Türkiye-Arap Kümesinde Kurumsal Kültür: Globe Araştırması

Abstract

Bu makale 61 ülkede toplumsal ve kurumsal kültür ile liderlik özelliklerini araştıran GLOBE (Global Leadership and Organizational Behavior Effectiveness) projesini sunmaktadır. Çalışmada ele alınan ülkeler kümeleme analizi kullanılarak gruplanmış ve 10 kültür kümesi oluşturulmuştur. Makalede ağırlıklı olarak Mısır, Fas, Katar, Kuveyt ve Türkiye’den oluşan Türkiye-Arap kümesi üzerinde durulmaktadır. Bu ülkelerin toplumsal değer ve uygulamalarında dini, ekonomik, sosyal ve tarihi yapılarındaki benzerlikten kaynaklanan birçok kültürel yakınlık vardır. Ülkelerde kurum kültürü boyutları için bulgular sunulmuş ve dünyadaki diğer kümelerle karşılaştırılmıştır. Türkiye-Arap kümesindeki kurumların uygulamalarının dünya ortalamalarına yakın olduğu ortaya çıkmıştır. Yakınlar arası toplulukçuluk, belirsizlikten kaçınma, insani yaklaşım, geleceğe yönelik olma, performansa yönelik olma ve güç mesafesi boyutlarında orta düzeyde puanlar alınmıştır. Öte yandan kurumlardaki uygulamalar bakımından, takım çalışmasının, kendi bakış açısını öne çıkarmanın ve cinsiyetler arası eşitliğin daha düşük olduğu gözlenmiştir. Kurumsal değerler açısından bakıldığında, Türkiye-Arap kümesindeki yöneticilerin geleceğe yönelme, toplulukçuluk (hem yakınlar arası, hem de toplumsal açıdan), performansa yönelik olma, insani yaklaşım, kendi bakış açısını öne çıkarma, cinsiyetler arası eşitlik boyutlarında daha yüksek değerlere sahip oldukları ve güç mesafesinin daha az olmasını istedikleri ortaya çıkmıştır.

This article introduces the GLOBE (Global Leadership and Organizational Behavior Effectiveness ) project, a cross-cultural study of societal and organizational cultures and leadership styles in 61 countries.The countries participating in the study are cluster analyzed and 10 distinct clusters are formed. The main emphasis is on Turkish-Arabic cluster consisting of Egypt, Morocco, Turkey, Kuwait and Qatar. These countries have many commonalities in their societal norms and practices, coming from their historical, religious, and socio-cultural characteristics. The key findings on organizational culture dimensions are presented and compared with other parts of the world. Organizations in the Turkish- Arabic cluster represent world averages in several organizational practices. They are characterized by medium levels of rule orientation, groupism, friendliness, planning propensity, improvement orientation and heirarchical relations. They tend to portray individualistic orientation in institutional systems, low levels of assertiveness and high levels of male dominance. In terms of organizational values, managers in the Turkish- Arabic cluster prefer their organizations to be more future oriented, collectivistic in terms of both in-group relations and institutionalism, performance oriented, humane oriented, assertive, and gender egalitarian, and less hierarchical.