Uyku süresi ile enerji harcaması ve besin alımı arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Abstract
Bu çalışma bireylerin uyku süresi ile enerji harcaması ve besin alımı arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma, Eylül 2013-Aralık 2013 tarihleri arasında İstanbul’da bulunan özel bir obezite kliniğe başvuran bireyler arasından rastgele seçilen yaşları 18-67 yıl arasında değişen 7’si erkek 87’si kadın olmak üzere toplam 94 birey üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin demografik özellikleri, genel ve beslenme alışkanlıkları, uyku düzeni ve süresi anket formu ile sorgulanmıştır. Uyku süresi kişilerin kendi beyanına dayalıdır. Bireylerin beslenme durumları 3 günlük besin tüketim kaydı ile alınmıştır. Enerji harcaması 24 saatlik fiziksel aktivite kayıt formu kullanılarak hesaplanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 39.2±11.3 yıl, beden kütle indeksi ortalaması 34.3±6.68 kg/m2 ve ortalama uyku süresi 7.9±0.99 saat olarak belirlenmiştir. Bireylerin %20.1’i hafta içi gecede 6 ve 6 saatten az, %75.6’sı 7-8 saat ve %4.3’ü 8 saatten fazla uyuduğunu belirtirken, hafta sonu uyku süresi incelendiğinde, bireylerin %13.8’inin gecede 6 ve 6 saatten az, %61.7’sinin 7-8 saat ve %24.5’inin 8 saatten fazla uyuduğu görülmüştür. Uyku süresi ile enerji ve besin öğeleri alımı değerlendirildiğinde, bireylerin hafta içi ve hafta sonu uyku süresi ile enerji ve besin öğeleri arasında anlamlı bir farlılık bulunmamıştır (p>0.05). Ortalama uyku süresine göre değerlendirme yapıldığında, hafta içi ve hafta sonu uyku süresi ile enerji ve yağ alımı arasında negatif ilişki eğilimi saptanmış ancak farklılık anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Bireylerin hafta içi ve hafta sonu uyku sürelerine göre bazal metabolizma hızı (BMH), toplam enerji harcaması (TEH) ve fiziksel aktivite düzeyi (PAL) değerlendirilmiş ancak istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0.05).Ortalama uyku sürelerine göre incelendiğinde, hafta sonu uyku süresi ile BMH ve PAL arasında anlamlı pozitif korelasyon bulunmuştur (Sırasıyla; r=0.225, r=0.223, p<0.05). Sonuç olarak, uyku sağlıklı yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır ve son yıllarda uyku süresinin kısalmasına paralel olarak artan obezite ve diyabet
vi
prevalansı dikkat çekici olmuştur. Bir çok çalışma optimum uyku süresi ile sağlık arasındaki ilişkiye işaret etmektedir.