Elektronik tedarik zinciri yönetiminde zeki ajanların rolü

Abstract

Tedarik zinciri yönetimi, tedarikçiler, üreticiler, ambarlar, dagıtım merkezleri ve perakendeciler üzerinde olusan bütünlesmis ve isbirlikçi bir agdaki malzeme, bilgi ve para akıslarının yönetimidir. Bu akısların isletmeler arasında ve kendi içerisindeki hızlı ve esnek koordinasyonu, tedarik zinciri yönetiminin daha etkin olmasını saglamaktadır. Küresellesme ile birlikte, mal ve hizmetler müsteri ihtiyaçlarına göre tasarlanmakta ve müsteriye ulastırılmaktadır. Bununla birlikte, artan teknolojik ilerlemeler sonucunda tek bir firmanın bas edemeyecegi birden fazla ana yetkinlik alanı ortaya çıkmıstır. Bu durum isletmelerin tedarik, üretim, dagıtım ve satıs konusunda dıs kaynak kullanımını arttırmıs ve tedarik zinciri yönetiminde olusan isletmeler arasındaki belirsiz, karmasık ve hassas baglantıların yönetilmesini gerektirmistir. Bu karmasıklık ve müsteriden kaynaklanan belirsiz talep sorunlarını çözmek için isletmelerin organizasyon ve paylasıma dayalı çalısma mekanizmalarını yeniden sekillendirmeleri gerekmektedir. Bu noktada otonom olma, ögrenebilme, proaktif ve çevresine uyum gösterebilme özellikleri ile isletmeler arası bilgi ve malzeme akısını koordine eden, gerçek zamanlı operasyonel kararlar alınmasını saglayan ve her birinin tedarik zincirinde farklı rolleri olan zeki ajanların olusturdugu ajan temelli sistemler karsımıza çıkmaktadır. Supply chain management is the management of material, information and money flows of an integrated and collaborative network that includes suppliers, manufacturers, warehouses, distribution centers and retailers. Fast and flexible coordination of these flows among different companies ensures efficiency in the supply chain management. In an era of globalization, products and services are designed and delivered around specific customer requirements. Additionally, technological improvements create many core competences in supplying many products, which would be hard for a firm to cope with. This situation leads some services such as procurement, manufacturing, distribution and sales to be outsourced which increase uncertainty, complex and delicate business relationships that must be managed. To address this complexity and unstable customer demand, businesses explore new forms of organization and collaboration mechanisms to work together with their suppliers and customers. At this point, we face with multi-agent based systems which compose of intelligent agents with autonomy, learning, adaptability and proactive traits. These systems have different functions in the supply chain, such as coordination of information and material flows, providing necessary infrastructure for managers to make good decisions.