Endüstri mirasının yeniden işlevlendirilmesi Bursa merinos enerji müzesi örneği
Özet
Tarihi yapılar ait oldukları dönemin ihtiyaçlarını karşılamışlardır ancak günümüzde değişen ve gelişen ihtiyaçlar doğrultusunda zamanla işlevlerini yitirmişlerdir. Bu noktada tarihi yapılar günümüze yeniden kazandırılmak adına çağdaş bir tasarım anlayışıyla korunup yeniden işlevlendirilirler. Dünyada ve Türkiye’de endüstri mirası olarak kabul edilen birçok yapı bulunmaktadır. Özellikle fabrika ve santraller gibi sanayi ve endüstri yapılarının yeniden işlevlendirilmeler arasında en çok rastlanan bu yapıların müzelere dönüştürülmesi olduğu görülmektedir. Dünya’da ve ülkemizde müzeye dönüştürülen endüstri yapıları arasında elektrik santrallerinin önemli bir yer kapladığı görülmektedir. Bu tip tarihi binalardan dönüştürülmüş müzelerde, kullanıcı sadece sergilenen obje değil, tüm tasarım elemanlarını ve mimari yapıyı da bir bütün olarak algılamaktadır. Yeniden müze olarak işlevlendirilmiş tarihi binada sadece sergileme sistemleri üzerinden değil mekân, sergi ve mimari yapı tasarım ile bütüncül ve tamamlayıcı olarak ele alınmalıdır. Bu çalışmada, Türkiye’de bulunan endüstri mirası olarak kabul edilmiş elektrik santrallerinin yeniden müze olarak işlevlendirilmesinin irdelenmesi ve benzer yapılara yeniden işlevlendirme çalışmaları kapsamında öneriler sunmak ilk amaç olarak belirlenmiştir. Yukarıda belirtilen düşünceler çerçevesinde yeni bir işlev verilerek enerji müzesi olarak düzenleme kapsamında: Türkiye’de benzer kriterlere sahip olan iki enerji müzesinden birisi çalışmada incelenecek örnek olarak seçilmiştir. Bu örnek ise Bursa’da bulunan ‘Merinos Enerji Müzesi’dir. İlk olarak tarihi binaların koruması ve yeniden işlevlendirilmesi, müzelerde sergileme ve sunum teknikleri, Dünya’da ve Türkiye’deki yeniden işlevlendirilen gazhane ve elektrik santral örnekleri ele alınmıştır. Daha sonra araştırmanın alan çalışması olarak belirlenen Bursa Merinos Enerji Müzesinin yeniden işlevlendirilmesi, örneğin iç mekân müdahalelerine yönelik analizler ve sergileme yaklaşımları incelenmiştir.
Historic buildings have met the needs of the period they belong to; however, nowadays, they have lost their functions in line with the changing and growing demands. At this point, historic buildings are protected and re-functionalized with a modern design philosophy to be reintroduced to the present time. There are many buildings that are accepted as industrial heritage in the world and Turkey. Especially in the reuse of industrial constructions like factories and plants, it is seen that transforming these buildings into museums is among the most confronted re-functionalisation processes. It is seen that electric power plants cover a huge place among the industrial constructions that have been converted into museums in the world and Turkey. In these museums converted from historic buildings, the user perceives not only the object displayed but also all the design items and architecture as a whole. Historic buildings re-functionalized as a museum should not be approached over exhibition systems but considered as holistic and complementary with locality, exhibition, and architecture. In this work, the scrutiny of the re-functionalisation of electric power plants regarded as industrial heritage that reside in Turkey as museums and offering suggestions on re-functioning studies for similar buildings is addressed and prioritized. In light of the points mentioned above, within the context of adjusting as an energy museum via refunctioning, one of the two energy museums meeting similar criteria in Turkey is chosen as a sample to be examined in the study. This sample is Bursa Merinos Energy Museum. First, the protection and re-functionalization of historic buildings, exhibition and presentation techniques in museums, and the examples of gashouses and electric power plants re-functionalized in the world and Turkey are discussed. Later, re-functionalization of Bursa Merinos Energy Museum, which has been assigned as the field mission of the study, i.e. analyses of interior intervention and exhibition concepts, is examined.