İskeletsel sınıf III bireylerde maksiller ekspansiyon ve protraksiyon uygulamasının dentofasiyal yapılara ve temporomandibular ekleme olan etkilerinin incelenmesi

Abstract

Ortodontik tedavi ile temporomandibular düzensizlik (TMD) arasındaki ilişki literatürde geniş olarak tartışılmıştır. Çene ucundan destek alarak maksillaya kuvvet uygulayan yüz maskelerinde, bu kuvvetin yaklaşık olarak %75’inin TME bölgesine iletildiği belirtilmiştir. Bu çalışmadaki amaç, hızlı üst çene genişletmesi/yüz maskesi uygulamasının dento-fasiyal yapılar ve kondil-disk-glenoid fossa üçlüsü üzerindeki etkilerinin kontrol grubu ile karşılaştırılmalı olarak incelenmesidir. Bu amaçla çalışmada, iskeletsel ve dişsel sınıf III düzensizliğe sahip 14 hasta tedavi grubunu, 12 hasta ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Çalışmaya pubertal atılım öncesi gelişim döneminde olan ve TMD belirti ve bulguları bulunmayan bireyler dahil edilmiştir. Çalışmanın materyali, tedavi-kontrol öncesi ve sonrası alınan, lateral sefalometrik filmler, el-bilek filmleri, manyetik rezonans görüntüleri (MRG) ve alçı modellerden oluşmaktadır. Sefalometrik filmler üzerinde, iskeletsel, dentoalveolar ve yumuşak doku ölçümleri, manyetik rezonans görüntüleri üzerinde kondil-disk konumu şekli ve fossa morfolojisi ile ilgili ölçümler yapılmıştır. Alçı modellerde ise kanin ve 1.molar dişler arası transvers genişlikler ölçülmüştür. Çalışmanın bulguları değerlendirildiğinde, tedavi grubunda sagittal maksiller gelişim stimule edilmiş, mandibular gelişim, büyümenin posteriora yönlendirilmesiyle kontrol altına alınmıştır. Dento-alveolar yapılarda gözlenen, alt keserlerdeki retraksiyon ve overjet’teki artma Sınıf III düzensizliğin çözümüne yönelik olumlu katkıda bulunmuştur. Yumuşak doku ilişkisi, iskeletsel ve dentoalveolar değişimlere paralel olumlu gelişim göstermiştir. Disk kondil ilişkisi değerlendirildiğinde, tedavi grubunda disk bir miktar anteriora yer değiştirmiş ancak kontrol grubu ile karşılaştırıldığında gruplar arasında fark anlamsız bulunmuştur. Tedavi ile kondil-glenoid fossa ilişkisinde bir değişiklik gözlenmemiştir. Çalışma sonunda, tedavi grubunda kondiler açılanmada (kondil başı eğimi) azalma olduğu, ancak kontrol grubu ile karşılaştırıldığında gruplar arasında önemli bir fark olmadığı saptanmıştır. Fossa morfolojisinde bir değişiklik bulunmamıştır. Diskin bölgesel konumu değerlendirildiğinde tedavi ile B bölgesindeki disk konumunda artış gözlendiği ancak kontrol grubu ile karşılaştırıldığında gruplar arasında fark olmadığı bulunmuştur. Uygulama sonunda, disklerin %92,85’inin diskin normal şekli olarak kabul edilen, bikonkav konfigürasyona sahip olduğu saptanmıştır. Hızlı üst çene genişletmesi/yüz maskesi uygulamasının kraniyofasiyal yapılarda önemli miktarda düzeltici etkisi bulunurken, TMD için predispozan bir etkisinin olmadığı saptanmıştır.