Yetişkinler için Türkçe fonetik envanteri temelli sözcük tanıma listesinin oluşturulması

Abstract

Eşik üstü testler işitmenin değerlendirilmesinde en sık kullanılan testlerdendir. Eşik üstü testler aynı zamanda Konuşma Odyometrisi olarak da adlandırılmaktadır. Hastalardan kendilerine sunulan tek heceli kelimeyi tanıması beklenen Sözcük Tanıma Testi. konuşma odyometrisini oluşturan testlerdendir. Hastaların işitme performansının gerçek dünyaya olan etkisinin ölçülmesi, bu testi tüm odyoloji uzmanları için oldukça değerli kılar. Geleneksel olarak bugüne kadar tasarlanan tüm kelime listelerinde takip edilen sıkı kurallar vardır. Bu çalışmada da ülkemizdeki odyoloji kliniklerinde en sık kullanılan sözcük tanıma testi olan Hacettepe listesi ile bu tez çalışması için tasarlanmış Başkent Sözcük Listesinin skorları hem 18 – 40 yaş arası sağlıklı işitenler, hem de sensörinöral işitme kaybı olan bireyler ile karşılaştırılmıştır. Sözcüklerin seçimi için Ergenç 1995 ve Gürzap 2006’dan yararlanılarak Türkçe’deki tüm fonemler belirlenmiştir. Daha sonra sözcük listelerini oluşturmak için yazılı dil derlemi için Türkçenin Sözcük Frekans Sözlüğüne başvurulmuştur. Sözlü dil derlemi içinse TRT’den yayınlanan 6 programından yararlanılmıştır. Her iki derlemde Türkçe’de yer alan tüm sesbirimler sınıflandırılmıştır. Öncül kelimeler 384 kişiye sunularak kelime tanınırlığının puanlanması istenmiştir. Elde edilen bulgulara göre Hacettepe listesi ile Başkent listesine işitme engelli bireylerin verdikleri yanıtlar arasında her iki kulak için de anlamlı derecede farklılık vardır, (p<0,001). Buna göre katılımcılar Başkent listesine daha iyi yanıt vermektedir. Bunun yanı sıra leksikal komşuluk ilişkileri için bakıldığında Hacettepe listesindeki sözcüklerin anlamlı ölçüde daha fazla leksikal komşuya sahip olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, fonetik dağılımın sözcük tanıma testleri tasarlanırken birincil önem taşımadığını, dili fonetik olarak doğru temsil etmenin hasta yanıtlarına etki edeceğini göstermiştir. Bunun yanı sıra sunulan hedef sözcükteki leksikal komşuluk ilişkilerinin az olması sözcüğün hastalar tarafından anlaşılmasını daha olanaklı kılmaktadır. Supra-threshold tests are one of the most commonly used tests in the evaluation of hearing. Supra-threshold tests are also called Speech Audiometry. The Word Recognition Test, in which patients are expected to recognize the one-syllable word presented to them. It is one of the tests that make up the speech audiometry. Measuring the real-world impact of patients' hearing performance makes this test invaluable to all audiologists. Traditionally, all word lists designed to date have strict rules that are followed. In this study, the scores of the Hacettepe list, which is the most frequently used word recognition test in audiology clinics in our country, and the Baskent Word List, designed for this thesis, were compared with both those aged between 18 and 40 with healthy hearing and individuals with sensorineural hearing loss. All phonemes in Turkish were determined by using Ergenç 1995 and Gürzap 2006 for the selection of words. Then, the Word Frequency Dictionary of Turkish was used for the written language corpus to create the word lists. For the oral language corpus, 6 programs broadcast on TRT were used. All phonemes in Turkish were classified in both corpuscles. The premise words were presented to 384 people and they were asked to score the familiarity. According to the findings, there is a significant difference between the answers of the hearing impaired individuals to the Hacettepe list and the Başkent list for both ears (p<0.001). Accordingly, participants respond better to the Başkent list. In addition, when lexical neighborhood relations are examined, it is seen that the words in the Hacettepe list have significantly more lexical neighbors. The findings showed that phonetic distribution was not of primary importance when designing word recognition tests, and that phonetically correct representation of the language would affect patient responses. In addition, the lack of lexical neighborhood relations in the presented target word makes it more possible for patients to understand the word.