Bağımsız denetim firmalarının kanıt toplamada istatistiği örnekleme yönetiminin kullanması
Abstract
Bu çalışmada Türkiye’de bağımsız denetim yapan firmaların, denetim çalışmaları
sırasında görüşlerine dayanak oluşturacak kanıtları toplarken, Bağımsız Denetimde
Örnekleme (BDS530) Standardında yer alan İstatistiki Örnekleme yöntemini ne ölçüde
kullandıklarına ve istatistiki örneklemeyi yöntemini kullanan firmaların bunu hangi
metodolojiler ile gerçekleştirdiğine ilişkin yüz yüze görüşülerek ön araştırma yapılmıştır.
Bu görüşmeler anket sorularına zemin oluşturmak amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Aynı zamanda bağımsız denetim firmalarının hangi kanıt toplama tekniklerini
uygularken istatistiki örnekleme yöntemini kullandığı, bu doğrultuda istatistiki örnekleme
yöntemini kullanan firmaların bu yöntemin avantajlarının neler olduğu ve istatistiki
olmayan (iradi)örnekleme yönteminin dezavantajlarının neler olduğu hakkında bir görüşe
varabilmek için anket soruları hazırlanmıştır.
Anket Türkiye’de yer alan yüz kırk altı bağımsız denetim firmasına gönderilip,
firmalardan cevaplandırılması istenmiştir. Toplamda gönderilen anketlerden otuz altı
tanesine cevap alınmış olup, bu firmaların beş tanesi Türkiye’de faaliyet gösteren ilk beş
büyük firmaya aittir. Değerlendirme yapılırken ankete katılan firmalar; çalışan sayısı,
denetçi sayısı vb. ölçütlere bakılarak ilk beş büyük firma ve diğer firmalar şeklinde ayrıma
tabi tutulmuş olup öncelikle ayrı ayrı değerlendirilmiş ve daha sonra tüm firmalar birlikte
değerlendirilerek nihai sonuca ulaşılmıştır.
Araştırma teknikleri literatüründe, tanımlayıcı araştırmalarda örnek çapı küçükse,
ana kitlenin yüzde yirmisine ulaşmanın yeterli olduğu genel kabul görmektedir. Bu
çalışmada ulaşılan firmaların sayısı %24,7’sine ulaşılmış olup, elde edilen sonuçların
geneli yansıttığı düşünülmektedir.
Anketimizde daha büyük ölçekle yola çıkamamamızın nedeni sektörde buna
yönelik değişkenlerin tam manasıyla tespit edilememiş olması olabilir. Yeni değişkenler
sorgulanıp eklenerek, daha fazla ve daha sağlam bir ölçekle yola çıkılarak yapılacak
çalışmanın ileride daha faydalı olacağı düşünülmekte, bu çalışmanın da ilerideki bu
çalışmalara kaynak oluşturması umut edilmektedir.
This paper examine that companies in Turkey which makes independent auditing
while they collect evidence based on auditing in terms of how companies use statistical
sampling and when companies use statistical sampling which methods are used according
to the standardization of independent auditing sampling (BDS530) of Turkey Auditing
Standardizations by using interview methods.
Also a questionnaire is prepared to hold a view about which collecting evidence
techniques are used with statistical sampling by independent auditing companies, in this
manner, do companies which uses statistical sampling know advantages of statistical
sampling and disadvantages of non-statistical sampling. The questionnaire is conducted to
146 independent auditing companies in Turkey. 36 companies responded to questionnaire
and 5 of them are biggest companies which operate in Turkey. During assessment, firstly
in order to discriminate companies as biggest ones and others, numbers of personnel,
number of auditor and etc. are considered, then all of them are assessed together due to
reach conclusions.
Research methods emphasize that if sample is not wide, it is enough to reach 20 %
of population in descriptive researches. Thus it can be said that 24.7% of population which
are companies represent overall according to result of study.