Fen Bilimleri Enstitüsü / Science Institute

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11727/1392

Browse

Filters

20252

Settings

Subject: search.filters.subject.Enerji Verimliliği

Search Results

Now showing 1 - 2 of 2
  • No Thumbnail Available
    Item
    Havacılık sanayinde kullanılan 6061 ve 6013 slüminyum slaşımların işleme parametrelerinin enerji tüketimine etkisi
    (Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2025) Nalbant, İlkyaz
    Havacılık sanayi, malzeme performansının ve enerji verimliliğinin kritik öneme sahip olduğu stratejik bir sektördür. Bu bağlamda, 6061 ve 6013 gibi 6xxx serisi alüminyum alaşımları; hafiflik, yüksek mekanik dayanım, korozyon direnci ve işlenebilirlik gibi üstün özellikleri sayesinde bu sektörde yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bu tez çalışmasında, söz konusu alaşımların frezeleme işlemi sırasında enerji tüketimine etki eden işleme parametrelerinin analizi ve optimizasyonu amaçlanmıştır. Deneysel çalışmalar 2⁴ faktöriyel deney tasarımı kullanılarak gerçekleştirilmiş; yatay mil hızı, kesme derinliği, takım kalınlığı ve malzeme türü olmak üzere dört bağımsız değişken ele alınmıştır. Deney sonuçları minitab yazılımı ile analiz edilmiş; varyans analizi (ANOVA), regresyon modelleme, kodlanmış katsayılar, grafiksel analizler ve yanıt optimizasyonu yöntemleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda, özellikle mil hızı ve takım tipi faktörlerinin enerji tüketimi üzerinde anlamlı etkiler yarattığı belirlenmiş; 6013 alaşımının daha düşük enerji tüketimi sağladığı görülmüştür. Elde edilen optimum parametre kombinasyonu doğrulama deneyleri ile test edilmiş ve tahmin edilen değerlerle karşılaştırıldığında hata oranlarının kabul edilebilir sınırların altında olduğu saptanmıştır. Bu çalışma, havacılık sektöründe sürdürülebilir üretim ve enerji verimliliği hedeflerine katkı sağlamakta olup, talaşlı imalat süreçlerinin optimizasyonuna yönelik uygulamalı bir yaklaşım sunmaktadır. The aerospace industry is a strategic sector where material performance and energy efficiency are of critical importance. In this context, 6xxx series aluminum alloys such as 6061 and 6013 are widely used due to their superior properties, including lightweight, high mechanical strength, corrosion resistance, and machinability. This thesis aims to analyze and optimize the machining parameters that affect energy consumption during the milling of these alloys. Experimental studies were carried out using a 2⁴ full-factorial design, considering four independent variables: spindle speed, depth of cut, tool diameter, and material type. The results were analyzed using Minitab software through analysis of variance (ANOVA), regression modeling, coded coefficients, graphical evaluations (Contour Plot, Main Effects Plot, Interaction Plot, Cube Plot), and response optimization methods. The analyses revealed that spindle speed and tool diameter significantly affect energy consumption and that the 6013 alloy results in lower energy use. The optimal parameter combination is verified using confirmation experiments. The differences between predicted and experimental values remained within acceptable limits. This study contributes to the goals of sustainable production and energy efficiency in the aerospace industry and provides an applied approach to the optimization of machining processes.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Türkiye’de bir çimento fabrikası için anfis yöntemi ile CO2 emisyonu miktarı tahminine bağlı finansal yük analizi
    (Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2025) Taşkın, İlker
    Sanayileşme ile birlikte artan sera gazı emisyonları, küresel ısınmanın başlıca sebeplerinden biri haline gelmiş; bu bağlamda çimento sektörü, yüksek enerji tüketimi ve yoğun proses ve termal kaynaklı emisyonları nedeniyle dikkat çeken alanlardan biri olmuştur. Bu çalışma, Türkiye'de faaliyet gösteren bir çimento fabrikasına ait tarihsel karbon emisyon verilerini temel alarak, 2025 yılı ikinci altı aylık dönemine ait karbondioksit (CO₂) emisyon tahminlerini üretmek ve bu tahminler doğrultusunda karbon vergisi politikalarının sektöre olası etkilerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Uyarlamalı Ağ Tabanlı Bulanık Çıkarım Sistemi (Adaptive-Network Based Fuzzy Inference Systems - ANFIS) tahmin modeli kullanılarak gelecek dönem CO₂ salınımları bulunmuştur. Bulunan bu tahmin sonuçlarının ekonomik yansımaları incelenmiştir. Yapılan bu çalışma gelecek çalışmalar için bir altlık oluşturabilir ve benzer çalışmalar için karşılaştırılabilir veri oluşturmaktadır. Avrupa Birliği (AB)’nin Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM) gibi güncel politikalar dikkate alınarak, Türkiye’nin henüz uygulamaya geçirmediği karbon fiyatlandırma mekanizmalarının uygulanması durumunda bir çimento fabrikasında oluşabilecek finansal yükler ortaya konmuştur. Çalışma, sektöre özgü veri kullanımı sayesinde özgün bir örnek teşkil etmekte ve Türkiye’de bir fabrikada karbon yönetimi politikalarına geçiş sürecine yönelik önemli girdiler sunmaktadır.Increasing greenhouse gas emissions due to industrialization have become one of the primary causes of global warming; in this context, the cement sector has become a sector attracting attention due to its high energy consumption and intensive process and thermal emissions. This study was conducted to generate CO₂ emission projections for the second half of 2025, based on historical carbon emission data from a cement factory operating in Türkiye, and to assess the potential impact of carbon tax policies on the sector based on these projections. The study used the ANFIS forecasting model to estimate future CO₂ emissions. The economic implications of these results were examined. This study can serve as a basis for future research and provide comparable data for similar studies.Considering current policies such as the European Union's (EU) Emissions Trading System (ETS) and CBAM, the study demonstrates the financial burdens that could arise on a cement factory if carbon pricing mechanisms, which Turkey has not yet implemented, are implemented. The study provides a unique example through the use of sector-specific data and offers important insights into the transition process to carbon management policies at a Turkish factory.