Fen Bilimleri Enstitüsü / Science Institute

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11727/1392

Browse

Has files: YesSubject: search.filters.subject.Hitit çiviyazısı

Search Results

Now showing 1 - 2 of 2
  • Thumbnail Image
    Item
    Hitit çiviyazısı işaretlerinin bilgisayar desteği ile okunması ve veri madenciliği uygulama örnekleri
    (Başkent üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015) Aşuroğlu, Tunç; Aktaş, A. Ziya
    Anadolu’da M.Ö. 1650 - 1200 yılları boyunca hüküm süren Hitit krallığı ve imparatorluğu o dönem dünyasının en büyük güçlerinden birisi sayılmaktadır. Hititlerin kullandığı Hititçe, Hint-Avrupa dil ailesinin bilinen en eski üyelerinden biridir. Hititler dünyada arşiv-kütüphane uygulamasını ortaya koyan ilk toplumlardan biridir. Hititler çeşitli konulardaki metinleri Hitit çiviyazısı ile yaş kil tabletler üstüne yazıp tabletleri çoğunlukla fırınlayarak kalıcı hale getirmişlerdir. Hitit çiviyazılı metinlerin okunması, çevrilmesi, yorumlanması ve gramer kurallarının kullanımı yaklaşık yüz yıldır “ele ve insana” dayalı olarak yapılan, uzun süre ve emek isteyen, yorucu bir uğraştır. Anadolu’da yerüstünde ve hâlâ yeraltında bulunan kil tabletler üstündeki çiviyazısı işaretlerini günümüz bilgi ve bilgisayar destekli tekniklerle okuyabilmek sadece Anadolu değil tüm insanlık tarihi ve kültürü açısından son derece önemlidir. Bu çalışmada, imge işleme yöntemleri ile Hitit çiviyazılı tabletlerde bulunan çiviyazısı işaretlerinin okunması gerçekleştirilmiştir. Ayrıca çalışmada veri madenciliği teknikleri kullanılarak çiviyazılı işaretlerin sahip olduğu geometrik özelliklere göre sınıflara ayrılması ile ilgili uygulama örneklerine de yer verilmiştir. In Anatolia the kingdom and empire of the Hittites had ruled nearly half a millenium during the years BC 1650-1200. It was considered one of the greatest world power of that time. Hittite language that the Hittites used is one of the oldest member of the Indo-European language family. The Hittites were one of the first communities that had adapted the concept of archive-library. The Hittites used cuneiform signs to write on various topics on wet clay tablets and baked them to be permanent and durable. The study of Hittite language grammar rules followed transliteration, transcription and translation phases manually on the Hittite cuneiform tablets. It takes a long time, it requires financial support and a special know-how and expertise for processing. It is a tedious job. Many more tablets are still waiting under and over ground to be read and translated. Being able to read the signs on cuneiform clay tablets still in Anatolia, using computer-aided techniques would be a significant contribution not only to Anatolian but also to human history. In this study, recognition of Hittite cuneiform signs is performed by using image processing techniques. Also in this study; using data mining, applications related to classification of Hittite cuneiform signs based on their geometrical features are performed.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Hitit civiyazısı işaretlerinin otomatik Çevirisi
    (Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014) Dik, Elif Ceren; Aktaş, A. Ziya
    Bu çalışmanın amacı Hitit çiviyazısı işaretlerinin bilgisayar teknolojileri kullanılarak çözümlenmesinin mümkün olduğunu göstermek ve bu doğrultuda atılabilecek yeni adımlar için bir başlangıç oluşturmaktır. Tarihte ilk olarak Sumerler tarafından icat edilen resim yazısı zamanla çiviyazısına dönüşmüştür. Bu çiviyazısı Mezopotamya’ya gelen Akadlar tarafından o günün dünyasına yayılmıştır. M.Ö. on yedinci yüzyılda Anadolu’da bir devlet kurmuş olan Hititler, Akad çiviyazısını kendi dillerine uyarlayarak Hitit çiviyazısını oluşturmuşlardır. Dünyada kütüphane kavramını uygulamaya koyan ilk uygarlıklardan birisi olan Hititlerin özellikle ticaret verilerini, günlük yaşam, tıp, hukuk, din ve astronomi alanında sahip oldukları bilgiler yanında mitoloji, Hitit krallarının ve soyluların icraatları ve devletler arası antlaşmalar da bu metinlerde yer almaktadır. Hititçe’nin 20. Yüzyılın başlarında gramer kurallarının çözümlenmesini izleyen yıllardan beri çiviyazılı metinlerin okunması üzerine çalışılmaktadır. Özellikle Batı dünyası açısından, Hititçe’yi ilginç kılan şey Hititçe’nin Hint-Avrupa dillerinin en eski ve günümüze kadar erişebilmiş örneklerinden birisi olmasıdır. Metinlerin çevirisi uzman kişiler gerektirdiğinden uzun süre ve emek isteyen bir işlemdir. Bu çalışma ile Hitit çiviyazısı işaretlerinin otomatik çevirisini yapmak için gereken sistem tasarımı ortaya konulmuştur ve çeviri işleminin ilk iki aşaması için gereken imge işleme ve veritabanı uygulamaları geliştirilmiştir. Böylece Hititçe metinlerin otomatik çevirileri için bir ilk adımın atıldığına inanılmaktadır. Objective of this study is to perform an introductory study for an automatic translation of Hittite cuneiform signs using computer technologies and to create a starting point for future studies in automatic translation of Hittite cuneiform texts. Sumerians developed the first script using pictographs in human history. This script evolved into cuneiform script. Cuneiform script spread by Akkadians to world of that day. Hittites, who were settled in Anatolia in the seventeenth century BC, have developed cuneiform script based on Akkadian script. Hittites are considered as the first people building endurable libraries. Thousands of tablets keeping data on commercial transactions, daily life, medicine, law, religion, astronomy, mythology, actions and practices of Hittite kings and international agreements are still buried in the earth and waiting to be unearthed. In early 20th century a Hittite cuneiform text read and translated for the first time. Since then studies on Hittite cuneiform texts and grammar continue. The most interesting point in history is that Hittite is the only and oldest Indo-European language that stood more than four thousand years. Yet it takes long time, it requires a special expertise to perform this job. With this study, a design for automatic translation of Hittite cuneiform texts has been demonstrated. Additionally image processing and database applications for the first two steps of translation process are implemented.