Covid-19 salgınının ilişkisel sosyolojik açıdan karma desen analizi: Türkiye emekliler derneği örneği

Abstract

2020 Mart ayında Türkiye’de Covid-19 kaynaklı ölümlerin gerçekleşmesi ile birlikte virüsten korunmak amacıyla 65 yaş ve üstüne uzun süreli ciddi kısıtlamalar getirilmiştir. Bu araştırmanın temel problemi, Covid-19’un Pandemi olarak ilan edilmesiyle birlikte 65 yaş ve üzeri nüfusun gündelik yaşamlarının giderek daha güç hale gelmesidir. Araştırmanın alt problemleri olarak ise, emeklilerin getirilen kısıtlamalar hakkında görüşleri başta olmak üzere, zaman ve mekânda yaşama tutunma taktikleri ve komşu, arkadaş, akrabalarla görüşme sıklığı, yalnızlık vb. duygularıyla baş etme stratejilerinin neler olduğu sorularına yanıt aranmıştır. Bu tez çalışmasının temel özelliği kuramsal ve metodolojik olarak aralarında uyumluluk olan “İlişkisel Sosyolojik” bakış açısı (Relational Sociology) ve “Karma Desen” (Mixed Design) araştırma deseninin, özellikle de “Temellendirilmiş Kuram “ (Grounded Theory) nitel araştırma geleneğinin birlikte kullanılmasıdır. Ayrıca çalışmanın “özdüşünümsel” (reflexive) olması kadar yorumlama ve açıklamayı birlikte hedeflemesi de onu özgün kılmaktadır denilebilir. Bu çerçevede çalışmada ilk olarak nitel araştırma yapılmış ve buradan kazanılan deneyim ile nicel araştırmanın kapalı uçlu sorularının seçenekleri yetkin bir biçimde yazılabilmiştir. Ankara Türkiye Emekliler Derneği üyesi olan 65 yaş ve üstü 16 emekli katılımcı önce mülakat yapılmış ve şekiller aracılığıyla gündelik yaşamlarındaki değişimler sunulmuştur. Yalnızlık, düzenli sağlık kontrollerinin ihmali ve ekonomik sıkıntılar en önemli güçlükler olarak ifade edilmiştir. Mekân kullanımları, rutinleri ve ev içi ihtiyaçlarını nasıl karşıladıkları da temellendirilmiş kuramın ilk aşaması olan “açık kodlama” sırasında ortaya çıkmıştır. İkinci aşama olan eksenel kodlamada ise, emeklilerin yaşadıkları belirsizliklerde çeşitli noktaları, onları aşma yöntemlerindeki benzerlikler ve farklılıklar betimlenmiştir. Araştırmanın çekirdek kavramı olarak “dayanışma” önerilirken, emeklilerin Pandemi sırasındaki yaşamları süreç olarak “ırmak” metaforu ile anlatılmıştır. Çalışmanın nicel bölümünde, araştırmanın amaçları doğrultusunda katılımcıların gündelik yaşamda yaşadıkları değişimleri kapsamlı öğrenmek için “tabakalı örnekleme” ile ulaşılan 60 emekliye anket uygulanmış, toplanan veriler ileri istatistiksel analizlerle sunulmuştur. Araştırmanın sonuç bölümünde ise, ilişkisel sosyolojik olarak, kuram-uygulama, nicelnitel, zaman-mekân gibi ikilikleri yenmeye çalışarak, belirsizlikler esasında farklılıklar/benzerlikler, karma desen araştırmanın, sosyoloji için uygunluğu vurgusu ile ortaya konmuştur. Upon deaths from Covid-19 in Turkey in March 2020, long-term serious restrictions were imposed on 65 years and older for their protection against the virus. The main problem of this research is that, upon the declaration of Covid-19 as a Pandemic, the daily lives of the population aged 65 and over have increasingly become more difficult. As the sub-problems of the research, especially the opinions of retirees about the restrictions imposed, tactics of survival in time and space, frequency of meetings with neighbors, friends, and relatives, and the strategies for coping with emotions such as loneliness have been tried to be answered. The main feature of this thesis is the use of the Relational Sociological perspective and the qualitative research tradition of the Mixed Design (research design) which are theoretically and methodologically compatible with each other and also the use of the qualitative research tradition “Grounded Theory”. In addition, it can be said that the study is unique due to its aim of understanding (interpretation) and explanation as well as being reflexive. In this framework, firstly, qualitative research was conducted in the study, and with the experience gained, the options of the closed-ended questions of the quantitative research have been written competently. 16 retired participants aged 65 and over, who are members of the Ankara Turkey Retirement Association, were first interviewed and the changes in their daily lives were presented through figures. Loneliness, neglect of regular health checks and economic difficulties were stated as the most important difficulties. Their use of space, their routines, and how they meet their domestic needs also emerged during the first phase of grounded theory,open coding. In the second stage, axial coding, the common points of the uncertainties experienced by retirees, the similarities and differences in the methods of overcoming them were described. While solidarity was recommended as the core concept of the research, the lives of retirees during the Pandemic were described with the metaphor of river as a process. In the quantitative part of the study, in line with the purposes of the research, a questionnaire was applied to 60 retirees who were reached by stratified sampling in order to learn comprehensively the changes experienced by the participants in their daily life, and the collected data were presented with advanced statistical analysis. In the conclusion of the research, as relational sociology, by trying to overcome dualities such as theorypractice, quantitative-qualitative, time-space, differences/similarities on the basis of ambiguities, and the suitability of mixed-design research for sociology are emphasized.