Vejetaryen Tip Beslenme ve Sağlık Üzerindeki Etkileri

Abstract

Vejetaryen tip beslenmenin sağlık üzerindeki etkisi son zamanlarda birçok kişinin dikkatini çekmektedir. Bununla beraber, son yıllarda vejetaryen mutfağı ve bu yönde eğilim gösteren diyet uygulamaları daha fazla tercih edilir hale geldi, bazı sebepleri ise sağlık ve benzeri konular gösterilebilir. Vejetaryen tip beslenmenin sağlık üzerinde olumlu ve olumsuz etkileri vardır. Vejetaryen tip beslenmeyi tercih eden bireylerde en sık karşılaştığımız besin eksiklikleriden biri B12 vitamini eksikliğidir ve bu durum veganlarda daha sık görülür. Hem demirin alımı vejetaryenlerde az olsa da, diğer taraftan hem olmayan demir ve C vitamin alımının yüksek olması vejetaryenlerde anemi riskini artmaz. Çinko, diyet yağ asitleri ve D vitamini vejetaryen bireylerde alımı ve serum düzeylerine dikkat edilmesi gereken diğer mikrobesinlerdir. Bunlara rağmen, vejetaryen tip beslenmenin sağlık üzerinde olumlu etkileride gösterilmiştir. Vejetaryen tip bselenme yüksek miktarda posa ve oldukça az rafine şeker, işlenmiş besinler ve yağ asiteler içerdiği için, toplam, LDL ve HDL kolesterol değerlerinin azalmasında, yüksek tansiyonun düşmesinde, ağırlık kaybında ve glisemik kontrol ve denetiminde olumlu etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, vejetaryen tip beslenme ve mikrobiyota arasındaki ilişki son yıllarda dikkatleri üzerine çekmiştir. Diyet çeşit ve içerikleri hem bağırsak mikrobiyatası hem üretilen moleküllerin üzerinde etkilidir. Bu diyetler yüksek posa içerme sayesinde, gastrointestinal hormonlar özellikle inkretinler, postprandial insülin ve Tip 2 diyabet üzerinde önemli etkilere sahiptir. Vejetaryen diyetlerde enerji veya porsiyon kısıtlaması olmasa da, bu diyetlerin kardiyovasküler başta olmak üzere birçok kronik hastalık için risk faktörü olan obezite veya şişmanlık ve vücut yağlarının azalmasında rolü olduğu gösterilmiştir. Sonuç olarak vejetaryen tip beslenmenin diyet içeriğinden kaynaklanan besin eksiklikleri bireyelerde kaçınılmazdır ve biyerlerde sağlık komplikasiyonları oluşturabilir. Ancak bu eksiklikler ek destekler ile tamamlanırsa, sağlık üzerinde olumlu etkileri ortaya çıkabilir.