systems are evaluated in the context of electoral alliances. Besides, the alliances formed in the period before 2018, when electoral alliances were prohibited by law in Türkiye, are analyzed. The last section deals with electoral alliances in the parliamentary, presidential, and local government elections that took place after the 2018 electoral law amendments. 14 May 2023 electoral alliances in the parliamentary and presidential elections and the meaning of these alliances for Turkish politics are evaluated.
Ankara’daki butik otellerin pandemi sonrası değişen talep yapısı
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Aleyna, Akdemir; Özcan, Yağcı
Tez çalışması kapsamında Covid-19 sürecine bağlı olarak değişen hizmet sunumları ve talep yapısı Ankara’daki butik oteller üzerinden incelenmiştir. Hizmet sektörünün dış çevreyle ilişkisi göz önünde bulundurularak; ekonomik potansiyeli ve içinde bulunduğu pazarın büyüklüğü dahilinde turizm hizmetinin yaşadığı ve yaşayabileceği olası değişimler gözlemlenmeye çalışılmıştır. Çalışmalarda güncel olarak bahsedilen turizm hizmetindeki yeni dönem uyarlamaları araştırmanın yöntemi kapsamında incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olarak kabul edilen yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Yüz yüze mülakat doğrultusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylı sertifikaları bulunan butik otellerin işletme müdürleri ile görüşülmüştür. Görüşmelerde araştırmanın amacına yönelik sorular yöneltilerek sektöre katkı sağlaması beklenen yanıtlar aranmıştır. Literatür taraması ve yüz yüze mülakat ile elde edilen bilgiler kapsamında bundan sonraki çalışmalara örnek olması beklenen öneriler sunulmuştur. Within the scope of the thesis, the changing service offerings and demand structure depending on the Covid-19 process were examined through boutique hotels in Ankara. Considering the relationship of service industry with the external environment; within the economic potential and the size of the market, the changes that the tourism industry has experienced was tried to be observed. The new era adaptations in the tourism industry, which are mentioned in the studies, was examined within the scope of the research method. In the study, the structured interview technique, which is accepted as one of the qualitative research methods was used. In accordance with the face-to-face interviews, business managers of boutique hotels which certificates approved by the Ministry of Culture and Tourism were interviewed. In the interviews, questions regarding the purpose of the research were asked and answers that were expected to contribute to the industry were sought. Within the information obtained through literature review and face-to-face interviews, suggestions that are expected to be an example for future studies are presented.
Anonim şirketlerde kamu borçlarından sorumluluk
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Beydoğan, Sıla; Ayhan, Rıza
Bu çalışmada sermaye şirketleri arasında yer alan anonim şirketlerin kamu borçlarından sorumluluğu incelenmiştir. Çalışma kapsamında asıl sorumlu şirket tüzel kişiliğinden kamu alacağının tahsil edilememesi durumunda, şirketin kanuni temsilcilerinin sorumluluğu, bu sorumluluğun kapsamı, şartları ve sınırları AATUHK ve VUK kapsamında ele alınmıştır. Akabinde ise anonim şirketlerin TTK’da belirtilen koşullar çerçevesinde yapısal değişikliklere uğraması hâlinde kamu borçlarından sorumluluğuna ilişkin düzenlemeler KVK kapsamında açıklanmıştır. In this study, the liability of joint stock companies, which are among the equity companies, for public debts is examined. The study covers the liability of the legal entity and the company's legal representatives in the event that the public receivable cannot be collected from the main responsible company. The scope, conditions, and limitations of this liability are covered under the laws governing the Tax Procedures Code and the Law on the Collection Procedure of Public Receivables. Then, under the purview of the Corporate Tax Code, regulations were established concerning joint stock firms' liability for public debts in the event of structural changes, provided that the prerequisites outlined in the Turkish Commercial Code were met.
Anonim şirketlerde şirketler topluluğuna özgü uygulamalar ve hukuka aykırı müdahaleden doğan sorumluluk
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Daylık Yıldırım, Beste; Ünsal, Ahmet Cemil
Ticari hayatta birbiriyle bağlantısı bulunmayan teşebbüs ve şirketlerin; yatırım, işletme vb. pek çok maliyeti azaltıp daha çok gelir elde edebilmek ve büyüyebilmek için bir politika dâhilinde bir araya gelerek, bir organizasyon oluşturmalarına sık sık rastlanmaktaysa da 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu yasalaşıncaya kadar önceki ticaret kanunlarımızda bu yapılara ilişkin düzenlemelere yer verilmemekteydi. Zaman içerisinde, bu yapıların Türk medeni hukukunda ve şirketler hukukunda geçerli olan temel ilkelerin bir kısmından belli şekillerde ayrışması gerekliliği anlaşılmış ve ilk olarak 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile “Şirketler Topluluğu” kavramı ve bu kavrama özgü düzenlemeler getirilmiştir. Şirketler topluluğuna ilişkin düzenlemeler; Türk medeni hukukundaki ve şirketler hukukunda anonim şirketler için geçerli olan birtakım temel ilke ve kuralların; özellikle de sorumluluğa ilişkin düzenlemelerin, şirketler topluluğunun mevcudiyeti hâlinde, bağlı şirketin alacaklıları, pay sahipleri ve yönetim kurulu üyeleri için yeterli korumanın sağlanmasında yetersiz kaldıkları gerçeğinden hareketle, yalnızca hâkimiyet ilişkisinin varlığı hâlinde uygulanacak olan ve bir yandan imtiyaz bir yandan yükümlülük getiren özel düzenlemelerdir. Çalışmamız kapsamında, anonim şirketler bakımından şirketler topluluğunun temel kavramları, şirketler topluluğunun mevcudiyetinin temeli olan ve TTK m.195 hükmünde düzenlenen hâkimiyet araçları, şirketler topluluğuna özgü düzenlemelerin uygulanma alanı, şirketler topluluğuna ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı kararlaştırılan birtakım yapılar, Türk medeni hukuku ve şirketler hukukunda anonim şirketler için geçerli olan birtakım ilke, teori ve kuralların şirket topluluklarına uygulanma şekli, topluluk hâkiminin bağlı şirkete müdahalesi, topluluk hâkiminin bağlı şirketin kaybını denkleştirmesi ve en nihayetinde de topluluk hâkiminin müdahalesinden kaynaklı sorumluluğu ve bağlı şirket alacaklıları ile pay sahiplerinin talep hakları ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Even if it is frequently observed in commercial life that companies and enterprises independent from each other form an organization by coming together within a policy to generate more income and grow by reducing some costs like business, investment etc. there was no regulations regarding these organizations in Turkish law until the Turkish Commercial Code No.6102 was enacted. As the time passed it has been understood that these organizations should treated differently in terms of applicable law from some of the basic principles valid in Turkish civil law and company law in certain ways. Therefore, the concept of “group of companies” and specific regulations to this concept were first introduced with the TCC. Regulations regarding the group of companies is considering the fact that some basic principles and rules applicable to joint stock companies in Turkish civil law and company law, especially the regulations regarding liability, are insufficient to provide adequate protection for the creditors, shareholders and members of the board of directors of the subsidiary company in the presence of a group of companies. These special regulations that will only be applied in the presence of a dominance relationship within the corporations bring both privileges and obligations. Within this study we examined; the basic concepts of group of companies in terms of joint-stock companies, the instruments of dominance regulated in the article 195 of the TCC, the scope of application of these specific regulations of group of companies, some organizations which it is decided that regulations about the group of companies will not be applied, the specific application of some principles, theories and rules which are valid for joint-stock companies in Turkish civil law and company law to the group of companies, the intervention of controlling company or enterprise to the subsidiary company, the compensation of the loss of the subsidiary company, and finally the responsibility of the controlling company or enterprise due to the intervention, and rights that the subsidiary company creditors and shareholders can claim
Antik dönem deniz ticaretinde gastronomik ögeler: Şarap-Zeytinyağı taşıma kapları ve amphora tipolojisi
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Eraydın, Çiçek; Albustanlıoğlu, Tulga
Bu araştırmanın amacı Antik Dönem Deniz Ticaretinde Gastronomik Ögeler: Şarap- Zeytinyağı Taşıma Kapları ve Amphora Tipolojisini incelemektir. Bu araştırmada nitel araştırma modeli kullanılmış olup veriler belge analizi yöntemi ile toplanmıştır. Asma ve zeytin tahıl kadar eski bir tarihi olan oldukça eski bir geçmişe sahip bir kültürdür. Zeytin, bağcılık ve şarap günümüzdeki bilimsel uygulamaları çerçevesinde hızla yükselen bir sanayidir. Bu çerçevede bu sanayinin eski dönemlerde uygulanan yöntemleri ve taşıma kaplarının incelenmesi 21.yy. uygulamalarının da temellerinin anlaşılmasını sağlayacaktır. Antik dönem içerisinde kutsal sayılan bağcılık, şarapçılık ve zeytin bölgenin ekonomisi içerisinde de oldukça önemli bir yer tutmuştur. Bu zenginlik Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde bir sütunda, bir mezar lahiti, bir duvar resmi ve bir kabartmada asma yaprakları ve dolgun üzüm salkımları şeklinde kendini göstermektedir. Toprağın bereketi ile halkın zenginliğinin sembolü olagelmiştir. Ticari amphoralar da bu çerçevede zeytinyağı ve şarap gibi maddelerin kalitesinin korunmasını sağlayarak nemin engellenmesinde kullanılmıştır. Araştırmada şarap ve zeytin ile taşıma kapları amphora tipolojisi geniş bir çerçevede incelenmiş ve bu çerçevede sonuçlar ortaya konmuştur.The aim is to investigate the Typology of Gastronomic items. in Ancient Maritime Trade: Wine – Olive Oil Amphora Carrier Containers and AmphoraTypology. In this study, qualitative research model was used and data were collected by document analysis method. Vine and olive have a culture with a very old history as old as grain. Olive, viticulture and wine is a rapidly rising industry within the framework of 21st century scientific practice: In this context, examining the methods and transport containers applied in the past of this industry will provide an understanding of the foundations of the 21st century application: Viticulture, winemaking and olives, which were considered sacred in the ancient period, had a very important place in the economy of the region. This richness manifests itself in various regions of Anatolia in the form of vine leaves and plump grape clusters on a column, a tomb sarcophagus, a mural painting and a relief. It has been a symbol of the fertility of the land and the wealth of the people.In this context, commercial amphoras were used to prevent moisture by maintaining the quality of substances such as olive oil and wine.In the research, the typology of amphora of wine and olive and transport containers were examined in a wide framework and the results were presented in this framework.
Antik dönem yazarlarının (MÖ. 6.yy - MS 1.yy) eserlerinde adı geçen gastronomik ürünler, ürünlerin Anadolu bağlantıları ve günümüz gastronomisi açısından değerlendirilme olanakları.
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) H. Merve, Engiz Korucu; Tulga, Albustanlıoğlu
Bu araştırmanın amacı Antik dönem (MÖ. 6.yy- MS 1.yy) yazarları tarafından yazılmış çeşitli temel eserlerde Anadolu topraklarında o dönemde yetiştirilmiş ürünlerin tespit edilmesi, bunların öneminin vurgulanması ve sıklıkla bahsedilmiş olan 13 tarım ürününün günümüz Türkiye topraklarındaki ihracat, ithalat, üretim, tüketim miktarları ve alanlarının ve üretim potansiyellerinin incelenmesi ve bu resmi bilgiler ışığında yorumlanmasıdır. Bu ürünler buğday, arpa, zeytin ve zeytinyağı, fındık, incir, kiraz, soğan, sarımsak, nohut, fasulye, susam ve mısırdır. Anadolu toprakları, yüzyıllardan beri polikültür tarımsal üretimin yapılabildiği nadir kara parçalarından biridir. Bu coğrafya, pek çok hayvansal temelli gıda ürünü de dahil olmak üzere birçok bitki türü yetiştiriciliği için uygun bir ortam sağlamaktadır. Anadolu, Türkiye Cumhuriyeti'nin de yurt olduğu ve tarihi bir öneme sahip olan "Uygarlıklar Beşiği" olarak bilinmektedir. Araştırmada bir diğer odak noktası ise antik dönemde beslenme olgusu üzerinden sürdürülmüştür. Antik dönemde yiyecek ve içecek kültürü modern gastronomi kavramından farklı olsa da yemek pişirme ve sunma sanatı büyük bir önem taşımaktadır. Beslenme alışkanlıkları, antik dönemde zaman ve bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Bu durum günümüzde olduğu gibi büyük ölçüde tarımın ve hayvancılığın gelişimine bağlıdır. Bu araştırmanın tarım üzerine yoğunlaşmış olmasının temel nedeni ise tarım olmadığı sürece gastronominin de olamayacağı gerçeğidir. The purpose of this study is to identify various crops that were cultivated in the Anatolian lands during the ancient period (6th century BC - 1st century AD) in various foundational works written by authors of that time, emphasize their importance, and examine the export, import, production, consumption quantities, areas, and production potentials of 13 agricultural products that were frequently mentioned in these works in today's Turkey based on official data, and interpret their significance accordingly. These products are wheat, barley, olives and olive oil, hazelnuts, figs, cherries, onions, garlic, chickpeas, beans, sesame, and corn. Anatolian lands have been one of the rare pieces of land where polyculture agricultural production can be carried out for centuries. This geography provides a suitable environment for the cultivation of many plant species, including many animal-based food products. Anatolia is also known as the "Cradle of Civilizations," which is of historical significance and is a homeland of the Republic of Turkey. Another focal point of the research is the concept of nutrition during the ancient period. Although the culture of food and beverage in the ancient period differs from the modern concept of gastronomy, the art of cooking and presentation is of great importance. Nutritional habits vary depending on time and region in the ancient period and are largely dependent on the development of agriculture and animal husbandry, just as it is today. The main reason for the research to focus on agriculture is the fact that without agriculture, there can be no gastronomy.
Arkadaş kaybı yaşamış kişilerin uzamış yas belirtilerinin yordayıcılarının incelenmesi
(Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Zedelenmez, Doruk; Uyar Suiçmez, Tuğba
Mevcut araştırmada arkadaşını kaybetmiş kişilerde uzamış yas bozukluğu belirtilerini etkileyen faktörler incelenmiştir. Bu faktörler kişinin demografik bilgileri, kayıp yaşantısına dair bilgiler, ölüm kaygısı, hayatta anlam ve algılanan sosyal destektir. Araştırmanın veri toplama sürecinde demografik bilgi formu, Türkçe Ölüm Kaygısı Ölçeği, Hayatın Anlam ve Amacı Ölçeği, Uzamış Yas Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Mevcut araştırmanın örneklemini en az 6 ay en fazla 5 yıl önce bir arkadaşını kaybetmiş 18-65 yaş arasındaki kişiler oluşturmaktadır. Araştırmada uygun örnekleme yöntemiyle 155 kişiye ulaşılmış ve uzamış yas bozukluğu tanısının yaygınlığı %10.3 olarak bulunmuştur. Ardından değişkenler arası ilişkilerin incelenmesi için korelasyon analizleri yapılmıştır. Yapılan analize göre uzamış yas bozukluğu belirti şiddeti ve ölüm kaygısı arasında pozitif anlamlı ilişki bulunmaktadır. Öte yandan uzamış yas bozukluğu belirti şiddeti ile hayatta anlam düzeyi ve algılanan sosyal destek arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Ölüm kaygısı ile hayatta anlam değişkenleri arasında negatif anlamlı bir ilişki bulunurken. Ölüm kaygısı ve algılanan sosyal destek değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Son olarak algılanan sosyal destek ve hayatta anlam arasında pozitif anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Korelasyon analizlerinin ardından uzamış yas bozukluğu tanısını yordayan değişkenlerin incelenmesi için Çoklu Lojistik Regresyon analizleri yapılmıştır. Son olarak ise uzamış yas bozukluğu şiddetini yordayan değişkenlerin incelenmesi adına Çoklu Doğrusal Regresyon Analizleri yürütülmüştür. Yapılan analizlerin sonuçlarına göre, ölüm kaygısı düzeyindeki artış ve kaybedilen arkadaşla ilişkinin yakınlık düzeyindeki artış, uzamış yas bozukluğu tanısını anlamlı şekilde yordamaktadır. Kişinin ölüm kaygısı düzeyindeki artış, kayıp yaşayan kişinin yaşının büyük olması, başka kayıplardan etkilenme düzeyindeki artış, kaybedilen arkadaşla kurulan ilişkinin yakınlık düzeyindeki artış, hayatta anlam düzeyindeki azalış ve kayıptan beri geçen süredeki azalış, uzamış yas bozukluğu belirti şiddetindeki artışı yordamaktadır. Son olarak ölüm nedeni, kaybın beklenmediklik düzeyi, algılanan sosyal destek ve cinsiyet değişkenlerinin uzamış yas bozukluğu tanısını ve uzamış yas bozukluğu belirti şiddetini anlamlı bir şekilde yordamadığı bulunmuştur. Mevcut araştırmanın bulguları ilgili literatür doğrultusunda tartışılmıştır. In this study, the factors affecting the symptoms of prolonged grief in individuals who have lost a friend were examined. These factors are demographic information, information about the loss experience, death anxiety, meaning in life, and perceived social support. Demographic information form, Turkish Death Anxiety Scale, Meaning and Purpose of Life Scale, Prolonged Grief Scale, and Multidimensional Perceived Social Support Scale were used in the data collection process. The sample of the study consists of people between the ages of 18-65 who lost a friend at least 6 months and at most 5 years ago. In the study, 155 people were reached by convenient sampling method, and the prevalence of the diagnosis of prolonged grief disorder was found to be 10.3%. Correlation analyzes were performed to examine the relationships between variables. According to the analysis, there is a positive significant relationship between prolonged grief disorder symptoms and death anxiety. On the other hand, there is a negative significant relationship between the severity of prolonged grief disorder and the level of meaning in life and perceived social support. While there is a negative significant relationship between death anxiety and meaning in life, there is no significant relationship between death anxiety and perceived social support. Lastly there is a positive significant relationship between perceived social support and meaning in life. After Pearson correlation analysis, Multiple Logistic Regression analyzes were used to examine the variables predicting the diagnosis of prolonged grief disorder. Finally, Multiple Linear Regression Analyzes were conducted to examine the variables predicting the severity of prolonged grief disorder. According to the results, the increase in the level of death anxiety and closeness of the relationship with the lost friend significantly predicted the diagnosis of prolonged grief disorder. The increase in the death anxiety of the person, the older age, the increase in the level of being affected by other losses, the increase in the level of intimacy with the lost friend, the decrease in the level of meaning in life and the decrease in the time elapsed since the loss predict the increase in the severity of prolonged grief disorder symptoms. Finally, it was found that the variables of cause of death, unexpectedness of the loss, perceived social support and gender did not significantly predict the diagnosis of prolonged grief disorder and the severity of prolonged grief disorder symptoms. The research findings were discussed in line with the relevant literature.