Bir firmanin kaplama-boyama süreçlerinde risk değerlendirme amaciyla HAZOP yönteminin kullanilmasi

Abstract

İş sağlığı ve güvenliği (İSG)’nin önemi dünyada her geçen yıl artmaktadır. Ülkemizde de İSG, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na ve bağlı yönetmeliklere göre düzenlenerek, devlet-işçi-işveren arasında denetlenebilir bir mekanizma haline gelmiştir. İSG uygulamalarının en önemli adımı risk değerlendirmesidir. Çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak, sürdürmek ve geliştirmek amaçlarıyla risk değerlendirmesi yapılır. Literatürde geliştirilen ve uygulamada kullanılan birçok risk değerlendirme yöntemi bulunmaktadır. Burada önemli olan, üretim sürecinin yapısına uygun risk değerlendirme yönteminin tercih edilmesidir. Ancak bu şekilde, risk değerlendirme sonuçları daha güvenilir bir hale gelebilir. Buna göre tez çalışmasında, bir firmanın kaplama-boyama süreçleri açısından uygun olan risk değerlendirme yönteminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kaplama-boyama süreçlerinde gerçekleştirilen faaliyetler çok tehlikeli sınıfta yer almaktadır. Bunun temel nedeni, üretim sürecinde farklı kimyasal maddelerin kullanılmasıdır. Buna göre kaplama- boyama süreçlerinde, risklerin uygun bir yöntem belirlenerek detaylı bir şekilde değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Mevcut durumda, ilgili firmada risk değerlendirme amacıyla L Tipi Matris yöntemi kullanılmaktadır. Ancak yapılan araştırmalar sonucunda, L Tipi Matris yönteminin söz konusu süreçlerdeki riskleri belilrmede yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu nedenle, kaplama-boyama süreçlerinde risk değerlendirme için Tehlike ve İşletilebilirlik Analizi (Hazard ve Operability Analysis-HAZOP) yönteminin uygulanmasının daha faydalı olacağı değerlendirilmiştir. HAZOP, bir proses tehlike analizi metodudur ve kimya sektöründe, risklerin mümkün olduğunca detaylı bir şekilde incelenmesini sağladığı için diğer risk değerlendirme yöntemlerine göre daha fazla kullanılmaktadır. Çalışmada, firma tarafından uygulanan L Tipi Matris yönteminin sonuçları ile tez kapsamında kullanılan HAZOP yönteminin sonuçları karşılaştırılmış ve ilgili üretim süreci için kullanılması en uygun olan yöntem belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, HAZOP yönteminin kaplama-boyama süreçleri için risk değerlendirme amacıyla kullanılmasının, farklı riskleri ortaya çıkarabilmesi, iş güvenliği uzmanının riskler açısından daha detaylı bir şekilde düşünebilmesini sağlaması ve alınabilecek önlemleri ortaya çıkarabilmesi açılarından daha faydalı olduğu görülmüştür. The importance of occupational health and safety (OHS) is increasing every year in the world. In our country, OHS has become an auditable mechanism between the state- employee-employer by being regulated according to the Occupational Health and Safety Law Nu. 6331 and related regulations. The most important step of OHS practices is risk assessment. Risk assessment is carried out in order to ensure, maintain and improve the health and safety of the working environment and employees. There are many risk assessment methods developed in the literature and used in practice. The important thing here is to choose a risk assessment method appropriate to the structure of the production process. Only in this way, risk assessment results can become more reliable. Accordingly, in the thesis study, the results of the L-Type Matrix Method, which is used for risk assessment in the coating-painting process and the Hazard and Operability Analysis (HAZOP) method, were compared and the most appropriate method to be used for the relevant production process was determined. Activities carried out in the coating-painting sector are in the very dangerous class. The main reason for this is the use of different chemicals in the production process. Accordingly, in coating-painting processes, it is important to evaluate the risks in detail by determining an appropriate method. In the company where the application is made, risk assessment is currently carried out with the L-Type Matrix Method. In the thesis study, the HAZOP method, which is thought to be more suitable for risk assessment in the coating-painting process, was applied and the results were compared with the results of the L Type Matrix Method. HAZOP is a process hazard analysis method and is used more than other risk assessment methods in the chemical industry, as it allows the risks to be examined in as much detail as possible. As a result of the study, it has been seen that the use of the HAZOP method for risk assessment for coating-painting processes is more benefıcial in terms of revealing different risks and determining risk sizes more reliably.