Koroner arter bypass greftleme cerrahisi sırasında deksmedetomidin kullanımının serebral etkileri
Özet
Kardiyopulmoner bypass’ın (KPB) olumsuz serebral etkilerine karşı tam koruma
sağlayacak bir farmakolojik ajan konusunda henüz bir fikir birliği sağlanamadığından bu
konudaki arayışlar devam etmektedir. Çalışmamızın amacı hemodinamik stabilite
sağlamadaki üstünlüğü bilinen ve hayvan çalışmalarında da nöroprotektif özelliği olduğu
gösterilen deksmedetomidinin koroner arter bypass greftleme (KABG) cerrahisi sırasında
ortaya çıkan serebral iskemik hasara karşı koruyucu etkisi olup olmadığını belirlemektir.
Etik Kurulu onayı ve hastaların izinleri alındıktan sonra KABG yapılacak 50-70 yaşları
arası 24 hasta çalışmaya alındı. Hastalar randomize olarak deksmedetomidin alan (Grup D,
n = 12) ve almayanlar (Grup K, n = 12) şeklinde iki gruba ayrıldı. Standart anestezi
indüksiyonu sonrası tüm hastalara juguler bulb kateteri takılıp bazal kan örnekleri alındı.
Grup D’ye 10 dk içinde 1 μg/kg bolus ve ardından 0.7 μg/kg/sa dozunda deksmedetomidin
infüzyonu verildi. Hastalardan indüksiyon sonrası, KPB’nin 10.dakikasında, kros-klemp
kalkışından 1 dk. sonra, KPB çıkışından 1 dk. sonra, ameliyat sonunda ve postoperatif 24.
saatte arteriyel ve juguler venöz kan örnekleri alınarak kan gazı analizleri ile S-100B
proteini, nöron spesifik enolaz (NSE) ve laktat değerlerinin ölçümleri yapıldı. Elde edilen
değerler gruplar arasında Mann-Whitney U testi ile grup içinde Wilcoxon testi ile
karşılaştırıldı.
Grup D ve Grup K arasında arteriyel ve juguler venöz pH, PO2, PCO2 değerleri ve O2
saturasyonları açısından herhangi bir fark bulunmadı. S-100B, NSE ve arteriyel-juguler
venöz laktat farkı değerleri açısından da iki grup bulguları benzerdi. Postoperatif dönemde
hiç bir hastada klinik olarak nörolojik bir komplikasyon izlenmedi.
Sonuç olarak, KPB sırasında ve sonrasında gerek S-100B ve NSE gerekse laktat farkları
açısından literatürle uyumlu değişiklikler izlediğimiz hastalarımızda deksmedetomidin
grubunda kontrol grubundan farklı sonuçlar olmaması, deksmedetomidinin nöroprotektif
etkisinin bulunmadığını düşündürmektedir. Daha yüksek ilaç dozları kullanılarak
yapılacak çalışmalarla farklı sonuçlar elde edilebilir.