Covid-19 pandemisi sırasında tedavi almakta olan kanser hastalarında psikolojik dayanıklılık ve ilişkili faktörler
Özet
COVID-19 21.yüzyılda insanlığın gördüğü en büyük salgındır ve birçok psikososyal problemi de beraberinde getirmektedir. Çalışmalar, kanser hastalarının artmış COVID-19 riski altında olabileceğini ve prognozun daha kötü olabileceğini göstermektedir. Çalışmamızda, COVID-19 risk algısı, anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi; kanser hastalarındaki anksiyete-depresyon belirti şiddetlerinin sağlıklı gönüllülerle karşılaştırılması; tüm katılımcılarda COVID-19 pandemisi sürecinde, kanser hastalarında ek olarak tedavi süreçlerinde ruhsal iyilik haline temel oluşturabilecek psikolojik dayanıklığın (PD) ve ilişkili etkenlerin belirlenmesi hedeflenmiştir.
Çalışmaya, Mayıs-Ağustos 2020 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalında herhangi bir solid organ kanseri nedeniyle tedavi almakta olan 113 kanser hastası ve sağlık çalışanı olmayan 293 sağlıklı gönüllü dahil edilmiştir. Sosyodemografik veri formu, çalışmacı tarafından hazırlanan COVID-19 pandemisi risk algısı formu (COVID-19RA), Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ), Zihinselleştirme Ölçeği (ZÖ), Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (YPDÖ), Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) ve Hastane Anksiyete-Depresyon Ölçeği (HADÖ) tüm katılımcılar tarafından; kanser tedavisi sırasında görülebilecek yan etkiler formu ve Travma Sonrası Bilişler Ölçeği (TSBÖ) sadece kanser hastalığı olan katılımcılar tarafından; hastaların kanser tanısı ve tedavilerine ilişkin bilgileri içeren form çalışmacı tarafından hastane kayıtları kontrol edilerek doldurulmuştur
Çalışmamızda, anksiyete ve depresyon belirti düzeyleri pandemi öncesinde yapılan epidemiyolojik çalışmalardan yüksek bulunmuştur. Ayrıca kadınlarda ve sosyal medyada daha fazla zaman harcayanlarda anksiyete ve COVID-19 RA düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Zihinselleştirme kapasitesindeki artış ve PD artışı ile COVID-19 RA, anksiyete ve depresyon belirti düzeyleri düşmektedir. Kanser hastalarında PD’nin, stresle başa çıkma tutumlarının ve zihinselleştirme kapasitesinin anksiyete, depresyon, TSSB ile ilişkili olduğu saptanmıştır.
Kanser hastalarında tedavi sırasında ortaya çıkabilecek psikopatolojilerde PD, başa çıkma tarzları ve kendiliğe ilişkin zihinselleştirme kapasitesinin desteklenmesi önemli görünmektedir. Pandemi döneminde çevrim içi anketler yardımıyla da olsa gerek toplumun gerek duyarlı grupların ruh sağlığına yönelik taramalar yapılması, koruyucu önlemlerin geliştirilebilmesi açısından vazgeçilmezdir.
COVID-19 is the largest epidemic in the 21st century and brings many psychosocial problems. Studies show that cancer patients may be at increased risk of COVID-19, and the prognosis may be worse in these group. The aim of this study was to determine the COVID-19 risk perception, anxiety and depression levels in cancer patients, to compare anxiety-depression symptom severity in cancer patients and healthy volunteers, and to determine the variables related to psychological resilience (PR) which could form the basis for mental health during COVID-19 pandemic and cancer treatment.
In this study, 113 cancer patients, who are treated for any solid organ cancer in Başkent University Medical Oncology Department between May and August 2020, and 293 healthy volunteers, who are not healthcare workers, were included. The sociodemographic data form, the COVID-19 pandemic risk perception form (COVID-19 RP), Intolerance of Uncertainty Scale (IUS), The Mentalization Scale (MentS), Resilience Scale for Adults (RSA), Ways of Coping Inventory (WCI) and Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) were filled out by all participants; the cancer treatment side effects form and The Posttraumatic Cognitions Inventory (PTCI) were filled out only by the cancer patients; and the cancer diagnosis and treatment information form was filled out by the investigator by checking the hospital records.
In our study, anxiety and depression symptom levels were found to be higher than epidemiological studies conducted before the pandemic. In addition, higher levels of anxiety and COVID-19 RP were found in women and those who spent more time on social media. COVID-19 RP, anxiety and depression symptom levels decrease with the increase in mentalization capacity and in PR. It has been found that PR, stress coping attitudes and mentalization capacity are associated with anxiety, depression, and PTSD in cancer patients.
It seems important to support PR, positive coping styles and self-mentalization capacity, for avoiding psychopathologies that may arise during treatment in cancer patients. During the pandemic, even with the help of online surveys, screening the mental health of the society and vulnerable groups is indispensable in terms of developing protective measures.