Browsing by Author "Saka, Mendane"

Now showing 1 - 20 of 51

Anne ve kızlarında besin okuryazarlığı, yeme farkındalığı ve beslenme durumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bİlimleri Enstitüsü, 2022) Bor, Hakan; Saka, Mendane
Anne ve kızlarında sosyal ortamlarının, kültürel ve eğitim düzeylerinin farklılık göstermesiyle beraber ortaya çıkan besin okuryazarlığı ve yeme farkındalığı düzeylerindeki farklılıklar beslenme durumunu etkileyebilmektedir. Bu çalışma anne ve kızlarında besin okuryazarlığı, yeme farkındalığı ve beslenme durumu arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Bu çalışmanın diğer bir amacı da Algılanan Besin Okuryazarlığı (ABO) Ölçeği’nin geçerlilik ve güvenirliğinin yapılmasıdır. Çalışma Şubat-Ekim 2021 tarihleri arasında Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde eğitim gören 128 kız öğrenci ve 128 kız öğrenci annesinin oluşturduğu rastgele seçilmiş toplam 256 gönüllü anne-kız üzerinde yürütülmüştür. Gönüllülere demografik bilgiler anketi, Türkçe ’ye uyarlanan Algılanan Besin Okuryazarlığı Ölçeği (ABO), Yeme Farkındalığı Ölçeği-30 (YFÖ-30), besin tüketim sıklığı anketi, antropometrik ölçümler formu, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi-Kısa Form (IPAQ) ve fiziksel aktivite saptama formu online olarak uygulanmıştır. Katılımcıların antropometrik ölçümleri beyana dayalı olarak alınmıştır. Ayrıca araştırmacı tarafından anket formlarının nasıl doldurulacağı konusunda öğrencilere eğitim verilmiş ve annelerine ait anketleri, annelerine uygulamaları istenmiştir. Annelerin yaş ortalaması 47.72±5.56 yıl, kızların yaş ortalaması ise 21.82±1.34 yıldır (p<0.05). Annelerin kızlara göre besin okuryazarlığı puanının daha yüksek olduğu bulunmuştur (sırasıyla; 3.65±0.40, 3.50±0.42) (p<0.05). Anne ve kızların yeme farkındalığı puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır (sırasıyla; 3.47±0.44, 3.50±0.40) (p>0.05). Anneler ve kızlar IPAQ ölçeğine göre sırasıyla %49.2 ve % 54.7 ile minimum aktif grubunda yer almıştır (p>0.05). Anne ve kızların besin okuryazarlığı puanlarıyla vücut ağırlığı ve BKİ arasında negatif yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır (p>0.05). Anne ve kızların yeme farkındalığı puanlarıyla vücut ağırlığı ve Beden Kütle İndeksi (BKİ) arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05). Annelerin besin okuryazarlığı puanıyla enerji (kkal), karbonhidrat (g), protein (g) ve Doymuş Yağ Asitleri (DYA) (g) alımları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenirken, kızların besin okuryazarlığı puanıyla enerji (kkal), karbonhidrat (g), yağ (g), Çoklu Doymamış Yağ Asitleri (ÇDYA) (g), omega 6 (g) ve omega 6/omega 3 oranı arasında negatif yönde anlamlı, protein (%), omega 3 (g) alımları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Annelerin yeme farkındalığı puanıyla enerji (kkal), protein (g), DYA (g), Tekli Doymamış Yağ Asitleri (TDYA) (g) ve kolesterol (mg) alımları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenirken, kızların yeme farkındalığı puanıyla enerji (kkal), karbonhidrat (g), protein (g), yağ (g), DYA (g), ÇDYA (g) ve omega 6 (g) yağ asitleri alımları arasında negatif yönde, protein (%) alımları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sonuç olarak, annelerin kızlara göre besin okuryazarlığı puanlarının geleneksel yemek hazırlama becerilerine daha fazla sahip olduklarından ötürü daha yüksek çıktığı ve bu farkın hem düşük fiziksel aktivite düzeyi hem de kültürel yanlış beslenme alışkanlıklarından dolayı BKİ değerlerine olumlu yansımadığı düşünülmektedir. Anne ve kızlarında besin okuryazarlığı, yeme farkındalığı ve beslenme durumu arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılması için daha geniş kapsamlı çalışmalar yapılması gerekmektedir. Differences in food literacy and mindful eating levels, which occur with the differences in social environments, cultural and educational levels, can affect their nutritional status in mothers and daughters. This study was planned and conducted to evaluate the relationship between food literacy, eating awareness and nutritional status in mothers and daughters. Another purpose of this study is to establish the validity and reliability of the Self Perceived Food Literacy (SPFL) Scale. The study was carried out on 256 volunteer mother-daughter, consisting of 128 female students and 128 female student mothers studying at Gümüşhane University Faculty of Health Sciences between February and October 2021. Demographic information questionnaire, Self Perceived Food Literacy Scale adapted into Turkish (SPFL), Mindful Eating Questionnare-30 (MEQ-30), food consumption frequency questionnaire, anthropometric measurements form, International Physical Activity Questionnaire-Short Form (IPAQ) and physical activity determination form were applied to the volunteers online. The anthropometric measurements of the participants were taken based on their statement. Also the students were trained by the researcher on how to fill in the questionnaires and they were asked to apply their mothers’ questionnaires to their mothers. The mean age of the mothers is 47.72±5.56 years, and the mean age of the girls is 21.82±1.34 years (p<0.05). It was found that the mothers' food literacy scores were higher than the girls (respectively; 3.65±0.40, 3.50±0.42) (p<0.05). There was no statistically significant difference between the mothers' and daughters' mindful eating scores (respectively; 3.47±0.44, 3.50±0.40) (p>0.05). According to the IPAQ scale, mothers and daughters were in the minimum active group with respectively 49.2% and 54.7% (p>0.05).It was determined that there was a negative relationship between food literacy scores of mothers and daughters and body weight and Body Mass Index (BMI) (p>0.05). It was determined that there was a negative significant relationship between mindful eating scores of mothers and daughters and body weight and BMI (p<0.05). While it was determined that there was a negative significant relationship between mothers' food literacy score and energy (kcal), carbohydrate (g), protein (g), Saturated Fatty Acids (SFA) (g) intakes, it was determined that there was a negative significant relationship between girls' food literacy score and energy (kcal), carbohydrate (g), fat (g), Polyunsaturated Fatty Acids (PUFA) (g), omega 6 (g) intakes and omega 6/omega 3 ratio and a positive significant relationship between girls' food literacy score and protein (%), omega 3 (g) intakes (p<0.05). While it was determined that there was a negative significant relationship between mothers' mindful eating score and energy (kcal), protein (g), SFA (g), Monounsaturated Fatty Acids (MUFA) (g) and cholesterol (mg) intakes, it was determined that there was a negative significant relationship between girls' mindful eating score and energy (kcal), carbohydrate (g), protein (g), fat (g), SFA (g), PUFA (g) and omega 6 fatty acids (g) intakes and a positive significant relationship between girls' mindful eating score and protein (%) intakes (p<0.05). As a result, it is thought that the food literacy scores of the mothers are higher than the girls because they have more traditional food preparation skills and this difference is not positively reflected in BMI values due to both low physical activity level and culturally wrong eating habits. More comprehensive studies should be done to understand better the relationship between food literacy, mindful eating and nutritional status in mothers and daughters.
Bir tekstil fabrikasında çalışan işçilerin beslenme durumlarının saptanması
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2017) Şentürk, Burcu; Saka, Mendane
Bu çalışma, tekstil fabrikasında çalışan işçilerin beslenme alışkanlıkları, antropometrik ölçümleri, fiziksel aktivite düzeyleri, yaşam kaliteleri ve beslenme durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma, Aralık 2016- Şubat 2017 tarihleri arasında Tokat ili Erbaa ilçesinde tekstil ürünleri üretimi yapan bir fabrikada gündüz çalışan 18-65 yaş arası 405 tekstil fabrikası işçisi (166 erkek, 239 kadın) üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları, antropometrik ölçümleri, fiziksel aktivite düzeyleri saptanmış ve WHO-8 EUROHIS Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulanmıştır. Bireylerin besin tüketim düzeyleri 3 günlük besin tüketim kaydı yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin %41’i erkek %59’u kadındır ve yaş ortalamaları 30.1±8.9 yıl olarak saptanmıştır. Bireylerin %84.4’ünün öğün atladığı ve en fazla (%44.7) atlanan öğünün sabah kahvaltısı olduğu saptanmıştır. BKİ ortalaması erkeklerde 24.3±3.8 kg/m2ve kadınlarda 25.7±5.9 kg/m2 olarak tespit edilmiştir. BKİ sınıflamasına göre, işçilerin %6.2’si zayıf, %47.4’ü normal, %29.6’sı hafif şişman, %16.8’i obez ve morbid obez olduğu saptanmıştır. Çalışmaya katılan erkeklerin günlük diyetleri ile ortalama 1804.9±326.4 kkal ve kadınların 1649.5±335.3 kkal enerji aldıkları tespit edilmiştir. Türkiye Beslenme Rehberine göre değerlendirildiğinde işçilerin günlük diyetlerinde ve işyerinde öğle öğününde tükettikleri enerjinin yetersiz olduğu saptanmıştır. Bireylerin günlük diyetlerinde tükettikleri ortalama yağ ve doymuş yağdan gelen enerji yüzdesinin önerilerin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Diyetle günlük alınan mikro besin ögeleri ortalama miktarları TÜBER önerileri ile karşılaştırıldığında; işçilerin A vitamini, E vitamini, K vitamini, sodyum ve fosfor dışındaki vitamin ve mineralleri yetersiz tükettikleri saptanmıştır. İşçilerin işyerlerinde öğle öğününde makro ve mikro besin ögelerini yetersiz tükettikleri belirlenmiştir. Bireylerin yaşam kalitesini en fazla olumsuz etkileyen durum maddi yetersizliklerdir. İşçilere uygulanan WHO-8 EUROHIS Yaşam Kalite Ölçeği’ne göre en düşük ortalama puanı bireylerin ihtiyaçları için yeterli paraya sahip olma durumları (2.6±0.8) almıştır. Toplam gelir durumu (r=0.141, p=0.004) ve yağsız vücut kütlesi (r=0.106, p=0.035) ile toplam yaşam kalitesi arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Günlük diyetle alınan enerji, protein, TDYA, DYA, B12 vitamini, piridoksin, kalsiyum, demir ve kırmızı et tüketimi ile yaşam kalitesi toplam puanı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0.05). Sonuç olarak tekstil fabrikasında çalışan işçilerin işyerlerinde ve günlük diyetlerinde yeterli ve dengeli beslenemedikleri belirlenmiştir. Bireylere sağlıklı yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları kazandırarak yaşam kalitelerinin artması sağlanmalıdır. This study was performed to determine the nutritional habits, anthropometric measurements, physical activity levels, quality of life and nutritional status of workers in the textile factory. The study was conducted on 405 day-workers (166 males, 239 females) between the age of 18-65 working in a factory that produces textile products in Erbaa district of Tokat between December 2016 and February 2017. Individuals' demographic characteristics, eating habits, anthropometric measurements, physical activity levels were determined and the WHO-8 EUROHIS Quality of Life Scale was applied. The nutrient consumption levels of the individuals were determined by a three day 24-hour food intake record. The average age of participants was 30.1 ± 8.9 years. It has been determined that 41% of the individuals were male and 59% were female. Workers stated that %84.4 of the individuals had skipped meals and it was determined that the most (44.7%) skipped meals were morning breakfast. The mean BMI was 24.3 ± 3.8 kg / m2 in males and 25.7 ± 5.9 kg/m2 in females. According to BMI classification, it was determined that 6.2% of the workers were underweight, 47.4% were normal, 29.6% were overweight, 16.8% were obese and morbid obese. The average energy consumption of male worker was found to be 1804.9 ± 326.4 kcal and female worker was found to be 1649.5 ± 335.3 kcal with daily diets. According to the recommendations of the Dietary Guidelines for Turkey, it has been found that energy intake at lunchtime in the workplace and workers’ daily diets are insufficient. It has been determined that individuals are consuming a high percentage of the energy from the dietary total fat and saturated fat. When the average daily intake of micronutrients on a diet is compared with the Dietary Guidelines for Turkey, it was found that the majority of workers consumed inadequate vitamins and minerals without vitamin A, vitamin E, vitamin K, sodium and phosphorus. It has been found that workers do not consume enough macro and micronutrients at lunchtime in workplaces. The most negative impact on the quality of life of workers is the financial inadequacies. According to the results of the variables of the WHO-8 EUROHIS Quality of Life Scale applied to the workers, it was found that the lowest average score (2.6 ± 0.8) was the ability to have enough money to meet the needs. There was a positive important correlation between total income status (r=0.141, p=0.004), lean body mass (r=0.106, p=0.035) and total quality of life. There was a positive important correlation between the consumption of energy, protein, monounsaturated fatty acids, saturated fatty acids, vitamin B12, pyridoxine, calcium, iron and red meat consumed in the daily diet and total quality of life score (p <0.05). As a result, it has been determined that workers in the textile factories can not feed adequately and balancedly in their workplaces and daily diets. Increasing quality of life should be provided by giving individuals healthy lifestyle and eating habits.
Derin beyin stimülasyonlu parkinson hastalarında vücut ağırlığı değişimi ve yeme bağımlılığının değerlendirilmesi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2020) Yakışıklı, İrem; Saka, Mendane
Parkinson hastalığında bir tedavi yöntemi olan Derin Beyin Stimülasyonu (DBS) operasyonu sonrası süreçte, hastalarda vücut ağırlığı artışı görülmektedir. DBS sonrası oluşan bu ağırlık artışının sebebi henüz kesinleşmemiştir. Bu araştırma, DBS operasyonu geçiren Parkinson hastalarının (PH) vücut ağırlığı değişimi ve DBS operasyonuna bağlı yeme bağımlılığını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma, Haziran-Kasım 2019 tarihleri arasında İstanbul Medipol Üniversitesi Hastanesi Parkinson ve Hareket Bozuklukları Merkezi’ne başvuran 50-69 yaş arasında DBS operasyonuna uygun 11 Parkinson hastası üzerinde yapılmıştır. Hastaların kişisel özellikleri, beslenme alışkanlıkları ve Parkinson hastalığına ilişkin bilgileri anket formu ile belirlenmiştir. Günlük enerji ve besin ögeleri alımını belirlemek ve operasyon öncesi ve sonrası değişimi gözlemlemek amacıyla 1 günlük besin tüketim kaydı alınmıştır. Bireylere DBS öncesi ve sonrasında Yale Yeme Bağımlılığı ölçeği uygulanmış ve antropometrik ölçümleri (vücut ağırlığı, boy uzunluğu ve bel çevresi) alınmıştır. Hastalığın evrelendirilmesinde Hoehn- Yahr ölçeği ile DBS öncesi ve sonrası değerlendirilmiştir. Çalışma, 6’sı kadın olmak üzere, 11 Parkinson hastası ile DBS öncesi ve 2 ay sonrasında yapılmıştır. Buna göre bireylerin yaş ortalaması 59.6±5.39 yıl olup ve Parkinson hastalık süresi ortalama 9.2 ± 4.05 yıldır. Hoehn Yahr ölçeğinde, DBS öncesi 2.77±0.34; DBS sonrasında 1.45±1.19 olarak saptanmıştır(p<0.05). Erkeklerin DBS öncesi BKİ ortalamaları 27.7±4.16 kg/m2 iken, DBS sonrası 28.9±4.46 kg/m2olduğu belirlenmiştir(p<0.05). DBS öncesi hastalarının bel/boy oranı ortalaması 0.6±0.08 cm iken, DBS sonrası 0.6±0.89 cm olarak saptanmıştır (p<0.05). DBS öncesi kadınların bel çevresi ortalamaları115.33±8.26 cm iken, DBS sonrası 121.33±8.59 cm olarak bulunmuştur (p<0.05). DBS öncesi erkeklerde ise bel çevresi ortalamaları 107.20±14.41 cm, DBS sonrası 110.60±15.19 cm olarak bulunmuştur(p<0.05). Türkiye Beslenme Rehberi(TÜBER)-2015 ile karşılaştırıldığında DBS öncesi ve sonrası kadın ve erkek Parkinson hastalarının günlük enerji, karbonhidrat, protein ve yağ tüketimlerinin önerilerin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Yale Yeme Bağımlılığı Ölçeği(YYBÖ) değerlendirilmesinde DBS öncesi ve sonrasındaki değişim anlamlı bulunmamıştır(p>0.05). Parkinson hastalarının DBS öncesi %18.2’si ve DBS sonrası %54.6’sı Yale Yeme bağımlılığı alt skoru olan ‘yeme isteğine özgü başarısız bırakma girişimi’ gösterdikleri saptanmıştır (p<0.05). Parkinson hastalarının DBS öncesi %9.1’i, DBS sonrası %54.6’sı YYBÖ’ye göre yemek yeme düşüncesinin olduğu ve yemek yemeyi azalttıklarında kaygı taşıdıklarını belirtmişlerdir (p<0.05). Sonuç olarak, Parkinson hastalarının DBS öncesine göre sonrasında antropometrik ölçümlerde bir artış olduğu ancak hastaların yeme bağımlılığı geliştirmediği gösterilmiştir. DBS operasyonu geçiren Parkinson hastaları, operasyon öncesinde olası ağırlık artışı hakkında bilgilendirilmeli ve DBS operasyonu sonrasında diyetisyen tarafından ağırlık değişimleri periyodik olarak izlenmelidir. A body weight increase is observed in the Deep Brain Stimulation (DBS) operation; a treatment of Parkinson disease. The cause of this increase after DBS is not identified yet. The aim of this study is to evaluate Parkinson’s disease patient’s body weight changes after Deep Brain Stimulation (DBS) and to search the existence of food addiction related to DBS surgery. The study was carried out on 6 women and 5 men with ages between 50-69 and who is available for Deep Brain Stimulation surgery at Medipol University Parkinson and Movement Disorders Center between June- November 2019. Personal characteristics, nutrition and sleep habits of individuals were determined using face-to-face and phone call interview method. In order to determine daily energy and nutrient intake, 24 hours nutrient intake was recorded and physical activity status was determined before and after the Deep Brain Stimulation operation. Yale Food Addiction Scale (YFAS) was applied to individual and anthropometric measurements were taken before and after the Deep Brain Stimulation operation. Hoehn – Yahr scale for staging the disease. This study was applied 11 Parkinson’s disease patient before and after 2 months of DBS. The mean duration of Parkinson’s disease was 9.22 ± 4.05 years. Questionnnaire was applied before and after 2 months of DBS surgery. The average Hoehn Yahr Scale before DBS was 2.77±0.34; after DBS was 1.45±1.19 (p<0.05). Before DBS surgery, the average body mass index (BMI) of men is 27.7±4.16 kg/m2;; after DBS, the average BMI is 28.9±4.46 kg/m2 (p<0.05). Before DBS, Parkinson’s disease average waist-to-height ratio is 0.6±0.08 cm; and after DBS, average waist-to-height ratio is 0.6±0.89 cm; changes were statistically significant. The average waist circumference (WC) of women is 121.33±8.59 cm; and after DBS is 115.33±8.26 cm (p<0.05). The average waist circumference (WC) of men is 107.20±14.41 cm; and after DBS is 110.60±15.19 cm(p<0.05). Before and after the DBS surgery,energy, carbohydrate, protein and fat intakes of adolescents are above the recommendations of Turkey Nutrition Guide 2015. According to Yale Food Addiction Scale (YFAS), changes before and after DBS weren’t significant (p>0.05). In Parkinson’s disease YFAS subgroups evaluation is ‘persistent desire or unsuccessful efforts to cut down or control substance use’ subgroup; before DBS was %18.2 while after DBS was %54.6 (p<0.05). The other subgroup evaluation was that before % 9.1 of Parkinson’s disease patient and %54.6 of after 2 months of DBS were that Parkinson’s disease patients determined that they were eating all the time and while they were decreasing the eating activity they got anxious according to YFAS scale; statistically significant (p<0.05).It is concluded that there is increase in pre and post DBS anthropometric measurements in Parkinson’s disease; but there is no indication of development of food addiction. Parkinson’s disease patient with DBS should inform about probable weight gaining and after DBS surgery should be monitored by dietitian about weight changes periodically.
Determining the relationship between dietary iodine intake, urinary iodine excretion and thyroid functions in people with type 2 diabetes mellitus
(2020) Karakaya, Rahime Evra; Saka, Mendane; Ozdemir, Didem; 32267361
Objective: Type 2 diabetes mellitus (T2DM) is a worldwide health problem, and medical nutrition therapy is essential for improving the quality of life of patients with type 2 diabetes. Salt restriction may lead to iodine deficiency in these patients. Moreover, type 2 diabetes can be an indirect reason for thyroid disorders.This study was conducted to determine the relationship between dietary iodine intake, urinary iodine excretion and thyroid functions in people with T2DM. Materials and methods: Iodine nutritional status was determined by a one day 24-h dietary recall and food-frequency questionnaire. Iodine status was determined by urinary iodine excretion with morning urine sample. Results: Iodine intake according to one day 24-h dietary recall was lower in T2DM patients [94.8 (76.0-112.0) mu g] than people in control group [137.1 (123.1-165.4) mu g] (p < 0.05). Iodine intake determined by food-frequency questionnaire rich in iodine was lower in T2DM patients [93.1 (84.4-113.9) mu g] than people in control group [140.2 (125.1-166.1) mu g] (p < 0.05). Mild iodine deficiency was found in %38.8 of diabetic and %55.1 of healthy individuals (p < 0.05). No significant relationship was found between urinary iodine excretion and thyroid function tests in groups (p > 0.05). However, the relationship between dietary iodine excretion and urinary iodine intake in the diabetic group was lower than in the control group (p < 0.05). Conclusion: With this respect, the results showed that while planning medical nutrition therapy for diabetic individuals, the risk of iodine deficiency should be considered.
Doğrudan veya dolaylı verilen beslenme eğitiminin çocukların beslenme durumlarına etkisi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2019) Ateş Özcan, Burcu; Saka, Mendane
Bu çalışma, seçilen bir ilköğretim kurumunda ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerine diyetisyen tarafından doğrudan ve diyetisyenin eğitim verdiği sınıf öğretmenleri tarafından dolaylı olarak öğrencilere verilen beslenme eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin beslenme durumlarını hangi yönde etkilediğini belirlemek ve değerlendirmek amacı ile planlanmıştır. Çalışma İstanbul Okan Koleji İlkokulu’nda 2017-2018 eğitim öğretim döneminde eğitim gören tüm ikinci ve üçüncü sınıf öğrencileriyle yürütülmüştür. Çalışmanın birinci aşamasında bir ikinci ve bir üçüncü sınıf öğretmenlerine iki kez yetmişer dakikalık diyetisyen tarafından beslenme eğitimi verilmiştir. Diyetisyen tarafından eğitim alan öğretmenler birer 2. ve 3. sınıf şubesinden oluşan toplamda 38 öğrenciye konuyla ilgili derslerinde 2 ay süreyle sağlıklı beslenme eğitimi vermişlerdir. İkinci ve üçüncü sınıf şubelerindeki diğer 32 öğrenciye ise diyetisyen tarafından 4 basamaklı, toplam 140 dakikalık eğitimler verilmiştir. Beslenme eğitimleri toplamda 70 öğrenciyle eş zamanlı olarak tamamlanmıştır. Eğitim öncesinde öğrencilerin demografik özellikleri, besin tüketim sıklığı, antropometrik ölçümleri, beslenme bilgi testi, Akdeniz diyeti kalite indeksi (KIDMED) ve fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesini içeren anket formu uygulanmıştır. Beslenme eğitimi sonrası beslenme eğitimindeki bilgilerin özümsenmesi ve davranışa dönüştürülmesi amacıyla 2 ay süreyle beklendikten sonra besin tüketim sıklığı, antropometrik ölçümleri, fiziksel aktivite saptama formu, KIDMED ve beslenme bilgi testi tekrarlanmıştır. Eğitim sonunda öğün atlayan ve kahvaltı yapmayan öğrenci sayısında azalma olurken öğün atlayan öğrenci sayısı dolaylı beslenme eğitimi grubunda daha düşük bulunmuştur (p<0.001). Sebze-meyve tüketim miktarı ve meyveyi kabuklu tüketen öğrenci sayısı eğitimle birlikte artmış ve bu artışın dolaylı beslenme eğitim grubunda anlamlı ve doğrudan beslenme eğitimine göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Öğrencilerin enerjinin total yağdan ve doymuş yağdan (DY) gelen yüzdeleri eğitim sonrasında düşerken enerjinin tekli doymamış yağ asidi (TDYA) ve çoklu doymamış yağ asidi (ÇDYA)’nden gelen yüzdelerinde artış gözlenmiştir (enerjinin total yağdan, DY’den ve ÇDYA’dan gelen yüzdelerinde tüm gruplar için p<0.05). Eğitim sonunda total yağ ve DY yüzdelerindeki düşüş dolaylı eğitimde daha etkili (p<0.05), TDYA yüzdelerindeki değişim benzer (p>0.05), ÇDYA yüzdelerindeki değişim ise doğrudan eğitimde daha yüksek görülmüştür (p<0.05). Öğrencilerin tümünde eğitim öncesi diyette posa, TDYA, kalsiyum, demir gibi mineraller ile E ve B1 vitamin alımlarının gereksinmenin altında olduğu belirlenmiştir. Doğrudan ve dolaylı eğitimlerin sonunda tüm öğrencilerin makro ve mikro besin ögesi alımları gereksinimler düzeyine çıkmıştır. Doğrudan verilen beslenme eğitiminin riboflavin, niasin ve B12 vitamini artış oranlarında, dolaylı verilen beslenme eğitiminin ise tiamin, A, B6, E ve C vitaminlerinin artış oranlarında daha etkili olduğu görülmüştür (p<0.05). Öğrencilerin tümünün KIDMED puanları eğitim sonunda artarak öğrenciler optimal diyet kalitesine yükselmiştir. Artışlarda dolaylı verilen beslenme eğitimi daha etkilidir (p<0.05). Örneklemin tümünde eğitim sonunda beslenme bilgi testi puanı artışı olmuş ancak sınıflaması orta düzeyde kalmıştır. Doğrudan verilen beslenme eğitiminde düşük bilgi düzeyinden orta bilgi düzeyine (p<0.05); dolaylı verilen beslenme eğitiminde ise orta bilgi düzeyden yüksek bilgi düzeyine geçiş bulunmuştur (p<0.05). Doğrudan verilen beslenme eğitiminin beslenme bilgi testi puanı artış oranına etkisinin daha yüksek olduğu saptanmıştır (p>0.05). Sonuç olarak, çocuklara verilen beslenme eğitimi çocukların hem beslenme bilgi düzeylerini hem de beslenme durumlarını olumlu yönde etkilemiştir. Bu etkinin özellikle dolaylı verilen beslenme eğitiminde daha etkili olması, öğretmenin öğrencilerine rol model olmasından kaynaklandığını göstermektedir. This study was performed to determine the effect of different educational approaches that were given indirectly by teachers who had nutrition education from dietitian or directly by a dietitian to second and third grade students at a selected primary school on their nutritional status. The study was carried out on all the second and third grade students who were educated in Istanbul Okan College Primary School in the 2017- 2018 academic year. In the first phase of the study, one 2nd and one 3rd grade teachers were given nutrition education by the dietitian twice for seventy minutes. The teachers educated by the dietitian gave a healthy nutrition education for 2 months in their relevant courses to 38 students gathered from one 2nd and one 3rd grade classes. Other 32 students gathered from a second and a third grade classes were given 4 steps nutrition education lessons, totally 140 minutes, by a dietitian. Nutrition education was completed concurrently with 70 students in total. Demographic characteristics, nutrient consumption frequency, anthropometric measurements, nutritional knowledge test, evaluation of the mediterranean diet quality index (KIDMED) and physical activity levels of students were determined before the education. After waiting for 2 months, during which the information given in nutrition education is expected to be absorbed and transformed into a behavior, food consumption frequency, anthropometric measurements, physical activity determination form, KIDMED and nutritional information tests were repeated. At the end of the education, a decrease is observed in the number of students who are skipping meals and not having a breakfast. The number of students who are skipping meals at the end of the education is found to be lower for the indirect education group (p<0.001). With the completion of education, significant increases were observed in the number of students consuming fruits and vegetables with peel and the amount of fruits and vegetables consumed. Indirect education is found to be significantly more effective in these increases (p<0.05). The percentages of energy from total fat and saturated fat (SF) are decreased at the end of the educations while the percentages of energy from mono unsaturated fatty acids (MUFA) and poly unsaturated fatty acids (PUFA) are increased (in the percentages of energy from total fats, SF and PUFA for every groups p<0.05). The decrease in the percentages of energy from total fat and SF at the end of the education is more effective for indirect education (p<0.05). Change in the percentages of energy from MUFA is found to be similar between both groups (p>0.05). Direct education is found to be more effective for the change in percentages of energy from PUFA (p<0.05). In all of the students, the intakes of fiber, calcium, iron, MUFA, vitamin E and B1 before the education were determined to be below the requirements. At the end of the both direct and indirect educations, macro and micro nutritional intakes of all students have reached the requirements. While direct education is found to have a higher influence on the increases in riboflavin, niasin and vitamin B12 intakes, indirect education observed to have a higher influence on the increase in tiamin, vitamins A, B6, E and C intakes (p<0.05). All of the students' KIDMED scores improved and students achieved optimal diet quality levels with the completion of education. In terms of KIDMED improvements, indirect education was found to be more effective (p<0.05). Although an improvement on nutrional knowledge test score is observed with the education for whole sample, classification is remained to be avarage. With the direct education, score is improved from low to average knowledge levels (p<0.05). On the other hand, with the indirect education, KIDMED score is improved from average to high knowledge levels (p<0.05). It was found that direct nutrition education had a higher effect on increase rate of nutritional knowledge test score. As a result, nutrition education given to children had a positive effect on both nutritional knowledge and status of children. It is observed that indirect education is more effective due to the teachers being the role model for the students.
The Effect of Consumption of Low Glycemic Index, High Fat Content Bread on Anthropometric Measurement and Cardiometabolic Risk Factors in Women with Type 2 Diabetes Mellitus
(2019) Saglam, Duygu; Saka, Mendane; Sayaca, Nurhan
The aim of the present study was to examine the effects of consumption of breads with different glycemic index as part of a balanced diabetic diet on anthropometric and biochemical parameters in patients with type 2 diabetes mellitus. The study was conducted on 24 diabetic women who consulted the Dilovas State Hospital Medicine Polyclinic; the patients had been diagnosed with type 2 diabetes with body mass index (BMI) 25kg/m(2) and were aged 40.29 +/- 6.81years. A total of 24 subjects with type 2 diabetes were randomized to consume one of two breads as part of their diets, consuming whole grain bread or wheat bread for 4weeks. Both groups' macronutrient distribution was planned so that about 45-65% of their calorie intake was from carbohydrates, 25-35% was from fat, and 15-20% was from protein. All food with glycemic response except bread was suggested similarly for both groups. Nutritional status, glycemic index values of foods, anthropometric values (weight, waist circumference, BMI, etc.), body composition, and biochemical analysis [fasting plasma glucose, fasting insulin, HbA1c, HOMA-IR, total cholesterol, triglycerides, LDL cholesterol, HDL cholesterol, and C-reactive protein (CRP)] were measured at the beginning and the end of the study. Decrease in the average daily glycemic index in the whole grain bread group was 33.45 +/- 9.72%, while it was 21.79 +/- 5.97% in the bread made from whole wheat flour. The decrease in glycemic index was statistically significant. There was a significant reduction in body weight, BMI, and waist circumference in both groups, but differences between groups were not significant (p>0.05). A statistically significant, positive relationship was found between decrease in glycemic index and decrease in waist circumference (r(22)=0.46, p=0.025). While there was a significant decrease in HbA1c in patients who consume whole grain bread, there was a significant decrease in insulin and HOMA-IR in those who consume wheat bread. There were no statistically significant changes in plasma glucose, HDL cholesterol, total cholesterol, and triglyceride levels (p>0.05). There is a need to further research to determine the effects of breads with different glycemic indices on glycemic control in patients with type 2 diabetes.
The effects of enteral supplementation of glutamine and arginine in lipopolysaccharide (LPS) induced sepsis
(2019) Bakir, Binnur Okan; Oztezcan, Serdar; Saka, Mendane; Karalti, Iskender; Ozkan, Ferda; Ok, Mehtap Akcil; AAZ-8170-2020
Sepsis is the leading cause for death in critically ill patients. While the exact mechanisms are not clear, multiple organ dysfunction syndrome induced by sepsis might cause mitochondrial dysfunction. Spesific nutrients may help regulating immunological and inflammatory responses. Glutamine and arginine amino acids have both important roles in growth, tissue repair, cell renewal and collagen synthesis. There are different results of studies with immunmodulatory nutrients in critically ill patients such, they have no effect on mortality or decrease sepsis incidance. The aim of this study is to evaluate the effects of enteral supplementation of glutamine, arginine and glutamine and arginine combination in lipopolysaccharide (LPS) induced sepsis. Twenty eight male Sprague Dawley rats were randomly divided into four groups: Glutamine, Arginine, Glutamine + Arginine and Control. Glutamine group received 500 mg/kg/day glutamine, Arginine group recieved 500 mg/kg/day arginine, Glutamine + Arginine group received 250 mg/kg/day glutamine and 250 mg/kg/day arginine containing suspension. Rats were fed for 10 days and 3 mg/kg LPS was implemented. 24 hours later, all rats were sacrified. C-Reactive Protein (CRP), Interleukin (IL)-1 beta, IL-6, Tumor Necrosis Factor-alpha(TNF-alpha), Aspartat aminotransferase (AST) and Alanine aminotransferase(ALT) levels were studied, livers were examined histopathologically. Serum TNF-alpha levels were significantly lower in Glutamine + Arginine group in comparison with Control group. Liver histopathology analysis showed that apsis, hepatocyte damage, kupffer cell proliferation and portal inflammation were more frequent and severe in control group than all groups. These results revealed that enteral supply of glutamine, arginine and their combination have positive effects on liver damage and inflammation.
The Effects of Glucose and Fructose on Body Weight and Some Biochemical Parameters in Rats
(2018) Koseler, Esra; Kiziltan, Gul; Turker, Perim Fatma; Saka, Mendane; Ok, Mehtap Akcil; Bacanli, Didem; Aydos, Tolga Resat; Bayraktar, Nilufer; Ozdemir, Handan; 0000-0002-4254-3711; 0000-0002-1832-9336; 0000-0002-7886-3688; AAZ-8170-2020; AAJ-7279-2020; Y-8758-2018
Objective: Dietary fructose from added sugar as high fructose corn syrup may causes major risks in obesity, hyperlipidemia, cardiovascular diseases, hyperuricemia and fatty liver. The aim of this study was to investigate and compare the effects of high fructose and high glucose intake on body weight and some biochemical parameters in rats. Subject and methods: The study was conducted on adult, 32 Wistar albino male rats (300-350 g weeks) which fed with standard laboratory chow. In each group, 8 rats was selected randomly and which was be composed four groups. The rats in each group, in addition to standard meal, different amount of glucose and fructose containing solutions (10% and 30% glucose-fed group, 10% and 30% fructose-fed group) was given by oral gavage for 6 weeks. At baseline and after 6 weeks total cholesterol, VLDL-cholesterol, triglycerides, uric acid, AST and ALT as biochemical parameters and liver histopathological examination of rats were determined. Body weight of the rats was evaluated every week. Results: The 30% fructose group caused higher AST levels according to 10% glucose group, 30% glucose group and 10% fructose group. At the end of 6 weeks, the mean body weight in the fructose-fed groups was higher than the glucose-fed groups (p>0.05). No statistically significant difference between rat groups' portal inflammation rates were found and the moderate and severe ballooning were observed in 30% fructose rats (p<0.05). Conclusions: As a result, dietary fructose from added sugar as high fructose corn syrup may causes major metabolic disorders.
Effects of Nutritional Knowledge of Informal Caregivers on Depression and Metabolic Outcomes of Hemodialysis Patients
(2021) Kiziltan, Gul; Turker, Perim Fatma; Beyaz, Esra Koseler; Saka, Mendane; Sayin, Cihat Burak; 0000-0001-8287-6572; 34459351; J-3707-2015
Chronic renal failure (CRF) makes significant changes in the life of patients and their families. A good family support has a positive effect on successful patients' adaptation to the treatment and compliance with dietary regimen. This study aimed to examine the effects of nutritional knowledge of informal caregivers on depression and metabolic outcomes of hemodialysis patients. This was a cross-sectional study conducted at Baskent University Hemodialysis Center with 116 hemodialysis patients and their informal caregivers. Findings revealed that the caregivers who were the couple of the patients had the highest nutritional knowledge level than the other caregivers (p < .05). The postgraduate caregivers were more likely to have high nutritional knowledge level than the others (p < .05). The inflammation marker of the patients was significantly lower in the group of caregivers with higher level (T3 group) of nutritional knowledge than the others (p < .05). The mean CES-D scores were also more likely to be low in T3 group than in the others (p < .05). These findings highlight that the nutritional knowledge of caregivers of hemodialysis patients may have an additional benefit on patients' nutritional management and metabolic outcomes.
Effects of reproductive and sociodemographic factors on obesity in Turkish women: a pilot study
(2019) Bayram, Sinem; Koseler, Esra; Kiziltan, Gul; Ok, Mebtap Akcil; Yesil, Esen; Kose, Beril; Ozdemir, Merve; Muftuoglu, Selen; Saka, Mendane; Aksoydan, Emine; Tayfur, Muhittin; Turker, Perim Fatma; Ercan, Aydan; 0000-0003-1569-7747; 0000-0002-4254-3711; AAF-4491-2021; AAG-6763-2020
Background and aim: Obesity has become a global epidemic. The current research aimed to determine sociodemographic and reproductive predictors of obesity among Turkish women. Materials and methods: Eligible subjects (n:833) were 40-64 years-old women living in Turkey. A questionnaire consisted of questions about sociodemographic and reproductive factors and the International Physical Activity Questionnaire were applied to participants by face to face interviews. Multivariate logistic regression examined the risk of being obese with a range of sociodemographic and reproductive factors. All analyses were performed with SPSS software (version 17.0; SPSS, Chicago, Ill., USA). Results: The mean BMI of women aged 51-64 years was 30.59 +/- 6.35 kg/m(2). After adjustments for all other variables, increased obesity risk remained significant in women who had two children, housewifes, minimum active ones, ex smokers and had less than high school education. For multiple regression analysis sociodemographic factors from the bivariate analyses were entered, controlling for menarch age, menopausal age, hormone RT, parity, number of stillbirth, abortion. There was significant association between family income, occupation, education and BMI. Conclusion. In summary these findings showed comparable patterns of association of sociodemographic and reproductive factors with obesity in Turkey. Specific healthy lifestyle counseling is important for decreasing obesity in childbearing age women.
Egzersiz yapan ve yapmayan yetişkin kadınlarda diyetle alınan proteinin kalite ve miktarının kas kütlesi ile ilişkisi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2021) Oğuz, Nurça Eda; Saka, Mendane
İskelet kas kütlesinin düzenlenmesinde kas protein sentezi ve kas protein yıkımı etkilidir. Kas protein sentezinin kas protein yıkımından fazla olması kas kütlesini arttırmaktadır. Kas protein sentezi diyet proteini ve egzersiz ile ilişkilidir. Bu çalışma, egzersiz yapan ve yapmayan yetişkin kadınlarda diyetle alınan proteinin kalite ve miktarının kas kütlesi ile ilişkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma Aralık 2019 – Şubat 2020 tarihleri arasında özel bir spor salonuna üye olan 20-40 yaş arası 11 yetişkin sağlıklı kadın ile yürütülmüş, egzersiz yapmayan çalışma grubu ile benzer özelliklere sahip 13 yetişkin kadın ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Bireylerin sosyodemografik özellikleri, beslenme ve uyku alışkanlıkları anket formu ile belirlenmiştir. Bireylerin günlük enerji, makro ve mikro besin ögeleri alımını belirlemek için üç günlük besin tüketim kaydı alınmıştır. Bireylerin antropometrik ölçümleri, Biyoelektrik Empedans Analizi (BIA), esnemeyen mezur ve sabitlenmiş boy ölçer kullanılarak değerlendirilmiştir. Bireylerin fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek amacı ile Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi-Kısa Formu kullanılmıştır. Bireylerin yaş ortalaması 30.4±5.8 yıldır. Egzersiz yapmayan bireylerin günlük ortalama protein (g) alımları ile kas kütlesi (kg) arasında pozitif anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0.05). Egzersiz yapmayan bireylerin günlük olarak aldıkları ortalama enerji (kkal), protein (g), bitkisel protein miktarı (g), karbonhidrat (g) ve yağ (g) alımları ile kas kütlesi oranı (%) arasında pozitif anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0.05). Egzersiz yapmayan bireylerin günlük ortalama triptofan alımları ile kas kütlesi (kg) arasında pozitif anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0.05). Egzersiz yapan bireylerin günlük diyetlerinin gerçek protein değerleri ve protein sindirilebilirliği düzeltilmiş amino asit skoru (PDCAAS) ile kas kütlesi (kg) arasında pozitif anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0.05). Fiziksel aktivite yoğunlukları ve süreleri değerlendirildiğinde egzersiz yapan bireylerin orta ve yüksek yoğunluklu fiziksel aktivite süreleri ile kas kütlesi (kg) arasında pozitif anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0.05). Sonuç olarak günlük diyetle alınan protein miktarı (g), alınan proteinin kalitesi ve yapılan egzersizin yoğunluğu, kas kütlesini etkilemektedir. Muscle protein synthesis (MPS) and muscle protein breakdown (MPB) are effective in the regulation of skeletal muscle mass. If muscle protein synthesis is more than muscle protein breakdown, it increases muscle mass. Muscle protein synthesis is associated with dietary protein and exercise. This research is to investigate the relationship between quality and quantity of dietary protein and muscle mass in adult women wıth exercise and non-exercise. This study was conducted to investigate the relationship between the quality and quantity of dietary protein intake with muscle mass in adult women who do and do not exercise. The study was conducted between December 2019 and February 2020 with 11 adult healthy women aged 20-40 who were members of a private gym, 13 adult women with similar characteristics to the study group who did not exercise constituted the control group. Personal characteristics, nutrition and sleep habits of individuals were determined using the face-to-face method. 3-day food consumption records were taken to determine the daily intake of energy, macronutrients and micronutrients. Anthropometric measurements are carried out Bioelectrical Impedance Analysis (BIA), rigid tape measure and registered height meter. International Physical Activity Questionnaire-Short Form was used to perform physical activity. The average age of individuals is 30.4±5.8 years. There is a positive significant relationship between the average daily protein (g) intake and muscle mass (kg) of individuals who do not exercise (p <0.05). There is a positive and significant relationship between the daily intake of energy (kcal), protein (g), plant protein (g), carbohydrate (g) and fat (g) and muscle mass (%) of individuals who do not exercise (p<0.05). It has been observed that there is a positive significant relationship between the average daily tryptophan intake and muscle mass (kg) of individuals who do not exercise (p<0.05). There is a positive significant relationship between the actual protein values of the daily diets of exercising individuals and the protein digestibility corrected amino acid score (PDCAAS) and muscle mass (kg) (p <0.05). When the intensity and duration of physical activity are evaluated, there is a positive significant relationship between the medium and high intensity physical activity durations of the individuals who exercise and the muscle mass (kg) (p <0.05). As a result, intake of the quantity of protein (g) and the quality of the protein taken with the daily diet and the intensity of the exercise affects the muscle mass.
Endokrin bozukluğu olan hastalarda dinlenme eEnerji harcamasının belirlenmesinde indirekt kalorimetri ile diğer enerji denklemlerinin karşılaştırılması
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2017) Tütüncü, Özgün; Saka, Mendane
Bu çalışma, endokrinolojik hastalıklara sahip ayaktan tıbbi tedavi alan hastaların bazal enerji gereksinmelerinin hesaplanmasında kullanılan enerji denklemleri ile indirekt kalorimetri sonuçlarını karşılaştırarak bu hasta grubunun enerji gereksinmesinin belirlenmesinde en doğru sonucu veren denklemlerin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışma, Aralık 2016-Şubat 2017 ayları arasında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi Endokrinoloji Bölüm’üne başvuran, 18-86 yaş arası, indirekt kalorimetre (IC) (COSMED, Fitmate GS) ile bazal enerji harcamaları ölçülen ve çalışmaya katılma konusunda gönüllü olan 150 hasta (%74 kadın, %26 erkek) üzerinde yapılmıştır. Bireylerin kişisel özellikleri ve yaşam tarzları anket formu ile sorgulanmıştır. Antropometrik ölçümleri ve vücut kompozisyon analizleri sorumlu sağlık teknisyeni tarafından ölçülmüş ve araştırmacı tarafından anket formuna kaydedilmiştir. Ayrıca bireylerin antropometrik ölçümleri ve vücut kompozisyonları enerji denklemlerinde kullanılarak bireylerin bazal metabolik hızları 42 ayrı enerji denklemi ile hesaplanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin %66’sı 18-64 yaş aralığında bulunurken, %34’ü 65 yaş ve üzerinde ve toplam yaş ortalaması ise 54.6±16.32 yıl’dır. Bu bireylerin %51.3’ü diyabet/insülin direncine, %37.3’ü hipertansiyona, %80.0’ı tiroid hastalıklarına, %26.7’si obeziteye, %10.0’ı kemik hastalıklarına, %60.0’ı dislipidemiye, %6.0’ı salgı bezi tümörlerine, %12.7’si üreme sistemi hastalıklarına ve %4.7’si hipoglisemiye sahiptir. Endokrin hastalığa sahip bireylerde IC kullanımının mümkün olmadığı durumlarda bazal metabolik hızın (BMH) belirlenmesinde Harris-Benedict (HB) 1984 denkleminin kullanımının en doğru sonuçları vereceği belirlenmiştir (p<0.05). Endokrin hastası erkek bireylerde IC kullanımının mümkün olmadığı durumlarda Sınıf içi Korelasyon Katsayısına (SKK) göre en yüksek uyuma sahip olup IC sonuçlarının %66.8’ini açıklayabilen Lazzer (BC) denkleminin kullanımı en doğru sonuçları vermiştir (p<0.05). Endokrin hastası kadın bireylerde ise istatistiksel açıdan yeterli uyuma sahip bir enerji denklemi tespit edilememiştir. Endokrin hastası bireylerde enerji denklemlerinin yetişkin ve yaşlı bireylerde kullanım doğrulukları farklılık göstermiştir. Endokrin hastası yetişkin bireylerde IC kullanımının mümkün olmadığı durumlarda Nelson (BC) ve Huang denklemlerinin en doğru sonuçları verecekleri belirlenmiştir (p<0.05). Endokrin hastası yaşlı bireylerde IC kullanımının mümkün olmadığı durumlarda HB 1984, HB 1919 ve De Lorenzo denklemlerinin kullanımının en doğru sonuçları vereceği belirlenmiştir (p<0.05). Beden Kütle İndeksine (BKİ) göre zayıf ve normal bireylerde regresyon analizi sonucunda IC ölçümünü %50’den fazla oranda açıklayabilen bir enerji denklemi belirlenememiştir. Benzer şekilde SKK’ya göre de zayıf ve normal bireylerde IC ile mükemmel veya yüksek derecede uyuma sahip enerji denklemi tespit edilememiştir. Hafif kilolu endokrin hastası bireylerde BEE’nin belirlenmesinde IC kullanımının mümkün olmadığı durumlarda Henry denkleminin en doğru sonuçları vereceği belirlenmiştir (p<0.05). Obez ve morbid obez bireylerde BEE’nin saptanmasında IC kullanımının mümkün olmadığı durumlarda Huang ve Japanese (Sadeleştirilmiş) denklemlerinin kullanılması en doğru sonuçları vermektedir (p<0.05). Sonuç olarak endokrin hastalıklara sahip bireylerde IC kullanımının mümkün olmadığı durumlarda bu denklemlerin kullanımının en doğru sonuçları verdiği fakat çalışmaya dahil edilen denklemlerin hiçbirinin IC yerine kullanılamayacağı belirlenmiştir. Bu popülasyonda IC yerine kullanılabilecek denklemlerin belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir. The purpose of this study was to specify the equations yielding the most accurate result for the determination of energy requirments of outpatients with endocrine disorders by comparing the indirect calorimetry results with predictive equations. This study was conducted with 150 patients (female 74%, male 26%) aged between 18 and 86 whose basal metabolic rate was measured by indirect calorimetry (IC) (COSMED, Fitmate GS), having applied to Başkent University Ankara Hospital Endocrinology Department between the dates of December 2016-February 2017 and voluntarily participated in this study. Personal information and lifestyles related to the individuals were examined by questionnaire form. The anthropometric measurements and results of body composition analysis were recorded to the questionnaire form. Furthermore, basal metabolic rates (BMR) of the individuals were calculated with 42 different predictive equations by using the anthropometric measurements and body compositions of them. While 66% of the individuals participated in the study ranged from 18 to 64 years of age, 34% of them were above 65 years and their total average age was 54.6±16.32 years. Of these individuals were diagnosed with diabetes/insülin resistance (51.3%), hypertension (37.3%), thyroid diseases (80.0%), obesity (26.7%), bone diseases (10.0%), dyslipidemia (60.0%), reproductive system diseases (12.7%) and hypoglycaemia (4.7%). It was specified that the usage of HB 1984 equation on the determination of BEE would give the most accurate result when it was impossible to use IC for the patients with endocrine disorders (p<0.05). When it was impossible to use IC for male patients with endocrine disorders, Lazzer (BC) equation, which had the best correlation according to Intraclass Correlation Coefficient (ICC) and which can indicate 66.8% of the IC results, gave the most accurate results (p<0.05). When it comes to females having endocrine disorders, any predictive equation having a sufficient statistical correlation could not be detected. The usages of predictive equations for adults and elders having endocrine disorders varied. It was determined that Nelson (BC) and Huang equations would give the most accurate results when it was not possible to use IC for adults having endocrine disorders (p<0.05). It was determined that HB 1984, HB 1919 and De Lorenzo equations would give the most accurate results when it was not possible to use IC for elders having endocrine disorders (p<0.05). Any predictive equation which can indicate more than 50% of IC measurement as a result of regression analysis for lean and normal individuals in regard to body mass index could not be determined. In a similar way, any predictive equation having the best correlation with IC according to ICC for lean and normal individuals could not be detected. When it was impossible to use IC for overweight patients having endocrine disorders on determination of BEE, it was determined that Henry equation would give the most accurate results. When it was not possible to use IC on determination of BEE for obese and morbidly obese individuals, Huang and Japanese (Simplified) equations would yield the most accurate results. Consequently, when it was impossible to use IC for the patients with endocrine disorders, it was specified that these equations gave the most accurate results, yet, it was specified that neither of these equations in the study would not be substitute for IC. In order to determine the equations to use as substitute for IC in this population, further studies should be conducted.
Enteral glutamin ve arjinin desteğinin sıçanlarda lipopolisakkarit ile oluşturulan sepsise etkisi.
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2015) Okan Bakır, Binnur; Saka, Mendane
epsis, kritik hastalarda en yaygın ölüm sebebidir. Mekanizmaları kesin olarak bilinmemekle beraber, sepsise bağlı çoklu organ yetmezliği sendromunun mitokondriyal disfonksiyona neden olabileceği düşünülmektedir. Spesifik besin öğelerinin klinik ve laboratuar çalışmalarında immünolojik ve enflamatuvar cevabı düzenleyebildikleri gösterilmiştir. Glutamin ve arjinin amino asitlerinin, büyüme, doku onarımı, hücre yenilenmesi ve kollajen sentezinde önemli rolleri vardır. Sepsiste kaslardaki glutamin depoları hızlıca tükenmektedir ve belirgin glutamin eksikliğinin yoğun bakım hastalarında morbiditeyi arttırdığı bilinmektedir. Arjinin de anabolik hormon salınımında, immün fonksiyonun desteklenmesinde, amonyak detoksifikasyonunda ve yara iyileşmesinde rolü olan bir amino asittir. Ancak hafif sepsiste hastaların arjinin desteğinden fayda gördükleri ileri sepsis vakalarında ise mortalitenin arttığı vurgulanmaktadır. Kritik hastalarda immünomodülatör besin öğesi içeren diyetlerin kullanımının mortaliteyi etkilemediği sonucu ile beraber, genel kritik hasta popülasyonunda sepsis insidansını azalttığı gibi farklı sonuçlar bulunmaktadır. Bu çalışmada glutamin, arjinin ve glutamin ile arjinin kombinasyonu ile yapılan enteral desteğin lipopolisakkarit (LPS) ile oluşturulan sepsise etkilerini saptamak amaçlanmıştır. Çalışmada 28 adet, ortalama ağırlıkları 300,2 g olan Sprague Dawley soyu erkek sıçan kullanılmıştır. Sıçanlar rastgele Glutamin, Arjinin, Glutamin+Arjinin ve Kontrol olmak üzere 4 gruba ayrılmıştır. Glutamin grubuna 500 mg/kg/gün glutamin, Arjinin grubuna 500 mg/kg/gün arjinin, Glutamin + Arjinin grubuna 250 mg/kg/gün glutamin ve 250 mg/kg/gün arjinin toz formları sulandırılarak elde edilen süspansiyon orogastrik yoldan verilmiştir. 10 ardışık gün boyunca beslenen sıçanlara 10. gün sonunda 3 mg/kg dozunda LPS, interperitoneal yolla verilmiş, 24 saat sonrasında sakrifikasyon gerçekleştirilmiştir. Dekapitasyon sırasında sıçanların kanları alınmış, karaciğerleri çıkartılmıştır. Serum C-Reaktif Protein (CRP), interlökin (IL)-1β , IL-6, Tümör Nekrozis Faktör (TNF)-α, Aspartat aminotransferaz (AST) ve Alanin aminotransferaz (ALT) düzeyleri ölçülmüş ve karaciğerleri histopatolojik olarak incelenmiştir. CRP düzeylerinin örneklerin tümünde normal sınırlarda, IL-1β düzeyleri ise tüm örneklerde ölçülen yoğunluktaki en yüksek değer olarak saptandığından karşılaştırma yapılamamıştır. AST, ALT, IL- 6 düzeyleri gruplar arası istatistiksel olarak anlamlı bulunmazken (p>0.05), serum TNF-α düzeylerinde Glutamin + Arjinin grubunda kontrol grubuna göre anlamlı düşüklük saptanmıştır (p<0.05). Karaciğerin histopatolojik incelenmesi sonucu gözlenen apse odakları, hepatosit hasarı, kupffer hücre proliferasyonu ve portal enflamasyon varlığı ve şiddeti gruplar arasında karşılaştırılmış, tüm parametrelerin kontrol grubunda diğer gruplara göre anlamlı derecede daha şiddetli olduğu saptanmıştır. Sonuçta arjinin ve glutamin amino asitlerinin hem tek başlarına hem de birlikte kullanımının, karaciğer hasarı ve enflamasyondan koruyucu etkileri olduğuna karar verilmiştir. Sepsis is the leading cause for death in critically ill patients. While the exact mechanisms are not clear, it is thought that multiple organ dysfunction syndrome induced by sepsis might cause mitochondrial dysfunction. It has been shown that spesific nutrients might help regulating immunological and inflammatory responses. Glutamine and arginine amino acids have both important roles in growth, tissue repair, cell renewal and collagen synthesis. Glutamin is immediately depleted from muscles in sepsis and significant glutamine deficiency is related with increased morbidity in intensive care units. Arginine has roles in anabolic hormone release, immune functions, ammonia detoxification and wound healing. Patients with mild sepsis might benefit from arginine supplementation while it increases mortality in severe sepsis. There are different results of studies with immunmodulatory nutrients in critically ill patients such, they have no effect on mortality or decrease sepsis incidance. The aim of this study is to evaluate the effects of enteral supplementation of glutamine, arginine and glutamine and arginine combination in lipopolysaccharide (LPS) induced sepsis. Twenty eight male Sprague Dawley rats (average weight of 300,2 g) were randomly divided into four groups: Glutamine, Arginine, Glutamine + Arginine and Control. Glutamine group received 500 mg/kg/day glutamine, Arginine group recieved 500 mg/kg/day arginine, Glutamine + Arginine group received 250 mg/kg/day glutamine and 250 mg/kg/day arginine containing suspension by orogastric route. Rats were fed for 10 days and at 10. day, 3 mg/kg LPS was implemented. 24 hours later, all of the rats were sacrified. Blood samples were collected during decapitation and livers were removed. Serum C-Reactive Protein (CRP), (Interleukin) IL-1β, IL-6, Tumor Necrosis Factor-α (TNF- α), Aspartat aminotransferase (AST) and Alanine aminotransferase (ALT) levels were studied, livers were examined histopathologically. CRP and IL-1β levels were not able to be compared while CRP results were between normal values in all samples and IL-β levels were at maximum levels that could be examined at those concentrations. There were no significant difference between AST, ALT and IL-6 levels between groups. Serum TNF-α levels were significantly lower in Glutamine + Arginine group in comparison with Control group. Liver histopathology analysis showed that apsis, hepatocyte damage, kupffer cell proliferation and portal inflammation were more frequent and severe in control group than all Glutamine, Arginine and Glutamine + Arginine groups. These results revealed that enteral supply of glutamine, arginine and combination of glutamine and arginine has positive effects on liver damage and inflammation.
Farklı glisemik indeksi olan ekmek çeşitlerinin tip 2 diabetes mellituslu bireylerde glisemik kontrol ve kardiyometabolik risk faktörleri üzerine etkisi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, 2016) Sağlam, Duygu; Saka, Mendane
Bu çalışma, Tip 2 diabetes mellituslu hastalarda diyabetin tıbbi beslenme tedavi protokolü ile uyumlu diyetin bir bileşeni olarak verilen farklı glisemik indeksli ekmek tüketiminin antropometrik ve biyokimyasal parametreler üzerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma Dilovası Devlet Hastanesi Dahiliye Polikliniğine başvuran yaşları ortalama 40.29±6.81 yıl olup, BKI25 kg/m2 olan 24 Tip 2 diyabetli kadınlarla yürütülmüştür. Randomize olarak ikiye ayrılan hastalardan bir gruba tam tahıl taneli ekmek diğer gruba tam buğday unundan ekmek verilmiştir. Dört haftalık uygulama sürecinde her iki grubun beslenme programları başlangıç vücut ağırlığının %4-5‘ni kaybedecek şekilde planlanmıştır. Her iki grubun makro besin ögeleri dağılımı enerjinin %45-65‘i karbonhidrattan, %15-20‘si proteinlerden, %25-35‘i yağlardan olacak şekilde düzenlenmiştir. Glisemik yanıt oluşturan ekmek hariç tüm besinler her iki grup için de benzer şekilde önerilmiştir. Araştırmanın hem başında hem de 4.hafta sonunda hastaların besin tüketim durumları, tükettikleri besinlerin glisemik indeksleri, antropometrik ölçümleri (ağırlık, boy uzunluğu, bel çevresi vb.), vücut bileĢimi (BIA ile vücut yağ ve yağsız doku miktarı) ve biyokimyasal analizleri (açlık kan Ģekeri, açlık insülini, HbA1c, HOMA-IR, HDL, LDL, total kolesterol, trigliserit ve C reaktif Protein-CRP) yapılmıĢtır. Tam tahıl taneli ekmek tüketen grubun günlük ortalama glisemik indeks düzeyindeki azalma %33.459.72 iken; tam buğday unundan ekmek tüketen bireylerdeki azalma %21.795.97 olarak belirlenmiştir. Her iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.01). Çalışmanın başlangıcı ve sonunda vücut ağırlığı, BKI ve bel çevresindeki azalma her iki grupta da anlamlı olup, gruplararası fark önemli bulunmamıştır (p>0.05). Aynı zamanda glisemik indeksteki azalma ile bel çevresindeki azalma pozitif yönlü korelasyon göstermektedir (r=0.465; p=0.025). Tam tahıl ekmeği tüketen bireylerde HbA1c, tam buğday ekmeği tüketen bireylerde ise insülin ve HOMA-IR düzeyindeki azalmanın istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiĢtir (p<0.05). Serum glukoz, HDL, trigliserit ve kolesterol düzeylerindeki değişimler istatistiksel açıdan önemli bulunmamıştır (p>0.05). Farklı glisemik indeksli ekmeklerin Tip 2 diyabetli bireylerde glisemik kontrol üzerine etkisinin belirlenebilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. The aim of the present study was to examine the effects of consumption of breads with different glycemic index as a part of balanced diabetic diet, on anthropometric and biochemical parameters in patients with type 2 diabetes mellitus. The study was conducted on 24 diabetic women who consulted Dilovası State Hospital Medicine Polyclinic; the patients had been diagnosed with type 2 diabetes with BMI25 kg/m2 and were aged 40.29±6.81 years. A total of 24 subjects with type 2 diabetes were randomized to consume one of two breads as a part of their diets, consuming whole grain bread or bread made from whole wheat flour for 4 weeks. Both groups‘ macronutrient distribution was planned so that about 45-65% of their calorie intake was from carbohydrates; 25-35% was from fat, and 15-20% was from protein. All food with glycemic response except bread was suggested similarly for both groups. Nutritional status, glycemic index values of foods, anthropometric values (weight, waist circumference, BMI etc), body composition and biochemical analysis (fasting plasma glucose, fasting insulin, HbA1c, HOMA-IR, total-cholesterol, triglycerides, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol, and CRP) was measured at the begining and the end of the study. Decrease in the average daily glycemic index in the whole grain bread group was 33.459.72%, while it was 21.795.97% in the bread made from whole wheat flour group. The decrease in glycemic index was statistically significant. There was a significant reduction in body weight, BMI and waist circumference in both groups, but differences between groups were not significant (p > 0.05). A statistically significant, positive relationship was found between decrease in glycemic index and decrease in waist circumference (r(22) = 0.46, p = 0.025). While there was a significant decrease in HbA1c in patients who consume whole grain bread, there was a significant decrease in insulin and HOMA-IR in those who consume bread made from whole wheat flour. There were no statistically significant changes in plasma glucose, HDL-cholesterol, total cholesterol, and triglycerid levels (p > 0.05). There is need to further research to determine the effects of breads with different glycemic indices on glycemic control in patients with type 2 diabetes.
Fazla kilolu ve obez yetişkin kadınlarda ağırlık kaybının aşırı besin isteği üzerine etkisinin belirlenmesi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2020) Altınkaynak, Büşra; Saka, Mendane
Bu çalışma, fazla kilolu ve obez yetişkin kadınlarda ağırlık kaybı öncesi ve sonrası dönemde antropometrik ölçümler ile duygu durum değişikliklerinin beslenme ve aşırı besin isteği üzerindeki etkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Çalışma, Başkent Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Araştırma Kurulu kararı alındıktan sonraki 3 ay içerisinde Aris İstanbul Güzellik ve Bakım Merkezi’ ne başvuran 25 fazla kilolu veya obez yetişkin kadın ile yürütülmüştür. Bireylerin ilk görüşmede; sosyo-demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları, diyetsel değişiklikleri, gece yeme alışkanlıkları, uyku düzenleri, antropometrik ölçümleri, vücut bileşimleri gibi bilgileri alınmış ve bazı besinlere ne kadar yeme isteği duydukları hakkında bilgi alabilmek için Görsel Analog Skalası (Visual Analogue Scale-VAS) uygulanmıştır. Ayrıca bireylerin üç günlük besin tüketim kaydı alınmış, fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek için Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (kısa form) (IPAQ), Aşırı Besin İsteği Ölçeği (ABİS) ölçeği uygulanmıştır. Bireyin yaşına, cinsiyetine, fiziksel aktivite durumuna, yaşam biçimine ve fizyolojik durumuna göre alacağı enerjinin %55-60’ı karbonhidrat, %12-15’i protein, %25-30’u yağ olacak şekilde sağlıklı beslenme programı düzenlenmiş, diyet tedavisi öncesi ve sonrası ağırlık kaybının, aşırı besin isteği üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla %10 ağırlık kaybı sonrası bu ölçekler tekrarlanmıştır. Çalışmaya katılan kadın bireylerin (n=25) yaş ortalaması 30.4±9.52 yıldır. Bireylerin ağırlık kaybı öncesi ve sonrası ABİS skorları arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bireylerin ağırlık kaybı sonrası, öncesine göre; çikolata ve çikolatalı ürünler, kremalı pasta ve pastane ürünleri, cips, gazlı içecekler, fast-food yiyecekler, patates kızartması, makarna-pilav, hamur işleri, çekirdek, dondurma ve meyveye karşı aşırı istek duyma durumlarının azaldığı bulunmuştur (p<0.05). Bireylerin ağırlık kaybı sonrası, öncesine göre enerji (kkal/gün), karbonhidrat (TE%), toplam yağ (TE %) ortalamaları azalırken; protein (TE%) ortalaması artmıştır. Enerji, protein (TE%) ve toplam yağ (TE %) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05). Bireylerin ağırlık kaybı öncesi ve sonrası; A vitamini, E vitamini, niasin, folat, C vitamini, çinko ve bakır alım ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmiştir (p<0.05). Bireylerin ağırlık kaybı öncesi vücut ağırlığı ortalama 86.23±16.45 kg iken, ağırlık kaybı sonrası ortalaması 76.16±14.62 kg olarak gözlenmiştir. Bireylerin ağırlık kaybı öncesi BKİ ortalaması 31.88±5.51 kg/m2 iken, ağırlık kaybı sonrası ortalaması 28.41±4.82 kg/m2 olarak belirlenmiştir. Ağırlık kaybı öncesi ABİS skoru ile enerji arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki belirlenmiştir (p<0.05). Ağrılık kaybı öncesi enerjinin proteinden gelen oranı ile ABİS skoru arasında negatif yönlü önemli bir ilişki belirlenmiştir (p<0.05). Ağırlık kaybı sonrası ABİS skoru ile enerjinin yağdan ve doymuş yağ asidinden gelen oranı ile arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0.05). Ağırlık kaybı sonrası ABİS skoru ile posa (g) ile arasında negatif yönlü istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0.05). Ağırlık kaybı sonrası ABİS skoru ile folat ve demir arasında negatif yönlü önemli bir ilişki belirlenirken (p<0.05); ağırlık kaybı öncesi ve sonrası ABİS skoru ile diğer vitamin ve mineraller arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmemiştir (p>0.05). Bireylerin boy uzunluğu, vücut ağırlığı, BKİ, vücut yağı yüzdesi, kas dokusu, yağ dokusu, vücut suyu, bel çevresi, kalça çevresi, bel/kalça oranı, bel/boy oranı ile ABİS skoru (önce) ve ABİS skoru (sonra) arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir (p>0.05). Obez bireylerin tıbbi beslenme tedavisi planlanırken; geçmiş beslenme alışkanlıkları, daha önce diyet tedavisi uygulayıp uygulamadığı, ailesinde şişman birey bulunup bulunmadığı, çalışma koşulları ve uyku düzeni sorgulanmalı; besin ögesi yetersizlikleri, bazı besinlere aşırı istek duyma gibi durumları dikkate alınmalıdır. Sonuç olarak obez bireylerde ağırlık kaybı ile bireylerin yaşam kalitesinde, antropometrik ölçümlerinde ve aşırı besin isteği skorlarında düzelme belirlenmiştir. The aim of this study was to determine the effect of mood changes for overweight and obese adult female subjects, on nutrition decisions and change in the desire for excessive nutrient consumption before and after weight loss. The study was conducted within the three months after the Başkent University Medicine and Health Sciences Research Board decision was taken, with 25 overweight or obese adult females who were applied to Aris İstanbul Güzellik ve Bakım Merkezi. At the first meeting, information has been taken about the individuals social characteristics, nutrition habits, dietary changes, habits of late night eating, sleep patterns, anthropometric measures and body compositions. Visual Analogue Scale was applied to gain an understanding about how much they got the desire to consume some specific foods. Therefore, three day nutrition consumption data was taken from the individuals. To determine the physical activity level of individuals, International Pyhsical Activity Query (IPAC) and the Food Craving Questionnaire (FCQ) scale applied. According to age, gender, physical activity situation, lifestyle and physiological situation of the individual, the energy to be taken by healty nutrition program was decided to contain 55-60% carbonhydrate, 12-15% protein and 25-30% fat. To evaluate the effect of the excessive food craving before and after the diet, those scales were repeated after 10% weight loss of individuals. The mean age of the participants (n=25) was 30.4±9.52. There is a statistically meaningful difference between the average FCQ scores of the individuals before and after the weight loss (p<0.05). After the weight loss, individuals’ craving situtations decreased for chocolate and chocolate products, cake and bakery products, potato chips, soda, fast-foods, fries, pasta-rice, pastry, ice cream and fruits, has statistically meaningful difference (p<0.05). After the weight loss, individuals’ means of energy (kcal/day) carbonhydrate (TE %) total fat (TE %) decreased; protein (TE %) increased. There is a statistically meaningful difference between energy (kcal/day), carbonhydrate (TE %), protein (TE %), total fat (TE %) (p<0.05). There is a statistically meaningful difference between the means of vitamin A, vitamin E, niasin, folic asid, vitamin C, zinc and copper values before and after the weight loss (p<0.05). Before the weight loss, the mean of body weight was calculated 86.23±16.45 kg; after the weight loss, the mean of body weight was calculated 76.16±14.62 kg. Before the weight loss, the mean of BMI was calculated 31.88±5.51 kg/m2, . Before the weight loss, the mean of BMI was calculated 28.41±4.82 kg/m2. Before the weight loss, there was a positive correlation and statistically significant between energy and FCQ scores (p<0.05). Before the weight loss, there was a positive correlation and statistically significant between protein (TE %) and FCQ scores (p<0.05). After the weight loss, there was a positive correlation and statistically significant between total fat (TE %), total saturated fatty acid and FCQ scores (p<0.05). After the weight loss, there was a negative correlation and statistically significant between sediment and FCQ scores (p<0.05). After the weight loss, there was a negative correlation and statistically significant between folic acid, iron and FCQ scores (p<0.05); before and after the weight loss, there was not any correlation and statistically significant between other vitamins, minerals and FCQ scores (p>0.05). There was not any correlation between individuals means of height, weight, BMI, total body fat ratio, total body muscle, total body water, waist circumference, hip circumference, waist/hip circumference waist/height circumference with FCQ scores(before) and FCQ scores(after) (p>0.05). To conclude all of these results, while medical nutrition treatments were applied to obese individuals, the past nutrition habits, family members who were obese, working conditions and sleep patterns of those individuals must be taken into attention. If we put it in a nut shell, weight losses make improvements in life quality according to anthrophometric measures of the obese individuals. As a result, after the weight loss, there were some improvements observed about life quality and anthrophometric measures for obese individuals.
Fonksiyonel konstipasyonu olan yetişkin bireylerin beslenme durumlarının değerlendirilmesi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2015) Ateş, Burcu; Saka, Mendane
Bu çalışma, fonksiyonel konstipasyon tanısı alan yetişkin bireylerin beslenme durumlarının değerlendirilmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışma Başkent Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Araştırma Kurulu Etik Kurul Kararı alındıktan sonraki 3 ay içerisinde, Bayındır Söğütözü Hastanesi Gastroenteroloji Polikliniği’ne başvuran konstipasyon tanısı almış, 19-64 yaş arası, 59’u kadın, 26’sı erkek 85 hasta üzerinde yürütülmüştür. Hastaların demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri, dışkılama alışkanlıkları ve diyet posasına ilişkin bilgi düzeyleri anket formu ile sorgulanmıştır. Bireylerin antropometrik ölçümleri anket formuna kaydedilmiştir. Bireylerin beslenme durumları besin tüketim sıklığı formu ve 3 günlük besin tüketim kaydı ile belirlenmiştir. Hastaların fiziksel aktivite düzeyleri 24 saatlik fiziksel aktivite formu ile saptanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 41.6±12.6 yıl, BKI ortalaması 25.5±4.42 kg/m2 olarak bulunmuştur. BKI ≥25 kg/m2 olan hasta sıklığı kadınlarda %44.1, erkeklerde %50.0’dir. Hastaların ortalama bel çevresi 85.7±13.73 cm’dir. Hastaların bel çevresine göre obezite sıklığı değerlendirildiğinde kadınların %10.2’si, erkeklerin %16.7’sinin artmış obezite riski; kadınların %39.0’u, erkeklerin %12.5’inin yüksek obezite riski altında olduğu görülmüştür. Hastaların günlük diyetle enerji tüketim ortalaması 1519.2±443.88 kkal’dir. Enerjinin makro besin öğeleri dağılımı incelendiğinde ortalama %45.5±7.12 karbonhidrat, %15.5±3.16 protein ve %38.7±7.26 yağdan geldiği belirlenmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin günlük posa tüketim miktarı ortalama 17.9±8.91 g’dır. Hastaların %71.8’inin günlük posa tüketimi yetersiz iken, %24.7’sinin posa tüketimi yeterlidir. Hastaların günlük su tüketim miktarları ortalama 1312.9±791.74 mL’dir. Hastaların posa bilgi düzeyleri değerlendirildiğinde %65.0’i sağlığın geliştirilmesi ve hastalıklardan korunmak için diyetle posa alımının gerekli olduğunu belirtirken, %50.0’si posanın dışkı kıvamı ve dışkılama sıklığını etkilediğini belirtmiştir. Hastaların %69.4’ü posa içeriği en yüksek besin olarak sebze ve meyveleri, %15.3’ü kurubaklagilleri seçmiş ve %17.6’sı ise posa içeriği en yüksek besini bilmediğini belirtmiştir. Hastaların vitamin ve mineral tüketimleri DRI önerilerine göre değerlendirildiğinde, özellikle folik asit, tiamin, niasin, B6 ve C vitaminleri ile potasyum, magnezyum, demir ve kalsiyum minerallerini yetersiz düzeyde aldıkları saptanmıştır. Hastaların meyve-sebze tüketim sıklığı değerlendirildiğinde, haftada 3-4 kez pişmiş sebze, 1-2 kez çiğ sebze (p<0.001) ve hergün meyve (p: 0.002) tükettikleri belirlenmiştir. Hastaların günlük ortalama pişmiş sebze tüketimleri 80.7±50.31 g (p>0,05), çiğ sebze tüketimleri 62.0±37.78 g (p<0.001), meyve tüketimleri ise 128.3±92.69 g’dır (p: 0.001). Hastaların %88.5’i beyaz ekmek tüketirken, %30.8’i kepek, çavdar, yulaf, tam tahıl vb. ekmek, %7.7’si kepekli makarna tüketmektedir. Kabuklu pirinç tüketen bir hasta vardır (%1.7). Hastaların diyetle posa alımı ile su tüketimleri (r: 0.278, p: 0.010), günlük enerji alımları (r:0.580, p<0.001) ve E, C, B6 vitaminleri, tiamin, riboflavin, niasin, folik asit, sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor, demir, çinko ve bakır arasında pozitif yönde önemli bir ilişki saptanmıştır. Sonuç olarak, konstipasyonu olan bireylerin diyet ile enerji, su, diyet posası, vitamin ve mineral alımı ile fiziksel aktivite düzeyleri düşüktür. Konstipasyonun önlenmesinde yeterli ve dengeli beslenme ile birlikte yaşam tarzı değişikliği ön plana çıkmaktadır. This study was performed to evaluate the nutritional status of adult individuals with diagnosed functional constipation. The study was conducted on 59 females, 26 males, total 85 constipation patients aged 19-64 years old presenting to Gastroenterology Polyclinic of Bayındır Hospital in the three months period, following the decision of the Ethical committee of Başkent University Medical and Health Sciences Research Council. Personal characteristics, nutritional habits, physical activity habits, defecation habits and knowledge of fiber of the patients were collected with an inquiry form. Anthropometric measurements of the participants were recorded in the inquiry form. Nutritional status of the individuals were determined by food frequency questionnaire and a three day 24-hour food intake record. Physical activity levels of patients were determined by physical activity forms. The mean age of the individuals participating in the study was found to be 41.6±12.6 years old and mean BMI to be 25.5±4.42 kg/m2. The prevelance of having a BMI value, that is greater than 25 kg/m2, is found to be 44.1% for women and 50.0% for men. The mean waist circumference of participants is found to be 85.7±13.73 cm. When the obesity rate based on waist circumference is evaluated, 10.2% of women and 16.7% of men are found to have increased risk of obesity. Moreover, 39% of women and 12.5% of men are classified to be in the high risk of obesity group. The avarage daily dietary energy consumption of patients was found to be 1519.2±443.88 kcal, which consists of 45.5±7.12% carbonhydrate, 15.5±3.16 % proteins and 38.7±7.26 % fats. The mean daily fiber consumption of the patients was 17.9±8.91 g. When the fiber consumption adequacy of the patients was evaluated, 71.8% of the patients’ fiber consumption was found inadequate, 24.7% of patients consumed enough fiber. The mean daily water consumption of the patients was 1312.9±791.74 mL. When the fiber knowledge of the patients was evaluated, 65% of the patients specified that fiber is necessary for promoting health and to be protected from diseases, 50% of the patients expressed that fiber effects stool consistency and frequency of defecation. When the fruit consumption of the patients was evaluated, 69.4% of patients specified vegetables and fruits as the food which include the most fiber, 15.3% of the patients specified legumes as the food which include the most fiber, 17.6% of the patients stated that they did not know which food has the greatest fiber content. When the participants’ daily dietary intakes of vitamins and minerals are evaluated, especially folic acid, thiamine, niacin, vitamins B6 and C, potassium, magnesium, iron and calcium were found to be lower than the DRI recommendations. When the consumptions of fruits and vegetables are evaluated, it is found that patients consumed cooked vegetables usually tree to four times a week, they consumed raw vegetables once or twice a week (p<0.001) and they consumed fruits everyday (p: 0.002). The mean daily consumption of cooked vegetables among the patients was 80.7±50.31 g (p>0,05), the avarage daily raw vegetables consumption of patients was 62.0±37.78 g (p<0.001), and the avarage daily fruits consumption of patients was 128.31±92.69 g (p:0.001). 88.5% of patients specified consuming white bread, 30.8% of patients specified consuming wholemeal bread, rye bread, oat bread, whole grain bread ext., 7.7% of patients specified consuming whole wheat pasta. There was only one patient who consumed paddy rice (%1.7). There is a significant positive correlation between patients’ dietary fiber intake and water consumption (r: 0.278, p: 0.010), the energy gained from the foods (r: 0.580, p<0.001), vitamins E, C and B6, thiamine, riboflavine, niacin, folic acid, sodium, potassium, calcium, magnesium, phosphorus, iron, zinc and copper. In conclusion; energy, fiber, water, vitamins and minerals consumptions of patients who suffered from constipation were found inadequate. Moreover, physical activity levels of these patients are also found to be low. In order to prevent constipation, changing lifestyle in addition to an adequate and balanced nutrition is necessary.
Gebelerin sağlıklı beslenme takıntısı (ortoreksiya nervoza) ve yeme tutumlarının değerlendirilmesi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2020) İpkırmız Bahçecitapar, İrem Buse; Saka, Mendane
Bu çalışma, gebelerin sağlıklı beslenme takıntısı (ortoreksiya nervoza) ile yeme tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışma, Başkent Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Araştırma Kurulu kararı alındıktan sonraki 3 ay içerisinde Liv Hospital Ankara Hastanesi Kadın Doğum Polikliniği’ne yönlendirilen gebe bireyler ile yürütülmüştür. Gebe bireylerin; sosyo-demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları, gebelik bilgileri, beslenme bilgileri, beslenme düzenleri ve fiziksel aktivite durum ve düzeyleri gibi bilgileri alınmış ve sağlıklı beslenme takıntılarının saptanması için 15 soru içeren Sağlıklı Beslenme Takıntısı Ölçeği (ORTO-15) uygulanmıştır. Ayrıca bireylerin geriye dönük 24 saatlik besin tüketim kaydı alınmıştır, yeme tutum ve davranış bozukluğunu saptamak için Yeme Tutum Ölçeği (EAT-40) uygulanmıştır. Çalışmaya katılan gebelerin yaş ortalaması 30.24±4.93 yıl olarak belirlenmiştir. Gebelerin ortalama gebelik süresi 25.14±10.43 haftadır. Çalışmaya katılan gebelerin gebelik öncesi vücut ağırlığı ortalamaları 61.01±9.97 kg iken mevcut (gebelikteki) vücut ağırlığı ortalamaları 69.73±10.0 kg olarak belirlenmiştir. Gebelerin, gebelik öncesi BKİ değerlerine bakıldığında, %8.6’sı zayıf (BKİ ≤ 18.5 kg/m2), %70’i normal ağırlıkta (BKİ=18.5-24.9 kg/m2), %18.6’sı hafif şişman (BKİ=25-29.9 kg/m2), ve %2.8’si obez (BKİ ≥ 30 kg/m2) olarak saptanmıştır. Gebelerin günlük enerji tüketimleri ortalama 2222.76±380.82 kkal olarak gözlenmiştir. Gebelerin tükettiği enerjinin protein, yağ ve karbonhidrattan gelen oranları sırasıyla 17.71±3.58, 45.97±8.029 ve 36.31±7.13 şeklinde saptanmıştır. Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi(TÜBER)’ndeki referans düzeylere göre gebelerin tüketim ortalamaları ile referansları karşılama yüzdeleri sırasıyla; A vitamini %240, B1 vitamini %97, B2 vitamini %145, niasin %235, B6 vitamini %98, C vitamin %152, potasyum %75, folik asit %30, B12 vQtamQnQ %185, kalsQyum %116 ve demQr %93 şeklQnde bulunmuştur. Gebelerin gece uyku süreleri, 8.14±1.71 saattir. Çalışmada, sağlıklı beslenme takıntısı gebelerin %21.6’sında saptanmıştır. Yaş ile ORTO-15 puanı arasındaki ilişki istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0.05). Lise mezunu gebelerin %8.2’sinde, yüksekokul mezunu gebelerin %44.2’sinde, üniversite mezunu gebelerin %24.4’ünde ve yükseklisans-doktora mezunu gebelerQn %10.9’unda ortoreksQya nervoza saptanmıştır. İlkokul ve ortaokul mezunu gebe bireylerde sağlıklı beslenme takıntısı saptanmamıştır. Eğitim durumu ve ORTO-15 puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0.05). Yeme tutum ve davranış bozukluğu olan gebelerin 36-45 yaş aralığında ölçek ortalamasının 34.82±24.04 olduğu belirlenmiştir. Gebelerin EAT-40 puanı ile gebelik süresi ve gebelikte kazanılan vücut ağırlığı (kg) arasındaki ilişki negatif yönlü ve anlamlı bulunmuştur (p<0.05, p<0.01). BKİ değerleri ile EAT-40 puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05). EAT-40 puanı ile protein alımı, kalsiyum ve demir minerallerinin karşılama değerleri arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.01, p<0.05). Gebelerin EAT-40 puanları ile sigara ve alkol tüketimleri arasındaki ilişki anlamlıdır (p<0.01, p<0.05). Sonuçlar, gebelik döneminin yeme bozuklukları için önemli ve kritik bir dönem olduğunu göstermektedir. Gebelikte beslenme durumu ile ortoreksiya nervoza arasındaki ilişkinin değerlendirilmesinin gebenin ve yenidoğanın sağlığı için önemli olduğunu ve multidisipliner bir yaklaşım ile çözümlenmesi gerektiğini göstermektedir. The aim of this study was to evaluate the obsessions of healthy eating (orthorexia nervosa) and eating attitudes and behaviors of pregnant women. The study was carried out with pregnant individuals referred to Liv Hospital Ankara Hospital Gynecology Clinic within 3 months after the decision of Baskent University Medical and Health Sciences Research Board. Pregnant individuals; socio-demographic characteristics, nutritional habits, pregnancy information, nutritional information, nutritional orders and physical activity status and levels were obtained by questionnaire and Healthy Nutrition Obsession Scale (ORTO-15), which contains 15 questions, was applied to determine healthy nutritional obsessions. In addition, 24-hour food consumption of the individuals was recorded. Eating Attitude Scale (EAT-40) was used to determine eating attitude and behavior disorder. The average age of the pregnant women was 30.24 ± 4.93 years. Average gestational period of the pregnant women was 25.14 ± 10.43 weeks. The average pre-pregnancy body weight of the women who participated in the study was 61.01 ± 9.97 kg, while the average (current) pregnant body weight was 69.73 ± 10.0 kg. When the pre-pregnancy BMI values of the pregnant women are examined, 8.6% of the pregnant women are weak (BMI ≤ 18.5 kg / m2), 70% are at normal weight (BMI = 18.5-24.9 kg / m2), 18.6% are slightly obese (BMI=25- 29.9 kg / m2), and 2.9% were obese (BMI ≥ 30 kg / m2). The daily energy consumption of pregnant women was 2222.76 ± 380.82 kcal. The energy consumed by the pregnant women from protein, fat and carbohydrate were determined as 17.71±3.58, 45.97±8.029 and 36.31±7.13 respectively. According to the reference level in the unique nutritional guide Turkey, the average consumption of pregnant women meet with references respectively; vitamin A 240%, vitamin B1 97%, vitamin B2 145%, niacin 235%, vitamin B6 98%, vitamin C 152%, potassium 75%, folic acid 30%, vitamin B12 185%, calcium 116% and iron 93%. Night sleep periods of pregnant women were 8.14 ± 1.71 hours. In the study, healthy eating obsession was found in 21.6% of pregnant women. There was statistically significant relation between age and ORTO-15 scores (p <0.05). Orthorexia nervosa was detected in 8.2% of high school graduates, 44.2% of high school graduates, 24.4% of university graduates and 10.9% of postgraduate and doctoral graduates. No healthy eating obsession was detected in pregnant individuals with primary and secondary education but there was no significant difference between educational status and ORTO-15 scores (p> 0.05). It was determined that pregnant women with eating attitude and behavior disorder were in 36 - 45 age range and the average scale was 34.82 ± 24.04. The relation between EAT-40 score of pregnant women and gestational period and body weight (kg) gained during pregnancy was negative and significant (p<0.05, p<0.01). There was no significant relationship between BMI and EAT-40 scores (p>0.05). A positive and significant relation was found between the EAT-40 score and the intakes of protein and calcium and iron (p<0.01, p<0.05). Significant relationship was found between EAT-40 scores and smoking and alcohol consumption of pregnant women (p<0.01, p<0.05). The results show that pregnancy is an important and critical period for eating disorders. It shows that evaluation of the relationship between nutritional status and orthorexia nervosa during pregnancy is important for the health of pregnant and newborn and should be solved with a multidisciplinary approach.
Hafif şişman ve obez kadınlarda farklı öğün sıklığının beslenme durumu üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entitüsü, 2021) Gültekin, Sena; Saka, Mendane
Bu çalışmada 18-45 yaş arası hafif şişman ve obez kadınlarda farklı öğün sıklığının antropometrik ölçümler, vücut kompozisyonu ve uyku kalitesi üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma Ocak-Mayıs 2020 tarihinde Sivas il merkezinde bulunan özel bir danışmanlık merkezine beslenme ve diyet danışmanlık hizmeti almak amacıyla başvuran yetişkin 50 kadın birey ile yürütülmüştür. Gebe veya emzikli olan, menopoz döneminde olan, metabolizmayı etkileyen ilaçları düzenli olarak kullanan, psikiyatrik bozukluğu ve kronik hastalığı olan kadınlar çalışmaya dahil edilmemiştir. Kadınların gruplara göre dağılımları randomizasyon yöntemi ile belirlenmiştir. Birinci gruba 2 öğün ve ikinci gruba 6 öğün içeren beslenme programı araştırmayı yürütüren diyetisyen tarafından planlanmış ve 4 hafta süre ile uygulanmıştır. Bireylerin sosyo-demografik özellikleri, genel sağlık bilgileri ve beslenme alışkanlıkları anket formu ile sorgulanmıştır. Bireylerden 3 günlük besin tüketim kaydı alınmıştır. Fiziksel aktivite düzeylerini belirleyebilmek için Uluslararası Fiziksel Aktivite Değerlendirme Anketi Kısa Formu (IPAQ Short Form) uygulanmıştır. Bireylerin antropometrik ölçümleri (boy uzunluğu, bel çevresi, kalça çevresi, üst orta kol çevresi) alınmış, vücut kompozisyonu analiz edilmiş, uyku kalitesini tanımlamak için “Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeği” kullanılmıştır. Harris Benedict formülü ile bazal metabolik hız belirlenmiş ve bireylerin enerji gereksinmesi hesaplanmıştır. Bireylerin 4 hafta sonra antropometrik ölçümleri, vücut kompozisyon analizleri ve uyku kaliteleri tekrar değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan kadınların yaş ortalaması 31.3 ± 7.2 yıl olarak belirlenmiştir. Çalışma başlangıcında kadınların vücut ağırlığı ortalama 83.94 ±12.16 kg’dır. Bireylerin BKİ değerleri ortalaması ise 31.88 ± 4.85 kg/m2 olarak saptanmıştır. Kadınların %64’ü düşük ve %36’sı orta derecede fiziksel aktivite düzeyine sahiptir. Kadınların 23’üne (%46.0) 2 öğün ve 27’sine (%54.0) 6 öğün uygulanmıştır. Hem 2 öğün hem 6 öğün tüketen bireylerde başlangıçta ölçülen vücut yağ kütlesi, yağsız kütle ve sıvı miktarı 4 hafta sonrası ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir azalma saptanmıştır. Her iki gruptaki bireylerde üst orta kol çevresi ve bel çevresinde anlamlı bir azalma belirlenmiştir (p<0.05). 2 öğün uygulayan bireylerde çalışma öncesinde sonrasına göre bel/kalça oranında anlamlı bir azalma saptanırken, 6 öğün uygulayan bireylerde anlamlı bir fark belirlenmemiştir. Başlangıçta bireylerin %38.0’i iyi uyku kalitesine ve %62.0’si kötü uyku kalitesine sahipken 4 hafta sonrasında bireylerin %46.0’sının iyi uyku kalitesine sahip olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, ağırlık kaybı amaçlayan diyetler planlanırken yaşam tarzına uygun öğün sıklığının göz önünde bulundurulması obezitenin tıbbi beslenme tedavisine katkı sağlayabilir. Ancak literatürdeki çelişkili bulgular nedeni ile öğün sıklığının beslenme durumu üzerindeki etkisini anlamak için daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç vardır.The purpose of this study was to determine the effect of meal frequency on anthropometric measurements, body composition and sleep quality in overweight and obese women who were aged 18-45. The study was conducted on 50 women who applied to a counseling center in Sivas city center in January-May 2020 to receive consultancy service on nutrition and diet. Women who are pregnant or lactating, in the menopause period, regularly use drugs that affect metabolism, have psychiatric disorders and chronic diseases were excluded from the study. The distribution of women was determined by randomization method. The nutrition program, which included 2 meals for the first group and 6 meals for the second group, was planned by the dietician who conducted the research and nutrition program was applied for 4 weeks. Information about the participants' socio-demographic characteristics, general health status and nutritional habits was provided by a questionnaire form. 3-day food consumption records were taken from individuals. In order to determine physical activity levels, the International Physical Activity Questionnaire Short Form (IPAQ Short Form) was applied. Anthropometric measurements (height, waist circumference, hip circumference, upper middle arm circumference) were taken, body composition analyzed, "Pittsburgh Sleep Quality Scale" was used to define sleep quality. Basal metabolic rate was determined with the Harris Benedict formula and the energy requirement of the individuals was calculated. Anthropometric measurements, body composition analysis and sleep quality of the individuals were re-evaluated after 4 weeks. The mean age of women was 31.3 ± 7.2 years. At the beginning of the study, the mean body weight of women was 83.94 ± 12.16 kg. The mean BMI values of women was 31.88 ± 4.85 kg / m2. 64% of women had low and 36% moderate physical activity level. 46.0% of women were provided to consume 2 meals and 54.0% of women were provided to consume 6 meals. A statistically significant decrease was found in the body fat mass, lean mass and body fluid of women who consuming both 2 meals and 6 meals after 4 weeks. A significant decrease in upper middle arm circumference and waist circumference was determined in the 2 groups. While there was a statistically significant decrease in waist / hip ratio in women who consumed 2 meals, there was no significant difference in women who consumed 6 meals. In the beginning, 38.0% of the women had good sleep quality and 62.0% of women had poor sleep quality. After 4 weeks, 46.0% of the women had good sleep quality and 54.0% had poor sleep quality. In conclusion, while planning diets aimed at weight loss, applying the frequency of meals appropriate to the lifestyle of the individual may contribute to the medical nutrition treatment of obesity. However, due to conflicting findings in the literature, more comprehensive studies are needed to understand the effect of meal frequency on nutritional status.
Hastanede yatan pediatrik hastalarda malnutrisyon durumunun saptanmasında adduktör polisis kas kalınlığı ölçümünün malnutrisyon durumu saptama araçlarıyla karşılaştırılması
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2021) Oruçoğlu, Betül; Saka, Mendane
Başparmak ve işaret parmağının ektansiyonu ile oluşan hayali bir açının tepesinde bulunan Adduktör Polisis kas kalınlığı (APKK), erişkin ve yaşlı hastlarda kas kaybı ve malnütsiyon durumunun değerlendirilmesinde kullanılmakla birlikte, pediatrik popülasyonda kullanılabilirliği ile ilgili çalışma sayısı sınırlıdır. Bu çalışmada hastanede yatan pediatrik hastalarda malnutrisyon durumunun belirlenmesinde APKK ölçümününün etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya; Ekim-Mart 2020 tarihleri arasında İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi’nde yatarak tedavi gören 4-9 yaş aralığındaki 122 kız ve 114 erkek olmak üzere toplam 236 çocuk hasta dahil edilmiştir. Hastaların besin alımları 24 saatlik hatırlatma yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir, antropometrik ölçümlerden vücut ağırlığı, boy uzunluğu, üst orta kol çevresi (ÜOKÇ), triseps deri kıvrım kalınlığı (TDKK) ve APKK ölçümleri alınmıştır. Malnutrisyon riskinin belirlenmesinde Bozulmuş Beslenme Durumu ve Büyüme Riski için Tarama Aracı (STRONGkids- Screening Tool for Risk of impared Nutritional Status and Growth) ve Çocuklarda Beslenme Risk Skoru (PNRS- Pediatric Nutritional Risk Score), beslenme durumunun değerlendirilmesinde ise Öznel Genel Beslenme Değerlendirmesi (SGNA- Subjective Global Nutritional Assessment) pediatrik nütrisyonel tarama araçları kullanılmıştır. Şiddetli malnutrisyonlu (SGNA ile değerlendirilen) ve beslenme bozukluğu riski yüksek (STRONGKids ve PNRS ile değerlendirilen) hastaların APKK ölçümlerinin daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0.05). Hastaların vücut ağırlığı, beden kütle indeksi (BKİ), ÜOKÇ, TDKK, üst orta kol kas çevresi, üst orta kol kas alanı ölçümleri ve yaşa göre BKİ z skorları ile APKK ölçümleri arasında pozitif, güçlü korelasyon saptanmıştır (p=0.000). Hastaların yaşa göre boy z skoru ve boy uzunluğu verileri ile APKK ölçümleri arasındaki korelasyon pozitif, orta düzeyde bulunmuştur (p=0.000). Hastaların hastanede yatış süreleri ile APKK ölçümleri arasında negatif yönlü, zayıf korelasyon saptanmıştır (p<0.05). Hastaların APKK verileri tertillere ayrılarak değerlendirilmiş; 25, 50 ve 75. yüzdeliğe karşılık gelen APKK değerleri sırası ile 5 mm, 6 mm ve 8 mm bulunmuştur. Malnutrisyon tanı kriteri olarak yaşa göre boy ve yaşa göre BKİ değerleri standart referans kabul edilmiş, tanı testlerinden yararlanılarak APKK için malnutrisyon tanısı koymadaki kesim noktası (Youden indeks=0.429; %95 CI: 0.288-0.537) ≤ 4 mm bulunmuştur. Yapılan ROC (Alıcı İşlem Karakteristikleri, Receiver Operating Characteristic) analizi ile eğri altında kalan (AUC-Area Under Curve) hesaplanmış ve 0.78 (%95 CI: 0.72 - 0.83) bulunmuştur. APKK için hesaplanan ≤ 4 mm kesim noktasının gerçekte malnutrisyonlu olan çocuklara doğru tanı koyma olasılığı (duyarlılık) %55.9 (%95 CI: 42.6-68.9) ve gerçekte malnutrisyonu olmayan çocuklara doğru tanı koyma olasılığı (seçicilik) %87.0 (%95 CI: 81.1-91.6) bulunmuştur. Bu çalışma ile APKK ölçümünün hastanede yatan pediatrik hastalarda yetersiz beslenmenin saptanmasında kullanılabilecek etkili bir yöntem olduğu belirlenmiştir. Adductor Pollicis muscle thickness (APKK), which is located at the top of an imaginary angle formed by the extension of the thumb and index finger, is used in the evaluation of muscle wasting and malnutrition in adult and elderly patients, but the number of studies regarding its usability in the pediatric population is limited. The study aimed to evaluate the efficacy of the measurement of APMT in determining malnutrition in pediatric inpatients. A total of 236 pediatric patients, aged between 4-9 years, received inpatient treatment at Dr. Behçet Uz Children’s Hospital (Izmir/Turkey) between October and March 2020 were included in the study. Of the patients, 122 were female and 114 were male. Food intakes of the patients were evaluated using the 24-hour recall method. Body weight, height, mid-upper arm circumference (MUAC), skinfold thickness (TSF) and APMT measurements oft he patients were taken. Screening Tool for Risk of Impared Nutritional Status and Growth (STRONGkids) and Pediatric Nutritional Risk Score (PNRS) were used to determine the risk of malnutrition, and Subjective Global Nutritional Assessment (SGNA) was used to evaluate nutritional status of the patients. There were significant associations of severe malnutrition (assessed by the SGNA) and high nutritional risk (assessed by the STRONGkids and PNRS) with reduced APMT (p <0.05). Positive and strong correlations were found between weight (r=0.663, p=0.000), BMI (r=0.623, p=0.000), MUAC (r=0.720, p=0.000), TSF (r=0.648, p=0.000), mid-upper arm muscle circumference (r=0.640, p=0.000), mid-upper arm muscle area (r=0.639, p=0.000) measurements, BMI z scores for age (r=0.612, p=0.000) and APMT (p<0.05). The correlation between height-for-age z score (r=0.355, p=0.000) and height (r=0.461, p=0.000) and APMT were found to be positive and moderate (p<0.05). A weak negative correlation was detected between the hospital stay and the APMT (r=-0.137, p=0.035). The APMT were evaluated by dividing into tertiles; values corresponding to the 25th, 50th and 75th percentiles were found to be 5 mm, 6 mm and 8 mm, respectively. Height for age and BMI for age were considered as standard reference criteria for malnutrition. The cut-off point for diagnosing malnutrition (Youden index=0.429; 95% CI: 0.288-0.537) was ≤ 4 mm for APMT determined by using diagnostic tests. The AUC (Area Under Curve) was calculated by ROC analysis and found to be 0.78 (95% CI: 0.72 - 0.83); its sensitivity in diagnosing malnutrition was 55.9% (95% CI: 42.6-68.9) and specificity was 87.0% (95% CI: 81.1-91.6). In this study, it was determined that APMT measurement is an effective method that can be used in the detection of malnutrition in hospitalized pediatric patients.
Hemodiyaliz hastalarında diyetin antioksidan kapasitesinin oksidatif stres indeksi, inflamasyon ve üremik kaşıntıya etkisi
(Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2022) Alataş, Hacer; Saka, Mendane
Son dönem böbrek yetmezliği olan hemodiyaliz hastalarının diyet antioksidan kapasitesi ile serum oksidadif stres indeksi, inflamatuvar parametreler ve üremik kaşıntı arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla planlanan bu çalışma 82 birey ile yürütülmüş vaka kontrol çalışmasıdır. Çalışma Malatya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesinde hemodiyaliz tedavisi alan 41 hasta ve dahiliye polikliniğine rutin kontrol için gelen 41 sağlıklı birey ile yürütülmüştür. Bireylerin demografik özellikleri, sağlık durumu ve hastalıklarına ilişkin bilgileri araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile alınmıştır. Bireylerin antropometrik ölçümleri [(vücut ağırlığı (kg), boy uzunluğu (cm), bel çevresi (cm), kalça çevresi (cm), üst orta kol çevresi (ÜOKÇ) (cm) ve triseps deri kıvrım kalınlığı (TDKK) (cm)] araştırmacı tarafından yapılmıştır. Ayrıca Subjektif Global Değerlendirme (SGD) ve 5-D Kaşıntı Ölçeği uygulanmış ve fiziksel aktivite durumunu saptamaya yönelik fiziksel aktivite kayıt formu doldurulmuştur. Bireylerin besin tüketim durumları 3 günlük besin tüketim kaydı kullanılarak değerlendirilmiştir ve diyet antioksidan kapasiteleri oksijen radikal absorbans kapasitesi (ORAC) yöntemi ile belirlenmiştir. Rutinde yapılan analizlerden bazı biyokimyasal bulguların kayıtları alınmış ve serum total oksidan seviye (TOS) ve total antioksidan seviye (T-AOC) parametreleri analiz edilmiş, serum oksidatif stres indeksi (sOSİ) hesaplanmıştır. Çalışmaya katılan hemodiyaliz hastalarının (54.8±12.60 yıl) ve kontrol grubunun (53.9±11.77 yıl) yaş ortalamaları benzer bulunmuştur (p>0.05). Hemodiyaliz tedavisi alan erkek hastaların beden kütle indeksi (BKİ), kalça çevresi, TDKK ve ÜOKÇ ölçümleri kontrol grubundaki erkek bireylerden daha düşük bulunmuştur (p<0.05). Hemodiyaliz tedavisi alan kadın hastaların TDKK kontrol grubundaki kadın bireylerden anlamlı olarak düşük saptanmıştır (p<0.05). Hemodiyaliz hastalarında sOSİ değeri, ORAC düzeyine göre diyaliz öncesi ve sonrasında anlamlı düşüş göstermiştir (p<0.05). Kontrol grubunda ORAC düzeyine göre T-AOC’daki artış ile TOS ve sOSİ’deki azalış anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Hemodiyaliz hastalarının günlük aldıkları enerji (kkal), bitkisel protein (g), enerjinin proteinden gelen yüzdesi, karbonhidrat (g), yağ (g), çoklu doymamış yağ asidi (ÇDYA) iii yüzdesi, posa (g), çözünür posa (g), çözünmez posa (g), C vitamini (mg), E vitamini (mg), tiamin (mg), riboflavin (mg), niasin (mg), B6 vitamini (mg), B12 vitamini (mcg), folik asit (mcg) ve potasyum (mg) düzeyleri ile diyet total antioksidan kapasitesinin (dTAC) kontrol grubundan düşük olduğu saptanmıştır (p<0.05). Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların %53.7’si çok hafif aktivite düzeyine sahipken kontrol grubundaki bireylerin %51.2’sinin ağır aktivite düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların eğitim ve fiziksel aktivite durumları ile dTAC arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0.05, r=0.375, r=0.627). Bireylerin kaşıntı skoru ile biyokimyasal bulgular ve besin ögeleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür (p>0.05). Antropometrik ölçümlerin ve BKİ’nin dTAC ile negatif yönlü bir ilişki gösterdiği saptanmıştır (p=0.007). Serum albümin, HDL-K ve nötrofil/lenfosit oranının dTAC ile pozitif yönlü bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür (p=0.005). Diyet total antioksidan kapasite ile diyet proteini (kg/ort), beta karoten (mcg/gün), C vitamini (mg/gün), E vitamini (mg/gün), ÇDYA (g/gün) tüketim ortalaması arasında pozitif yönlü önemli bir ilişki bulunmaktadır (p=0.002). Sonuç olarak, hemodiyaliz hastalarının diyetle almış oldukları enerji, protein ve diyet total antioksidan kapasitesi kontrol grubundan anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur. Hemodiyaliz hastaları fiziksel aktivite açısından desteklenmeli, diyete uygun besin çeşitliliği sağlanarak dTAC içeriği artırılmalıdır. It was planned to determine the relationship between dietary antioxidant capacity and serum oxidative stress index, inflammatory parameters and uremic pruritus in hemodialysis patients with end-stage renal disease. This is a case-control study conducted with 82 individuals. The study was conducted with 41 patients receiving hemodialysis treatment in Malatya Training and Research Hospital Hemodialysis Unit and 41 healthy individuals who came to the internal medicine outpatient clinic for routine check-up. Information about the demographic characteristics, health status and diseases of the individuals were obtained by the researcher by face-to-face interview method. Anthropometric measurements of individuals [(body weight (kg), height (cm), waist circumference (cm), hip circumference (cm), upper middle arm circumference (MUAC) (cm) and triceps skinfold thickness (TSF) (cm)] made by the researcher. In addition, Subjective Global Assessment (SGD) and 5-D İtch Scale were applied and a physical activity registration form was filled to determine physical activity status. Food consumption status of individuals was evaluated using 3-day food consumption record and dietary antioxidant capacity was determined by oxygen radical absorbance capacity (ORAC) method. Some biochemical findings were recorded from routine analyzes, serum total oxidant level (TOS) and total antioxidant level (T-AOC) parameters were analyzed, and serum oxidative stress index (sOSI) was calculated. The mean age of the hemodialysis patients (54.8±12.60 years) and the control group (53.9±11.77 years) who participated in the study were found to be similar (p>0.05). Body mass index (BMI), hip circumference, TSF and MUAC measurements of male patients receiving hemodialysis treatment were found to be lower than male subjects in the control group (p<0.05). A statistically significant difference was found between TSF of female patients receiving hemodialysis treatment and female individuals in the control group (p<0.05). In hemodialysis patients, sOSI value decreased significantly before and after dialysis compared to ORAC level (p<0.05). In the control group, the increase in T-AOC and the decrease in TOS and sOSI were found to be significant compared to the ORAC level (p<0.05). Daily energy intake of hemodialysis patients (kcal), vegetable protein (g), percentage of energy from protein, carbohydrate (g), fat (g), polyunsaturated fatty acid (PUFA) percentage, fiber (g), soluble fiber (g), insoluble fiber (g), vitamin C (mg), vitamin E (mg), thiamine (mg), riboflavin (mg), niacin (mg), vitamin B6 (mg), vitamin B12 (mcg), folic acid (mcg) and potassium (mg) levels and dietary total antioxidant capacity (dTAC) were found to be lower than the control group (p<0.05). While 53.7% of the patients receiving hemodialysis treatment had very light activity levels, 51.2% of the individuals in the control group had heavy activity levels (p<0.05). A positive and significant relationship was found between the education, physical activity and dTAC of the patients receiving hemodialysis treatment (p<0.05, r=0.375, r=0.627). It was observed that there was no significant relationship between the itch score of the individuals and the biochemical findings and nutrients (p<0.05). Anthropometric measurements and BMI were found to have a negative relationship with dTAC (p=0.007). Serum albumin, high density lipoprotein cholesterol (HDL-C) and neutrophil/lymphocyte ratio were found to have a significant positive relationship with dTAC. There is a positive relationship between dTAC and dietary protein (kg/avg), beta carotene (mcg/day), vitamin C (mg/day), vitamin E (mg/day), PUFA (g/day) ( p=0.002). As a result, the energy, protein and dietary total antioxidant capacity of the hemodialysis patients were found to be significantly lower than the control group. Hemodialysis patients should be supported in terms of physical activity, and dTAC content should be increased by providing a nutritional variety suitable for the diet.