Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde gözlenen olgularda akut böbrek hasarı ve pRIFLE kriterlerinin tanı ve prognozdaki önemi

Abstract

GİRİŞ: Akut böbrek hasarı (ABH) yenidoğan yoğun bakım ünitesinde sık karşılaşılan bir problem olup, mortaliteyi önemli oranda etkilemektedir. Çocuklarda ABH tanısında kullanılan kriterler standart bir hale getirilmeye calışılmaktadır. Bu amaçla pediatrik RIFLE kriterleri geliştirilmiştir. Bu çalışmada yenidoğanlarda pRIFLE kriterleri kullanılarak hastalığın şiddetinin belirlenmesi ve bu ölçütlerin prognoz ile ilişkisinin tespiti amaçlandı. HASTALAR ve METOD: Bu çalışmada Ocak 2009- Mart 2013 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde yatırılan 820 hasta retrospektif olarak incelendi. ABH tanısı almış 257 hasta çalışmaya dahil edildi. Pediatrik RIFLE (Risk=risk, Injury=hasar, Failure=yetmezlik, Loss=kayıp, End Stage Renal Disease=son dönem böbrek yetmezliği) kriterlerine göre hastalar sınıflandırıldı. SONUÇLAR: Çalışmaya alınan 257 hastanın 155’i (%60,3) erkek, 102’si (%39,7) kız olup ortalama yaşları ortalama yaşları 3,77±7,16 gün idi. Vakaların %64,2’sinin preterm, %35,8’inin term, %43’ünün 2500 g. altında olduğu görüldü. Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatış süreleri ortalama 37,28±33,58 gün idi. Hastaların 98’inin (%38,1) ‘Risk’, 89’u (%34,6) ‘Hasar’, 66’sı (%25,7) ‘Yetmezlik’ ve 4’ü (%1,6) ‘Kayıp’ grubuna dahil edildi. Tanı anında en sık karşılaşılan bulgu metabolik asidozdu (%64,1). pRIFLE skoru arttıkça matabolik asidoz görülme sıklığının da arttığı gösterildi. Hastaların, %66,1’i non-oligürik idi. Yetmezlik ve kayıp grubundaki hastalarda oligüri oranının daha yüksek olduğu ve oligüri varlığının ABY şiddeti ile ilişkili olduğu saptandı (p<0,001). Akut böbrek hasarı gelişen yenidoğanlarda altta yatan en sık olası risk faktörü mekanik ventilasyon ihtiyacı idi ve %64,6 oranında bulundu (p<0,001). Ayrıca mekanik ventilasyon süresi uzadıkça pRIFLE şiddet skornun arttığı görüldü. Diğer risk faktörleri sırası ile nefrotoksisite (%50,6), cerrahi nedenler (%47,9), sepsis (%44,7), asfiksi/hipoksi (%31,9), konjenital üriner anomali (%21,8) ve dehidratasyondu (%9,7). Hastaların 35’ine (%13,6) diyaliz tedavisi uygulandı. pRIFLE skoru yüksek olan hastaların diyaliz gereksinimi daha sık idi (p<0,001). Hastalarda ölüm oranı %24,1 idi. pRIFLE skoru yüksek olan hastaların ölüm oranının yüksek olduğu gösterildi 12 (p<0,001). Ölüm oranını etkileyen faktörlerin mekanik ventilasyon ihtiyacı, metabolik asidoz, nefrotoksik ajana maruziyet, oligüri/anüri, sepsis ve diyaliz gereksinimi olduğu görüldü (p<0,05). YORUM: Sonuç olarak çalişmamız yenidoğan ve prematürelerde ABY’nin sık karşılaşılan bir sorun olduğunu ve pRIFLE kriterlerinin hastalığın ciddiyeti ile ilişkili olduğunu göstermiştir. pRIFLE kriterlerinin ABY’nin erken tanisi ve prognozunu göstermede yararlı bir yol gösterici olduğu sonucuna varılmıştır. Ancak bu kriterlerin yeni yapılacak araştırmalarla yenidoğanlara özgün bir hale getirilmesinin daha yararlı olacağını ve kriterlerin güvenilirliğini artıracağını düşünmekteyiz.