Yabancı portföy yatırmlarının hisse senedi fiyatına etkisi: Bist-30 analizi

Abstract

Cari açık bir ülkenin tüm döviz çıkışlarının tüm döviz girişlerinden fazla olmasına denir. Cari açık finansmanı ve sorunları üzerine birçok çalışma yapılmış ve bunların ülkelerin finansal gelişmişlik düzeylerine etkileri irdelenmiştir. Gelişmekte olan ülkeler içinde yer alan Türkiye de küçülme dönemleri dışında cari açık veren bir ülkedir. Büyümek için dönem dönem ortalamalarından daha fazla cari açık vermekte olan Türkiye ve benzer ülkelerde portföy yatırımları finansman kaynağı sağlamak için önem arz eder. Yabancı portföy yatırımları, sermaye fazlası olan ülkelerde bulunan sermayedarların sermaye açığı olan ülkelere menkul kıymet yatırımı yapmasını ifade etmektedir. Yabancı portföy yatırımlarını konu alan araştırmalar incelendiğinde bu çalışmaların çoğunlukla yabancı portföy yatırımlarını etkileyen etmenleri ele aldığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı ise 2008 krizi sonrası BIST-30 endeksinde işlem gören şirketlerdeki yabancı portföy yatırımlarının şirketlerin piyasa değeri, hisse senedi kapanış fiyatı ve hisse senedi getirisi üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışmanın bir diğer amacı ise, reel efektif döviz kuru, TÜFE endeksi ve cari açık gibi makroekonomik değişkenlerin etkilerini araştırmaktır. Çalışmada 6 farklı model test edilmiştir. İlk modelde yabancı payı ve piyasa değeri arasındaki ilişki incelenmiştir. Regresyon analizi sonucunda yabancı payı ve piyasa değeri arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki bulunmuştur. İkinci modelde yabancı payı ve kapanış fiyatı arasındaki ilişki irdelenmiştir. Buna göre, yabancı payı ile kapanış fiyatı arasında anlamlı ve pozitif yönde düşük bir ilişki bulunmuştur. Üçüncü modelde logaritmik getiri ve yabancı payı arasındaki ilişki test edilmiştir. İki değişken arasında anlamlı bir ilişki gözlemlenmemiştir. Dördüncü modelde piyasa değeri ile yabancı payı, reel efektif döviz kuru, TÜFE ve cari açık incelenmiştir. Çoklu regresyon analizinin sonuçlarına göre tüm değişkenler piyasa değerini anlamlı ve pozitif yönde etkilemektedir. Beşinci modelde yabancı payı, reel efektif döviz kuru, TÜFE, cari açık ve kapanış fiyatı arasında anlamlı ilişki olduğu öne sürülmüş ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Bu analizin sonuçlarına göre reel efektif döviz kuru, TÜFE ve cari açık, kapanış fiyatını anlamlı ve pozitif yönde etkilemektedir. Yabancı payı ise bu modelde sonuç değişkenini anlamlı bir şekilde yordamamıştır. Altıncı ve son modelde ise yabancı payı, reel efektif döviz kuru, TÜFE cari açık ve hisse senedi getirisi arasında anlamlı ilişki olduğu öne sürülmüş ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Bu analizin sonuçlarına göre reel efektif döviz kuru, TÜFE ve cari açık hisse senedi getirisini anlamlı ve pozitif yönde etkilemektedir. Yabancı payı ise hisse senedi getirisini negatif yönde etkilemektedir. Araştırmanın bulguları modelden modele farklılıklar göstermekle birlikte yabancıların genel eğilimleri hakkında bilgi sunmaktadır. Elde edilen bulgular, yatırımcılara ve araştırmacılara portföy yatırımlarının şirketlerin piyasa değeri üzerine etkileri konusunda ışık tutmaktadır. A country's current account deficit is when all foreign currency outflows are greater than all foreign currency inflows. Many studies have been carried out on current account deficit financing and its problems, and their effects on countries' financial development levels have been examined. Turkey, which is among the developing countries, is also a country that has a current account deficit except during contraction periods. Portfolio investments in Turkey and similar countries, which have a current account deficit that is higher than the period averages in order to grow, are important to provide financing resources. Foreign portfolio investments mean that investors in countries with surplus capital make securities investments in countries with capital deficits. When the studies on foreign portfolio investments are examined, it is seen that these studies mostly deal with the factors affecting foreign portfolio investments. The aim of this study is to examine the effect of foreign portfolio investments in companies traded in the BIST-30 index after the 2008 crisis on the market value, stock closing price and stock return of companies. Another aim of the study is to examine the effects of macroeconomic variables such as real effective exchange rate, CPI index and current account deficit. In the study, 6 different models were tested. In the first model, the relationship between foreign share and market value is examined. As a result of the regression analysis, a positive and significant relationship was determined between the foreign share and the market value. In the second model, the relationship between foreign share and closing price is examined. Accordingly, a significant and positive low correlation was found between the foreign share and the closing price. In the third model, the relationship between logarithmic return and foreign share is tested. No significant relationship was observed between the two variables. In the fourth model, market value and foreign share, real effective exchange rate, CPI and current account deficit are examined. According to the results of the multiple regression analysis, all variables affect the market value significantly and positively. In the fifth model, significant relationships between foreign share, real effective exchange rate, CPI, current account deficit and closing price were expected, and multiple regression analysis was performed. According to the results of this analysis, real effective exchange rate, CPI and current account deficit affect the closing price significantly and positively. Foreign share did not significantly predict the outcome variable in this model. In the sixth and last model, it was suggested that there is a significant relationship between foreign share, real effective exchange rate, CPI, current account deficit and stock return, and multiple regression analysis was performed. According to the results of this analysis, the real effective exchange rate, CPI and current account deficit affect the stock return in a significant and positive way. Foreign share have a significant and negative effect on stock returns. Although the findings of the research differ from model to model, they provide information about the general tendencies of foreigners. The findings shed light on the effects of portfolio investments on the market value of companies for investors and researchers.