Baş dönmesi ile başvuran hastaların demografik ve etyolojik özelliklerinin retrospektif değerlendirilmesi

Abstract

Baş dönmesi hem en sık görülen şikayetlerden hem de acil servis ve polikliniklere en sık başvuru nedenlerinden biridir. Baş dönmesi toplumda çok sık görülmesi ve bunun sonucunda toplumun çok geniş bir kısmını etkilemesi, bazen de hayati tehlike yaratabilecek hastalıkların belirtisi olması nedeniyle etyolojisine yönelik yapılan çalışmalar önem taşımaktadır. Bu çalışmada baş dönmesi ile başvuran hastaların yaklaşımında faydalı olması amacıyla, etyolojik ve semptomatolojik özellikler ve alt gruplar belirlendi. Çalışmada Ağustos 2012-Ağustos 2013 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi Nöroloji Anabilim Dalı tarafından baş dönmesi nedeniyle değerlendirilen, 491 kadın (%61,8), 303 erkek (%38,2) toplam 794 hastanın verileri retrospektif olarak incelendi. Baş dönmesi hastaları semptom ve tanılarına göre gruplandırıldı. Çalışmamızın sonuçlarına göre hastaların yaş ortalaması 59,9±18,2 idi. Hastalar tanılarına göre gruplandığında periferik grupta 408 (%51,4), santral grupta 129 (%16,2), psikojenik grupta 37 (%4,7), sistemik grupta 55 (%6,9) ve tanısı belirsiz grupta 165 (%20,8) hasta yer aldı. Hastalar ana semptomlarına göre gruplandığında vertigo grubunda 481 (%60,6), dengesizlik grubunda 157 (%19,8), presenkop grubunda 21 (%2,6), nonspesifik sersemlik hissi grubunda 135 (%17) hasta yer aldı. Hastaların tümünde ve tüm tanı gruplarında kadın cinsiyet sayıca üstün bulundu, psikojenik grupta bu üstünlük istatistiksel olarak anlamlıydı. Dengesizlik grubunda erkek cinsiyet, diğer semptom gruplarında kadın cinsiyet sayıca üstün bulundu. Psikojenik grupta ortalama yaş istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha düşük izlendi. Dengesizlik grubunda ortalama yaş, vertigo ve nonspesifik sersemlik hissi grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek saptandı. Ana semptom olarak periferik grupta vertigo (%93,9), santral grupta dengesizlik (%46,5) ve vertigo (43,3), psikojenik ve sistemik grupta nonspesifik sersemlik hissi (%48,6 ve %52,7), tanısı belirsiz grupta nonspesifik sersemlik hissi (%41,8) ve dengesizlik (%40,6) daha fazla izlenmiştir. Bulantı-kusma ve kulak şikayeti periferik grupta, baş ağrısı, ek santral semptom ve ataksi santral grupta, psikojenik semptom psikojenik grupta daha fazla saptandı. Hipertansiyon (HT) sistemik grupta, geçirilmiş iskemik inme santral ve sistemik grupta, koroner arter hastalığı (KAH) santral, sistemik ve tanısı belirsiz grupta, dislipidemi tanısı belirsiz ve psikojenik grupta diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde iv daha fazla saptandı. Santral grupta en sık iskemik inme (%38), parkinson (%13,2), migrenöz vertigo (%13,2), geçici iskemik atak (%7); periferik grupta en sık benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) (%34,3), vestibüler nörit (%4,9), Ménière hastalığı (%3,4); sistemik grupta en sık ortostatik hipotansiyon (%27,3), tansiyon dengesizliği (%25,5), vazovagal presenkop (%9,1) ve ilaç yan etkisi (%9,1) saptandı. Tüm hastalar birlikte değerlendirildiğinde en sık izlenen spesifik nedenler sırasıyla BPPV, iskemik inme, psikojenik nedenler, vestibüler nörit, migrenöz vertigo olarak belirlendi. Bu bulgular, baş dönmesi ile başvuran hastaların çoğunda özellikle vertigo tanımlayanlarda periferik nedenler görülmekle birlikte diğer nedenlerin de oldukça çok hastada görülmesi ve çok çeşitli olması nedeniyle gözardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir.