Menstrual Döngünün Beslenme Alışkanlığı ve İştah Üzerine Etkisi

Abstract

Menstrual döngü (adet döngüsü), yumurtalık steroid seviyelerindeki dramatik dalgalanmalarla karakterize olan ve üreme çağına gelmiş kadınlarda görülen fizyolojik bir olaydır. Üreme etkilerine ek olarak, yumurtalık steroidleri insan vücudunda birtakım değişiklikler yaratarak fiziksel ve zihinsel sağlığı etkileyen stres süreçlerinde rol oynar. Menstrual döngü; menstrual faz, foliküler faz, periovulatuar faz ve luteal faz olarak dört fazda incelenebilir. Menstrual faz kanamanın görüldüğü, yaklaşık 1-5 gün devam eden fazdır. Foliküler faz artan östrojen seviyesi ile 6-14. günleri kapsayan fazdır. Ovulasyon fazı, artmış lüteinleştirici hormon ve folikül uyarıcı hormon düzeyi sebebiyle oositin folikülden dışarı atıldığı fazdır. Luteal faz ise folikülün korpus luteuma dönüştüğü, sırasıyla yüksek ve orta düzey progesteron ve östrojenin salgılandığı, yaklaşık 19-26. günlerde görülen fazdır. Kadın hayatının yarısı menstruasyon süreci ile geçmektedir ve bu sürece yönelik fiziksel, davranışsal ve psikolojik değişiklikler görülmektedir. Bunlardan bazıları menstrual döngünün fazlarına göre beslenme alışkanlıkları ve iştah üzerinde oluşturduğu değişikliklerdir. Besin alımı, peri-ovulatuar fazda en düşük seviyedeyken, luteal fazda en yüksek seviyeye ulaşmaktadır. Bu durum ise gıda alımını baskılayıcı nitelikteki östrojenin fazlardaki seviyesi ile ilişkilendirilmektedir. Tatlı ve yağlı yiyecek tüketme isteği ile birlikte, enerji harcaması ve insülin reseptör sayısı da luteal fazda artmaktadır. Bunlara ek olarak, artan östrojen ve progesteron seviyesi ile birlikte luteal fazda gerçekleşen sıvı birikiminden dolayı ağırlık artışı yaşanmaktadır. Bu derlemede, menstrual döngünün besin alımı ve iştah üzerindeki etkilerinin özetlenmesi ve menstrual dönemde oluşan fizyolojik değişikliklerin yaratabileceği olumsuz durumların ortaya konulması amaçlanmıştır.