Browsing by Author "Aktaş, A. Ziya"

Now showing 1 - 5 of 5

Büyük-veri ve bir büyük-veri uygulaması
(Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015) Köse, Lutfi; Aktaş, A. Ziya
Recently, data in a Big-Data are gleaned from nontraditional sources such as blogs, social media, emails, sensors, photographs, video footage, etc. Therefore, they are typically unstructured and voluminous. Yet, they hold the promise of giving enterprises deeper insight into their customers, partners, and businesses. Such data can provide answers to questions that they were not asked earlier. Enterprises must learn to understand how best to use Big-Data. This point implies importance of a Big-Data Development Strategy. In the study, after present definitions of Big-Data, previous studies about Big-Data are given, a development strategy will be proposed. This strategy used in a Big-Data application will be given with real-data to collect sentiment analysis of airline customers. Büyük-Veri ile ilgili veriler bloglar, sosyal medya, elektronik postalar, sensörler, fotoğraflar veya videolar gibi geleneksel olmayan büyük boyutlarda ve çok çeşitli kaynaklardan derlenir. Böylelikle, firmalar müşterileri, rakipleri veya ortakları için daha fazla kestirimde bulunabilirler. Geleneksel olmayan böyle bir veri yığını daha önce sorulmamış sorulara cevap olabilir. Dahası, firmalar Veri Madenciliği gibi analiz mekanizmalarını kullanarak bu veri kümelerinden daha iyi yararlanabilirler. Firmalar Büyük-Veri uygulamalarında en yüksek yarar edinmeyi ve doğru kullanımı amaç edinmelidirler. Bu çalışmada Büyük-Veri tanımı, geçmiş uygulamaları, diğer disiplinlere olan ilişkileri ile ilgili genel bilgiler verildikten sonra, önce Büyük-Veri kavramı tanımlanmış ardından bu alanda kullanılabilecek bir uygulama geliştirme stratejisi önerilmiş ve gerçek veriler kullanılarak örnek Büyük-Veri üzerinde uygulamasında duygu analizi yapılmıştır.
Hitit çiviyazılı metinlerin okunmasında uzman sistem uygulama örnekleri
(Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015) Yeşiltepe, Müyesser Beste; Aktaş, A. Ziya
Hititçe, Hitit çiviyazısı ile yaş kil tabletler üstüne yazılıp tabletleri fırınlanarak kalıcı hale getirilen bilinen eski Hint-Avrupa dillerinden biridir. Tabletlerin şimdiye kadar bir bölümü gün ışığına çıkarılabilmiş, bunların da belirli bir bölümü okunup değerlendirilebilmiştir. Hititçe metinlerin anlamlandırılmasında kullanılabilecek bilgi ve bilgisayara dayalı güncel tekniklerden birisi Uzman Sistemler (Expert Systems veya Knowledge Based Systems) adıyla bilinmektedir. Herkesin ayrı ayrı kendi uzman sistemini geliştirmeye çalışması yerine Uzman Sistem Kabuğu (Expert System Shell) denilen yazılım ürününü edinip onu kendi kurallarımız(rules) ile doldurmanın çok daha etkin olduğu görülmüştür. Hititçe dilbilgisinden faydalanarak oluşturulan uzman sistem kuralları, ağaç yapısı kullanılarak çıkarılabilmektedir. Bunun için kural çerçevesinde değerlendireceğimiz kelimenin tek heceli ya da birden çok hecenin birlikte bulunmasıyla oluşan Hititçe kelime olduğu düşünülerek, altı çizili, büyük veya küçük harfli olup olmadığı dikkate alınarak, ağaç yapısının en temel düzeyi oluşturulur. Bu çalışmada problemin tanımı, literatür incelemesi ve tezin amacını içeren Giriş Bölümünün ardından Hititler ve çiviyazısı ile ilgili özet bilgi verilmiştir. Üçüncü Bölümde Uzman Sistemler kısaca özetlenmiş, bir sonraki bölümde de Hititçe için Uzman Sistem kural ağacı oluşturma süreci anlatılmıştır. Hititçe Bilgi Sistemi adı verilen bir proje önerisi ile ilgili kısaca bilgi verildikten sonra bu çalışmada önerilen Uzman Sistem anlatılmıştır. Çalışma Özet ve Sonuç Bölümü ile sonlanmış ve ilgili referanslar sonda verilmiştir. Hittite is one of the oldest Indo-European language. Hittite cuneiform text had been written on clay tablets and tablets have been made permanent by baking them. Expert Systems or Knowledge Based Systems is one of the current techniques in order to interpret the Hittite Texts. Instead of everyone working separately to develop their own expert system, obtaining expert system shell software and filling it with own rules are more effective. With the help of the Hittite Grammar, expert system rules can be created using the tree structure. Monosyllabic or multiple-syllable words are considered. Nothing underlined, capital or lowercase letters, the most basic level of the tree structure is created. In this thesis after problem definition, literature study and thesis objectives in the Introduction Chapter, a brief review on Hittites and cuneiform script were given. In the next chapter, Expert Systems are briefly summarized. The next Chapter has the process of developing an Expert System decision tree for Hittite language grammar is given. In the next chapter a proposed project named Hittite Information System is briefly described and the Expert System that is developed in the study is summarized. The study ends with Summary and Conclusions. Relevant references are given at the end.
Hitit çiviyazısı işaretlerinin bilgisayar desteği ile okunması ve veri madenciliği uygulama örnekleri
(Başkent üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015) Aşuroğlu, Tunç; Aktaş, A. Ziya
Anadolu’da M.Ö. 1650 - 1200 yılları boyunca hüküm süren Hitit krallığı ve imparatorluğu o dönem dünyasının en büyük güçlerinden birisi sayılmaktadır. Hititlerin kullandığı Hititçe, Hint-Avrupa dil ailesinin bilinen en eski üyelerinden biridir. Hititler dünyada arşiv-kütüphane uygulamasını ortaya koyan ilk toplumlardan biridir. Hititler çeşitli konulardaki metinleri Hitit çiviyazısı ile yaş kil tabletler üstüne yazıp tabletleri çoğunlukla fırınlayarak kalıcı hale getirmişlerdir. Hitit çiviyazılı metinlerin okunması, çevrilmesi, yorumlanması ve gramer kurallarının kullanımı yaklaşık yüz yıldır “ele ve insana” dayalı olarak yapılan, uzun süre ve emek isteyen, yorucu bir uğraştır. Anadolu’da yerüstünde ve hâlâ yeraltında bulunan kil tabletler üstündeki çiviyazısı işaretlerini günümüz bilgi ve bilgisayar destekli tekniklerle okuyabilmek sadece Anadolu değil tüm insanlık tarihi ve kültürü açısından son derece önemlidir. Bu çalışmada, imge işleme yöntemleri ile Hitit çiviyazılı tabletlerde bulunan çiviyazısı işaretlerinin okunması gerçekleştirilmiştir. Ayrıca çalışmada veri madenciliği teknikleri kullanılarak çiviyazılı işaretlerin sahip olduğu geometrik özelliklere göre sınıflara ayrılması ile ilgili uygulama örneklerine de yer verilmiştir. In Anatolia the kingdom and empire of the Hittites had ruled nearly half a millenium during the years BC 1650-1200. It was considered one of the greatest world power of that time. Hittite language that the Hittites used is one of the oldest member of the Indo-European language family. The Hittites were one of the first communities that had adapted the concept of archive-library. The Hittites used cuneiform signs to write on various topics on wet clay tablets and baked them to be permanent and durable. The study of Hittite language grammar rules followed transliteration, transcription and translation phases manually on the Hittite cuneiform tablets. It takes a long time, it requires financial support and a special know-how and expertise for processing. It is a tedious job. Many more tablets are still waiting under and over ground to be read and translated. Being able to read the signs on cuneiform clay tablets still in Anatolia, using computer-aided techniques would be a significant contribution not only to Anatolian but also to human history. In this study, recognition of Hittite cuneiform signs is performed by using image processing techniques. Also in this study; using data mining, applications related to classification of Hittite cuneiform signs based on their geometrical features are performed.
Hitit civiyazısı işaretlerinin otomatik Çevirisi
(Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014) Dik, Elif Ceren; Aktaş, A. Ziya
Bu çalışmanın amacı Hitit çiviyazısı işaretlerinin bilgisayar teknolojileri kullanılarak çözümlenmesinin mümkün olduğunu göstermek ve bu doğrultuda atılabilecek yeni adımlar için bir başlangıç oluşturmaktır. Tarihte ilk olarak Sumerler tarafından icat edilen resim yazısı zamanla çiviyazısına dönüşmüştür. Bu çiviyazısı Mezopotamya’ya gelen Akadlar tarafından o günün dünyasına yayılmıştır. M.Ö. on yedinci yüzyılda Anadolu’da bir devlet kurmuş olan Hititler, Akad çiviyazısını kendi dillerine uyarlayarak Hitit çiviyazısını oluşturmuşlardır. Dünyada kütüphane kavramını uygulamaya koyan ilk uygarlıklardan birisi olan Hititlerin özellikle ticaret verilerini, günlük yaşam, tıp, hukuk, din ve astronomi alanında sahip oldukları bilgiler yanında mitoloji, Hitit krallarının ve soyluların icraatları ve devletler arası antlaşmalar da bu metinlerde yer almaktadır. Hititçe’nin 20. Yüzyılın başlarında gramer kurallarının çözümlenmesini izleyen yıllardan beri çiviyazılı metinlerin okunması üzerine çalışılmaktadır. Özellikle Batı dünyası açısından, Hititçe’yi ilginç kılan şey Hititçe’nin Hint-Avrupa dillerinin en eski ve günümüze kadar erişebilmiş örneklerinden birisi olmasıdır. Metinlerin çevirisi uzman kişiler gerektirdiğinden uzun süre ve emek isteyen bir işlemdir. Bu çalışma ile Hitit çiviyazısı işaretlerinin otomatik çevirisini yapmak için gereken sistem tasarımı ortaya konulmuştur ve çeviri işleminin ilk iki aşaması için gereken imge işleme ve veritabanı uygulamaları geliştirilmiştir. Böylece Hititçe metinlerin otomatik çevirileri için bir ilk adımın atıldığına inanılmaktadır. Objective of this study is to perform an introductory study for an automatic translation of Hittite cuneiform signs using computer technologies and to create a starting point for future studies in automatic translation of Hittite cuneiform texts. Sumerians developed the first script using pictographs in human history. This script evolved into cuneiform script. Cuneiform script spread by Akkadians to world of that day. Hittites, who were settled in Anatolia in the seventeenth century BC, have developed cuneiform script based on Akkadian script. Hittites are considered as the first people building endurable libraries. Thousands of tablets keeping data on commercial transactions, daily life, medicine, law, religion, astronomy, mythology, actions and practices of Hittite kings and international agreements are still buried in the earth and waiting to be unearthed. In early 20th century a Hittite cuneiform text read and translated for the first time. Since then studies on Hittite cuneiform texts and grammar continue. The most interesting point in history is that Hittite is the only and oldest Indo-European language that stood more than four thousand years. Yet it takes long time, it requires a special expertise to perform this job. With this study, a design for automatic translation of Hittite cuneiform texts has been demonstrated. Additionally image processing and database applications for the first two steps of translation process are implemented.
Yazılım test süreci ve TMMi modelinde prısma yaklaşımı uygulaması
(Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015) Serdaroğlu, Doğa; Aktaş, A. Ziya
Bu çalışmanın asıl amacı yazılım test süreci için kullanılan TMMi(Test Maturity Model Integration) ve PRISMA(Practical Risk Based Testing) tekniklerinin anlaşılmasıdır. Tez çalışmasına kısa bir giriş yapıldıktan sonra yazılımda kalite ve yazılımda test olguları gözden geçirilmiştir. Sonrasında PRISMA ile olan ilişkisi sebebiyle ISTQB(International Software Testing Qualifications Board) rehber dokümanı özetlenmiştir. Uygulama olarak web tabanlı yeni geliştirilen bir yazılım üzerinde süreç uygulanmıştır. Geliştirme boyunca, yazılım test sürecinde detaylı bir araştırma yapılmıştır. Web tabanlı yazılım projesi üzerinde TMMi modeli 2. seviyede uygulanmıştır ve TMMi modelinin Test Planlama aşamasında PRISMA yaklaşımı gösterilmiştir. The main objective of this study was to understand TMMi(Test Maturity Model Integration) and PRISMA(Practical Risk Based Testing) techniques for software testing. In the thesis , after an introduction, software quality and testing are reviewed. Next, ISTQB(International Software Testing Qualifications Board) is summarized for its relationship in particular with PRISMA. As an application , a web-based software was developed. During the development a detailed investigation on software testing processes, a web-based software project applying TMMi level 2 and PRISMA approach with in the Test Planning stage of TMMi was demonstrated.