Serum prostat spesifik antijen yüksekliği nedeniyle ampirik antibiyotik tedavisi verilen ve verilmeyen hastalardaki prostat biyopsi sonuçlarının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Antibiyotik kullanılıp kullanılmamasının total prostat spesifik antijen (PSA) düzeyi ve serbest/total (s/t) PSA oranına etkisi ve bu değişimlerin prostat biyopsi sonuçlarına olan yansımalarının değerlendirilmesi. Materyal ve Metod: Kliniğimizde 2004 ile 2016 yılları arasında yaşa göre PSA değeri normalden yüksek olan ve prostat biyopsisi yapılan 1,062 hasta retrospektif olarak değerlendirildi. Rektal muayenede bulgusu olan veya 5-alfa redüktaz inhibitörü kullanan hastalar çalışma dışında tutuldu. Bu olgulardan, kontrol PSA değerleri olan veya PSA düzeyleri 4 ile 10 ng/mL arasında olduğu için antibiyotik tedavisi öncesinde ve sonrasında s/t PSA oranı elde edilmiş bulunan toplam 303 hasta çalışmaya dahil edildi. Toplam 214 hastaya ortanca 4 hafta (2-8 hafta) süren antibiyotik tedavisi sonrasında, kalan 89 olguya antibiyotik verilmeksizin ortalama 1 ay sonraki kontrol PSA düzeylerindeki yükseklik nedeniyle biyopsi yapılmıştı. Her iki grupta da PSA ve s/tPSA oran değişimleri için %5 ve %10 sınır (cut off) değerler alınarak karşılaştırmalar yapıldı. Bulgular: Hastaların ortanca yaşı 63 yıl (45-86 yıl) idi. Antibiyotik verilen grupta (n= 214) her iki sınır değer için (%5 ve %10) anlamlı PSA düşüşü izlenmedi. Antibiyotik verilmeyen hastalarda (n= 89) ise her iki sınır değeri için kontrol PSA değerlerinde anlamlı artış saptandı (%5 sınır değer için p< 0.001, %10 sınır değer için p< 0.001). Antibiyotik alan ve almayan olgular birlikte değerlendirildiğinde (n= 303) PSA’daki azalma ve artışlar antibiyotik kullanılan grupta her iki sınır değer için de anlamlı olarak yüksek bulundu (%5 sınır değer için p< 0.001 ve p< 0.001; %10 sınır değer için p= 0.001 ve p= 0.001). Serbest/total PSA oran değişimleri açısından her iki sınır değer için antibiyotik verilip verilmemesinin anlamlı bir fark oluşturmadığı izlendi. Antibiyotik verilsin veya verilmesin total PSA değişimleri ile patoloji sonuçları arasında arasında anlamlı ilişki saptanmadı. Ancak antibiyotik verilen ve s/t PSA oranında değişim izlenen olgularda her iki sınır değer için patoloji sonuçları ile anlamlı ilişki gözlendi. Bu oranın azaldığı olgularda prostat kanseri, arttığı olgularda ise benign patolojiler daha yüksek oranda saptandı (%5 sınır değer için p değerleri sırasıyla p= 0.004 ve p= 0.014; %10 sınır değer için p değerleri sırasıyla p= 0.014 ve p= 0.026). Yine antibiyotik alan ve almayan olgular birlikte değerlendirildiğinde de oran değişimleri ile patoloji sonuçları arasında anlamlı farklılık saptanmadı. Sonuç: Rektal muayenesi normal, yaşa göre yüksek PSA değeri olan hastalarda önce antibiyotik verilerek ya da herhangi bir ilaç verilmeksizin makul bir süre sonra kontrol PSA değerine bakılarak prostat biyopsisine karar vermek sıklıkla başvurulan durumlardır. Biyopsi kararı verilmesinde s/t PSA oran değişimlerinin, özellikle antibiyotik kullanan olgularda total PSA'dan daha fazla yol gösterici olabileceği anlaşılmaktadır. Objectives: To evaluate the impact of antibiotic treatment on total prostate specific antigen (PSA) levels and free/total (f/t) PSA ratio and the relevance of these changes to prostate biopsy results. Materials and Methods: We retrospectively evaluated 1,062 patients with elevated ageadjusted serum PSA levels who underwent prostate biopsy between 2004 and 2016. Patients with abnormal digital rectal examination findings and/or treated with 5-alpha-reductase inhibitors were excluded. A total of 303 cases with followup PSA levels and f/t PSA ratio determinations because of total PSA values between 4 and 10 ng/mL before and after antibiotherapy were included into this study. There were 214 patients with persistent elevated serum PSA levels after a mean duration of 4-week (range; 2-8) antibiotic treatment followed by prostate biopsy (treatment group) and 89 patients who had prostate biopsy after a mean followup of 1 month without antibiotherapy (control group). The groups were compared with regard to both 5% and 10% cut off changes in serum PSA levels and f/t PSA ratios. Results: The mean age of patients were 63 years (range; 45-86). In the treatment group (n= 214), PSA level decrease remained insignificant at both cut off values. In the control group (n= 89), there was a significant rise in subsequent PSA levels at both cut off values (for 5% cut off value p< 0.001; for 10% cut off value p< 0.001). When the treatment and control groups were taken together (n= 303) changes at PSA levels, either rise or decrease, were significantly higher in the treatment group for both cut off values (for 5% cut off value p< 0.001, p< 0.001; for 10% cut off value p= 0.001, p= 0.001). Antibiotic treatment had insignificant impact on f/t PSA ratio changes at both cut off values. Again, antibiotic treatment had no impact on the relation between serum PSA levels and biopsy results at both cut off values. On the other hand, f/t PSA ratio changes at both cut off values with relevance to antibiotic treatment were found to be related with histopathologic results. While increase in f/t PSA ratio was more related with benign biopsies, decrease in f/t PSA ratio was more related with cancer (for 5% cut off value p= 0.004, p= 0.014; for 10% cut off value p= 0.014, p= 0.026). When both groups were taken together the impact of f/t PSA ratio changes on biopsy results remained insignificant. Conclusion: Obtaining a second PSA level after a followup period with or without empirical antibiotic use before biopsy appears to be a frequent clinical approach in patients with elevated age-specific PSA levels despite normal findings on digital rectal examination. Changes at f/t PSA ratio rather than total PSA only, particularly in antibiotic treated cases appear to be more useful in decision making for biopsy.