Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Education
Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11727/2910
Browse
2 results
Search Results
Item Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerde ileti ögesi(Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2023) Cihangir, Ahmet; Demir, Ahmet21. yüzyıl becerileri arasında “eleştirel düşünme, problem çözme, iletişim, iş birliği ve yaratıcılık” gibi pek çok önemli beceri yer almaktadır. Bu becerilerin öğrenciye sunulmasında eğitim büyük önem arz etmektedir. Türkçe eğitimi de eğitimin her kademesinde anlama ve anlatma becerilerini geliştirmenin yanı sıra eleştirel, analitik ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirme amacını taşımaktadır. Çünkü dil eğitimi iletişim becerileri kadar düşünme becerileri ile de doğrudan ilintilidir. Bireylerin dillerinin sınırlarını geliştirmek onların düşünme sınırlarını geliştirmekle doğrudan orantılıdır. Türkçe eğitimi metin odaklıdır ve bu sebepten ötürü metin seçimi ile metin kullanımı önem arz etmektedir. Türkçe ders kitaplarının önemi, içindeki metinlerden kaynaklanmaktadır. Bu sebeple hedeflenen kazanımlara ulaşmada Türkçe ders kitaplarının niteliği son derece önemlidir. Her ders kitabı birer antoloji özelliği taşımaktadır ve içerisindeki metinlerin niteliği pek çok farklı öğrenme alanıyla ilişkilidir. Biz de çalışmamızda ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan hikâye edici metinlerde ileti ögesini odağa alacağız. Yazılı veya sözlü olarak bir duygu veya düşünceyi ifade etmeye ileti denmektedir. Yapılan çalışmalar incelendiğinde bugüne dek metinlerde iletinin başlıca iki şekilde verildiği görülmektedir: Doğrudan veya dolaylı ileti. Ancak alanyazında bu iletinin nasıl ortaya konduğu hakkında detaylı bilgi verilmemektedir. Biz de çalışmamızda ileti ögesinin metinlerde nasıl verildiğini detaylıca ele alacağız. Çalışmamız, dokümana dayalı verileri toplamayı ve incelemeyi amaçladığı için “etkileşimsiz analitik bir nitel araştırma” özelliği taşımaktadır. Bu sebeple çalışmamızdaki veriler incelenirken “doküman analizi” yöntemi kullanılmıştır. İletiler veriliş biçimine göre ve tematik alanlara göre iki başlık altında ayrı ayrı ele alınmıştır. Veriliş biçimine göre dolaylı iletilerin, tematik alanlara göre ise etik/ ahlaki kavramlara/ olgulara/ değerlere dayalı verilen iletilerin sıklıkta olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe dersi hikâye edici metinlerinin nicelik ve niteliğinin arttırılmasının, verilen iletilerde çeşitliliğin sağlanmasının ve tematik alanlarda dengeli bir dağılım sergilenmesinin gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.Among the 21st century skills, there are many important skills such as "critical thinking, problem solving, communication, cooperation and creativity". Education has great importance in presenting these skills to students. Turkish education also aims to develop critical, analytical and creative thinking skills as well as improving comprehension and expression skills at all levels of education. Because language education is directly related to thinking skills as well as communication skills. Developing the boundaries of individuals' language is directly proportional to developing the boundaries of their thinking. Turkish education is text-oriented and for this reason, text selection and use of text are important. The importance of Turkish textbooks stems from the texts in them. For this reason, the quality of Turkish textbooks is extremely important in achieving the targeted gains. Each textbook has the characteristics of an anthology and the quality of the texts in it is related to many different learning areas. In our study, we will focus on the message element in the narrative texts in the secondary school Turkish textbooks. Expressing a feeling or thought in written or verbal form is called a message. When the studies are examined, it is seen that the message has been given in two main ways in the texts so far: Direct or indirect message. However, detailed information about how this message was revealed is not given in the literature. In our study, we will discuss in detail how the message element is given in the texts. Our study has the feature of "non-interactive analytical qualitative research" as it aims to collect and analyze document-based data. For this reason, the "document analysis" method was used when examining the data in our study. Messages are handled separately under two headings according to the way they are delivered and according to thematic areas. It has been concluded that indirect messages are frequent according to the mode of delivery, and messages based on ethical / moral concepts / facts / values according to thematic areas. It has been concluded that it is necessary to increase the quantity and quality of narrative texts in Turkish lessons, to ensure diversity in the messages given, and to display a balanced distribution in thematic areas.Item Ortaokul Türkçe ders kitaplarindaki hikâye edici metinlerde çocuk özneler(Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2021) Ilgın, İpek; Demir, AhmetTürkçe eğitiminde öğrencilerin okuma, yazma, konuşma ve dinleme becerilerini geliştirmek amacıyla ders kitapları birer araç olarak kullanılmaktadır. Çocuklar, ders kitaplarındaki metinlerde karşılaştıkları kahramanlarla -özellikle de kendi yaş grubuna yakın olan çocuk kahramanlarla- özdeşim kurmaktadırlar. Bu çalışmada, 2020 – 2021 eğitim öğretim yılı ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki “çocuk özneler (çocuk kahramanlar)” öğrencilerin çeşitli özellikleriyle ele alınmış, incelenmiştir. Çocuk kaç yaşında olursa olsun okuduğu metindeki kahraman(lar)la özdeşlik kurar. Türkçe ders kitabı hazırlayıcıları metin seçiminde bu duruma dikkat etmelidirler. Bu bağlamda, çalışmamızda 2020 – 2021 eğitim-öğretim yılında ortaokullarda (5-8. sınıflar) okutulan Türkçe ders kitaplarında yer alan hikâye edici metinlerdeki çocuk öznelerin çeşitli yönlerden özellikleri incelenmiş; bu kapsamda çocuk öznelerin tipik özellikleri/temsil ettikleri değerler/kavramlar, metinlerde cinsiyetlere göre dağılımları, olaylar/durumlar/çatışmalar karşısındaki ‘etkin’likleri/‘edilgin’likleri, problem çözme becerileri, yaşadıkları mekânlar, birincil//ikincil/figüratif kişi olma durumları, gerçekçi/olağanüstü karakter olma durumları ile ders kitaplarında çocuk öznelere yönelik gerçekleştirilen etkinlikler/sorular/yönergeler incelenmiştir. Türkçe öğretiminde dört temel dil becerisini geliştirmenin yanı sıra değerler eğitimi de son derece önemlidir. Metinler (özellikle de kahramanlar/çocuk özneler) üzerinden değerler eğitimi de yapılmaktadır. Bu bakımdan çocuk öznelerin taşıdıkları özellikler/temsil ettikleri değerler bakımından da incelenmesi Türkçe ders kitabı hazırlayıcılarına yol gösterecektir. Bu doğrultuda “Türkçe ders kitabında yer verilen hikâye edici metinlerdeki çocuk öznelerin başlıca özellikleri nelerdir?” sorusundan da yola çıkılarak yapılan araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden “doküman analizi” kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda elde edilen bulguların analizi üzerinden ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde bulunan çocuk öznelerin taşıdıkları özellikler belirlenmiş ve Türkçe ders kitapları, metin seçimi ve kullanımı bakımından değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, elde edilen veriler tablolar hâlinde sunulup yorumlanmıştır. Türkçe ders kitaplarında yer verilen hikâye edici metinlerdeki çocuk öznelere yönelik değerlendirmeler ve ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda Türkçe ders kitapları ve metin seçimi ve kullanımı ile ilgili çeşitli noktalara dikkat çekilmiş, öneriler getirilmiştir. In the Turkish education, textbooks are used as a tool in order to develop the reading, writing, speaking and listening skills of students. Children identify with the heroes that they encounter in the texts of the textbooks, especially with the child ones close to their ages. In this study, the "child subjects (child heroes)" in the secondary school Turkish textbooks of the 2020-2021 academic year have been tackled and examined with various characteristics of the students. No matter how old the child is, he/she identifies with the hero/es in the text that he/she reads. Turkish textbook preparers should pay attention to this fact in the selection of text. In this regard, in our study, the characteristics of child subjects in the narrative texts placed in the secondary school (5th-8th classes) Turkish textbooks of the 2020-2021 academic year have been examined in terms of various aspects; in this context, the typical characteristics of child subjects/ the values/terms that they represent, the distribution of heroes in the texts according to gender, their active and passive situations against the events/conditions/conflicts, their problem solving abilities, the places that they live, their situations of being primary, secondary or figurative person, their situations of being realistic/fantastic characters and the activities/questions/instructions for the child subjects in the textbooks have been examined. In addition to developing four basic language skills in teaching Turkish as a native language, values education is also extremely important. The values education is also done through texts (especially heroes/child subjects). For this reason, the examination of the child subjects in terms of their characteristics that they own/the values that they represent will guide the Turkish textbook preparers. Accordingly, in this study based on the question of "What are the primary characteristics of the child subjects in the narrative texts in the Turkish textbooks?”, the “document scanning" model, one of the qualitative research methods, has been used. Through the analysis of the findings obtained at the end of the study the characteristics of the child subjects in the texts in the secondary school Turkish textbooks have been determined and the Turkish textbooks have been evaluated in terms of the text selection and usage. The data obtained as a result of the research have been presented in tables and interpreted. In line with the evaluation of the child subjects in the narrative texts in Turkish textbooks and the results obtained, it has been pointed to the various facts related with the Turkish textbooks and text selection and usage and made suggestions on them.