Birinci Basamakta Organ Bağışına Yaklaşım: Aile Hekiminin Rolü

Abstract

Günümüzde doku ve organ nakli, sorunları kronik ve geri dönüşümsüz olan hastalar için en iyi tedavi seçeneklerinden biri durumuna gelmiştir. Tüm dünyada ve ülkemizde organ açlığı sürmesine rağmen, organ vericisi olabilecek çok sayıda hasta, kadavra olarak kullanılamamaktadır. Bu da doku ve organ bağışının önemi bir kez daha ortaya koymuştur. Organ bağış talebi bir hekim için oldukça zor bir durumdur. Aile görüşmesi ise çoğunlukla cenaze yakınlarının beyin ölümü haberini öğrenmesinden hemen sonra yani insanların şokta olduğu ve ne olduğunu henüz anlamaya çalıştıkları safhada gerçekleşmek zorundadır. Birinci basamakta çalışan hekimler, özellikle hastalarını sağlıklı dönemlerinde de izlem altında tutmayı görev tanımları içinde bulunduran aile hekimliği uzmanları potansiyel organ bağışı havuzunu da kontrollerinde tutmaktadırlar. Birinci basamak uzman hekimi olarak ne zaman ve hangi koşullarda aile görüşmesinin yapılacağı konusunda en iyi kararı aile hekimleri verebilir. Aile hekimleri, ailelerle yakın iletişim ve işbirliği içinde bulunarak hastaları ile empatiye girebilmekte, onların arzuları ve düşüncelerini kolayca anlayabilmektedirler. Yapılan çalışmalarda birinci basamakta ailelere kişisel sağlık hizmeti sunmak yönünde uzmanlaşmış olan bu hekimlerin, potansiyel donör yakınlarını organ bağışı konusu ile ilgili yeterli ve doğru bilgilendirdikleri ve sonrasında da bağış için onay alabilme yönünde büyük rol oynadıkları gözlenmiştir. Aile yakınlarının, sevdikleri hakkında karar verecekleri böyle önemli bir anda güvendikleri aile hekimlerinin doku ve organ talebi karşısında kendi avukatlığını üstlenmesi, sürecin sürekliliği için transplantasyon ekiplerine oldukça büyük bir destek ve kolaylık oluşturmaktadır

Organ Donation and Primary Care: The Role of Family Physician In recent years, tissue and organ transplantation has become one of the best alternatives for treating chronic diseases that cannot be reversed. As in the rest of the world, there is a serious shortage of transplantable organs in Turkey. Many accident victims or patients who die in hospital cannot be used as cadaveric donors. The shortage of cadaver organs underlines the importance of planned organ and tissue donation, and of successful requests for donation at the time of death. Asking a family to donate a loved one’s organs is a very difficult task for a physician. An interview with the family should be arranged in the hours after relatives are informed that the patient is brain dead. At this stage, the family is still in shock, and is trying to comprehend the situation. Primary care physicians, especially family physicians who attend to patients when they are in generally good health, have a strong influence on the organ pool. These primary care specialists are best equipped to determine the optimal conditions and timing of family interviews for organ donation requests, as they can empathize with the relatives and anticipate their specific needs. Studies indicate that such specialists can play a key role, by introducing the idea of donation, appropriately informing the relatives that their dead family member is a potential donor, and then helping to obtain family consent at the time of death. A family physician who is known well and trusted by the relatives can act as a mediator for the family when they are considering and discussing donation. This close link to the family also helps facilitate the process of donation and transplantation for the transplantation team.