Avrupa Birliği Geçici Koruma Yönergesi: Suriye ve Ukrayna’dan alınan dersler

Abstract

The primary objective of this thesis is to examine the emergence of the temporary protection framework within the broader international protection regime and to assess its effectiveness as an emergency mechanism in responding to large-scale displacement. Specifically, the thesis explores whether temporary protection offers a valuable and practical solution for providing immediate protection to displaced individuals during humanitarian crises. To this end, the study critically analyzes the evolution of the international protection system and the development of the European Union’s migration and asylum policies, with the aim of identifying the underlying factors that necessitated the adoption of temporary protection directive. The thesis also seeks to highlight the legal, political, and institutional dynamics that have shaped these frameworks and to evaluate the operational challenges faced during this phase. Although the Temporary Protection Directive was introduced in the EU to provide swift and collective responses during mass influx situations—where national asylum systems are overwhelmed by the volume of individual applications—it remained inactive during the 2015 Syrian refugee crisis. By contrast, the TPD was activated in response to the Ukrainian refugee crisis in 2022. This study investigates the reasons for the non-implementation of the directive in 2015 and the motivations behind its activation in 2022, employing European integration theories to analyze the political and institutional factors influencing these divergent responses.Bu tezin temel amacı, geçici koruma çerçevesinin uluslararası koruma rejimi içerisindeki ortaya çıkışını incelemek ve büyük ölçekli yerinden edilmeler karşısında acil bir müdahale mekanizması olarak etkinliğini değerlendirmektir. Özellikle, geçici korumanın, insani krizler sırasında yerinden edilen bireylere doğrudan koruma sağlamak açısından değerli ve uygulanabilir bir çözüm sunup sunmadığı araştırılmaktadır. Bu doğrultuda, uluslararası koruma sisteminin evrimi ile Avrupa Birliği’nin göç ve iltica politikaları ele alınarak, geçici koruma direktifinin benimsenmesine neden olan temel dinamikler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tez ayrıca, bu çerçeveleri şekillendiren hukuki, siyasi ve kurumsal süreçleri incelemekte ve bu süreçlerde karşılaşılan zorlukları değerlendirmektedir. Geçici Koruma Direktifi (GKD), bireysel iltica başvurularının sayıca fazla olduğu ve üye devletlerin bu süreçleri yönetmekte zorlandığı kriz anlarında hızlı ve ortak bir yanıt geliştirmek amacıyla AB düzeyinde kabul edilmiş olsa da, 2015 yılındaki Suriye mülteci krizi sırasında yürürlüğe konulmamıştır. Buna karşılık, 2022 yılında Ukrayna mülteci kriziyle birlikte GKD ilk kez hayata geçirilmiştir. Bu çalışma, direktifin 2015 yılında neden uygulanmadığını ve 2022’de hangi siyasi ve kurumsal nedenlerle yürürlüğe konulduğunu Avrupa bütünleşme kuramlarından da yararlanarak ortaya koymaya çalışmıştır.