Travma sonrası gelişimin temel inançlar, ruminasyonlar ve yaratıcılık temelinde incelenmesi

Abstract

Mevcut çalışmada demografik değişkenlerin ve kayba yönelik olarak belirlenen değişkenlerin, araştırmanın temel değişkenleriyle olan ilişkisini incelemek ve temel inançların sarsılması ile travma sonrası gelişim arasındaki ilişkide istemli ruminasyonların, istemsiz ruminasyonların ve yaratıcılığın aracı rolünü içeren bir model oluşturmak amaçlanmıştır. Araştırmaya Türkiye’de yaşayan, 18-67 yaş arası, en az bir yıl önce ölüme bağlı olarak kayıp/kayıplar yaşamış ve en çok etkilendiği kaybı yaşadığı zaman 10 yaş ve üzerinde olan 284 yetişkin katılımcı katılmıştır. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Temel İnançlar Envanteri, Olay İlişkili Ruminasyon Envanteri, Kaufman Alanları Yaratıcılık Ölçeği ve Posttraumatic Growth Inventory-X Türkçe Versiyonu uygulanmıştır. İstatistiksel analizlerin sonucunda araştırmanın temel değişkenleri arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler gözlenmiştir. Araştırmanın temel değişkenleriyle demografik ve kayba yönelik olarak belirlenen değişkenler arasında anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur. Araştırmanın temel değişkenlerinde cinsiyete ve kaybın ani/beklenmedik ya da beklendik/sıralı olmasına bağlı olarak anlamlı düzeyde farklılıklar olduğu dikkat çekmiştir. Çoklu aracı değişken analizinin sonuçları ise temel inançların sarsılması ile travma sonrası gelişim arasındaki ilişkide istemli ruminasyonların ve yaratıcılığın aracı rolü olduğunu göstermiştir. Araştırmanın bulguları ilgili alanyazın ışığında tartışılıp araştırmaya ilişkin klinik çıkarımlar ve sınırlılıklara yer verilmiştir. This study aimed to examine the relationship between demographic variables and loss-related variables with the main variables of the study and the mediating role of deliberate rumination, intrusive rumination, and creativity in the relationship between core beliefs disruption and posttraumatic growth, and establish a model that includes these variables. The sample of the study consists of 284 participants between the ages of 18-67, living in Turkey and who have experienced loss/losses due to death at least one year ago, and who were 10 years old or older when they experienced the loss that affected them the most. Demographic Information Form, Core Beliefs Inventory, Event-Related Rumination Inventory, Kaufman Domains of Creativity Scale, and Post Traumatic Growth Inventory-X were administered to the participants. As a result of the statistical analyses, positive and significant relationships were observed between the main variables of the study. It was found that there were significant relationships between the main variables of the study and the variables determined for demographics and loss. It was noted that there were significant differences in the variables of the study depending on gender, and whether the loss was expected or sudden. The parallel multiple mediator analysis results indicate that deliberate ruminations and creativity mediated the relationship between the disruption of core beliefs and posttraumatic growth. The results of the study were discussed in the light of the relevant literature, and the clinical implications and limitations of the study were evaluated.