Türkiye'nin enerji merkezi olma hedefinin Ukrayna krizi'nden Türkakım'a giden süreçte jeopolitik teorilere referansla incelenmesi

Abstract

Bu çalışma jeopolitik teoriler çerçevesinde Türkiye ve Rusya’nın enerji politikalarını sonuçlarından biri Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı olan 2014’teki Ukrayna Krizi’nden Türk Akım’a doğru giden süreç içerisinde inceleyecek olup; Türkiye’yi de transfer ülke bazında içine alarak Türk Akım Projesi ile Türkiye’nin enerji transferinde ne noktaya geldiğini, geleceğini ve enerji merkezi olup olamayacağını inceleme amacı taşıyacaktır. Ukrayna Krizi’nin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Rusya’nın doğal gazını Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşıma amacına sahip olan GüneyAkım projesini iptal etmiş ve yerine Rus gazını Avrupa’ya Türkiye üzerinden taşıyacak olan TürkAkım projesini önermiştir. Bugün gelinen noktada 2020 yılının Ocak ayında TürkAkım’dan Türkiye’ye gaz akışı sağlanmış, Avrupa kısmı üzerinde de çalışmalara devam edilmektedir. Jeopolitik Teorilerden faydalanılan çalışmada hâlihazırdaki jeopolitik kuramların sınıflandırmasında kullanılan basmakalıp çizgilerin dışına çıkılarak çalışmaya teorik çerçeve bağlamında özgünlük kazandırma adına Eleştirel Jeopolitik ’in temsilcileri “Geraroid Tuathail”, “Simon Dalby” ve “Paul Routledge”in “The Geopolitics Reader”1 isimli kitaplarında yapmış oldukları sınıflandırmadan yararlanılmıştır. Konunun jeopolitik teorilere referansla ele alınmasının sebebi söz konusu boru hatlarının Türkiye’nin jeopolitik konumunun doğurduğu avantajlarla doğrudan ilişkili olmasıdır. Türkiye, sürekli enerji tüketen Batı ve enerji kaynaklarına sahip olan doğu coğrafyasının ortasında stratejik bir konumdadır. Söz konusu konumun doğal gaz boru hattı projelerinde enerji kaynak sahibi ülkeler için boru hatlarını geçirebilecekleri bir güzergâh olması, Türkiye’nin enerji transferinde merkez ülke olmasına olanak sağlayacaktır. This study will examine energy policies of Turkey and Russia from the Ukraine Crisis which resulted with Annexation of Crimea in 2014 to the Project of Turkish Stream within the framework of geopolitical theories. In this point this study examine Turkey’s role of energy transfer, Changes of Turkey’s energy policies with Turkish Stream and whether Turkey can become an Energy Center in future. After the Ukraine Crisis, Russian President Vladimir Putin cancelled the South Stream project, which had the purpose of transporting Russian gas to Europe via Ukraine, and instead proposed the Turkish Stream project, which would carry Russian gas to Turkey and Europe via Turkey. At the point reached today, gas flow from Turkish Stream to Turkey was provided in January 2020 and work is continuing on the European part. In this study, geopolitical theories were utilized. The classification made by Geraroid Tuathail, Simon Dalby and Paul Routledge in their book “The Geopolitics Reader” was used to give authenticity to the work in the context of the theoretical framework by going beyond the stereotypical lines used in the classification of geopolitical theories. The use of geopolitical theories in the study is due to the fact that these pipelines are directly related to the advantages of Turkey's geopolitical position. Turkey is in a strategic position in the middle of West which consuming energy and the East which has energy resources. The fact that this location is a route for energy source countries in natural gas pipeline projects to pass their pipelines will allow Turkey to move closer to its goals of becoming a central country in energy transfer.