Egzersiz Katılımcılarının Tutkunluk Düzeylerinin, Egzersiz Davranışlarını ve Egzersize Bağımlılıklarını Belirlemedeki Rolü

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, egzersiz katılımcılarının tutkunluk düzeylerinin, egzersiz davranışlarını ve egzersize bağımlılık düzeylerini belirlemedeki rolünün araştırılmasıdır. Çalışmanın ikincil amacı ise, tutkunluk düzeylerinin cinsiyete ve egzersiz türüne göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın örneklemini Ankara ilindeki spor merkezlerinde egzersiz yapan 40 kadın (Xyaş; 33.95 ± 4.36), 60 erkek (Xyaş; 33.88 ± 4.64), toplam 100 (Xyaş; 33.91 ± 4.50) egzersiz katılımcısı oluşturmaktadır. Katılımcılara “Tutkunluk Ölçeği”, “Egzersizde Davranışsal Düzenlemeler Ölçeği-2”, “Egzersize Bağımlılık Ölçeği-21” ve “Kişisel Bilgi Formu” uygulanmıştır. Veri analizinde betimleyici istatistik, Çoklu Adımsal Regresyon Analizi ve Çok Yönlü Varyans Analizi (2x2 MANOVA) kullanılmıştır. Bulgular: Yapılan Çoklu Adımsal Regresyon analiz sonuçları; egzersiz katılımcılarının takıntılı tutkunluklarının içsel düzenleme alt boyutunun (R=0.23; R2=0.05; p<0.05) negatif yönde belirleyicisi olduğunu, her iki tutkunluk alt boyutunun birlikte dışsal düzenleme alt boyutunun (R=0.53; R2=0.29; p<0.01) belirleyicisi olduğunu ve aralarındaki ilişkinin takıntılı tutkunluk ile pozitif, uyumlu tutkunluk ile negatif olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, takıntılı tutkunluğun geri çekilme etkileri alt boyutunun (R=0.26; R2=0.07; p<0.05) negatif yönde belirleyicisi olduğunu, her iki tutkunluk alt boyutunun birlikte kontrol eksikliği (R=0.60; R2=0.36; p<0.01) ve tolerans alt boyutunun (R=0.82; R2=0.68; p<0.01) belirleyicisi olduğunu ve aralarındaki ilişkinin takıntılı tutkunluk ile pozitif, uyumlu tutkunluk ile negatif olduğu bulunmuştur. MANOVA analiz sonuçları, tutkunluk puanlarının cinsiyete göre (Hotelling’s T2=0.11; F(3,96)=5.291; p<0.05) farklılaştığını, ancak egzersiz türüne göre (Hotelling’s T2=0.03; F(3,96)=1.510; p>0.05) farklılık olmadığını göstermektedir. Ayrıca, Cinsiyet x Egzersiz Türü etkileşiminin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05). Erkek egzersiz katılımcılarının takıntılı tutkunluk düzeylerinin kadın katılımcılardan daha yüksek olduğunu (F(1,96)=6.99; p<0.05) ortaya konmuştur. Uyumlu tutkunluk puanlarının ise bireysel egzersiz yapan kadın ve grup egzersizi yapan erkek katılımcılarda daha yüksek olduğu gözlenmiştir (p<0.05). Sonuç: Sonuç olarak, çalışma bulguları, egzersiz katılımcılarının egzersize olan tutkunluklarının egzersiz davranışlarını ve egzersize olan bağlılıklarını etkilediğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, katılımcıların tutkunluk düzeylerinin, cinsiyet ve katıldıkları egzersiz türüne göre farklılaştığı söylenebilir.