Meme kanseri oluşumunda obezitenin ve beslenmeye bağlı risk faktörlerinin belirlenmesi
Özet
Bu çalışma, meme kanseri oluşumunda obezitenin ve beslenmeye bağlı risk
faktörlerinin belirlenmesi amacı ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji
Hastanesi Medikal Onkoloji Bölümü’ne başvuran, 18 yaş ve üzeri yeni meme kanseri
tanısı almış 40 hasta (vaka grubu) ile Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları
Bölümü’ne başvuran kanser tanısı almamış, yaş açısından hasta grubuna benzer
özellikler taşıyan ve soy geçmişinde kanser öyküsü olmayan 40 gönüllü birey
(kontrol grubu) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamına alınan tüm bireylere
konuya ilişkin geliştirilmiş bir anket formu araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme
yöntemi ile uygulanmıştır. Tüm bireylerin vücut kompozisyonları BİA (Biyoelektrik
impedans) kullanılarak ölçülmüştür. Vücut ağırlıkları, boy uzunlukları, bel çevresi,
kalça çevresi ölçümleri araştırmacı tarafından alınmıştır. Boy uzunlukları ve vücut
ağırlıkları kullanılarak BKİ değerleri hesaplanmıştır. Besin tüketim sıklığı formu
kullanılarak diyetle günlük ortalama enerji ve besin ögesi tüketim miktarları
saptanmıştır. Bazı biyokimyasal parametreler analiz edilmiş ve fiziksel aktivite
durumları değerlendirilmiştir. Bu çalışmada meme kanserli bireylerin yaş ortalaması
51.8±12.90 yıl, kontrol grubundakilerde (KG) 50.9±13.05 yıl olarak bulunmuştur.
Meme kanserli bireylerin %22.5’inin ailesinde meme kanseri öyküsü olduğu
belirlenmiştir. Meme kanserli bireylerin menarş yaşı ortalaması 13.03 ± 1.17 yıl,
kontrol grubundaki bireylerde 12.3 ± 0.95 yıl olarak saptanmıştır [OR: 1.835 (%95
GA= 1.102 – 3.055), p=0.020]. İlk doğum yaş ortalaması meme kanserli bireylerde
22.64 ± 3.78 yıl, kontrol grubunda 21.63 ± 2.99 yıl olarak belirlenmiştir [OR: 1.195
(%95 GA= 11.003–1.424), p=0.046]. Çocuk sayısının ortancası ise meme kanserli
bireylerde 2 (1 - 6), kontrol grubundakilerde 2 (1 - 3) olarak bulunmuştur [OR: 2.488
(%95 GA= 0.886 – 6.990)]. Sigara kullanan bireylerin meme kanserine yakalanma
risklerinin 1.762 kat daha yüksek olduğu belirlenmiştir [OR: 1.762 (%95 GA= 1.036
– 2.997)]. Alkol kullanan bireylerde ise meme kanser riski 1.342 kat daha yüksektir, ancak bu risk miktarı istatistiksel açıdan önemli bulunmamıştır (p>0.05). BKİ ile
meme kanseri arasında istatistiksel açıdan önemli bir ilişki saptanmamıştır (p>0.05).
Meme kanserli bireylerin % 47.5’inin, KG’dekilerin ise %30.0’unun hızlı yemek
yedikleri belirlenmiştir. Hızlı yemek yiyen bireylerde meme kanser riskinin, yavaş
yemek yiyen bireylere göre 3.562 kat daha fazla oluğu belirlenmiştir [OR: 3.562
(%95 GA= 1.183 – 10.731)]. HG’deki bireylerin %40’nın ve KG’deki bireylerin ise
% 52.5’inin günde 2 ara öğün tükettikleri saptanmıştır. HG ve KG arasında ara öğün
sayısı bakımından önemli bir fark bulunmamıştır (p >0.05). Genel olarak yemeklerde
kullanılan yağ türleri incelendiğinde, ayçiçek yağı et yemeklerinde (HG: %45.0,
KG:%62.5), böreklerde (HG:%55.0, KG:%72.5) ve kızartmalarda (HG:%77.5,
KG:%80.0) her iki grup için de en çok tercih edilen yağ türü olmuştur. Pişirme
yöntemlerinden et pişirmede HG’deki kadınların %77.5’i fırın/ızgara/tava, %75.0’i
yağda kızartma yöntemini kullanırken; KG’dekilerin %87.5’inin fırın/ızgara/tava ve
%67.5’inin haşlama yöntemini kullandığı belirlenmiştir. Balık pişirmede ise,
HG’deki kadınların %80.0’i yağda kızartma yöntemini kullanırken, KG’dekilerin
%82.5’inin fırın/ızgara/tava yöntemini tercih ettiği bulunmuştur. HG’deki bireyler ile
KG’deki bireylerin kolesterol alım miktarları arasındaki fark istatistiksel açıdan
önemli bulunmuştur (p<0.05). HG’deki bireylerin günlük posa alım ortalamasının
19.4 ± 5.24 g, KG’dekilerin ise 27.2 ± 6.86 g olarak belirlenmiştir [ OR: 0.813 (%95
GA: 0.738 - 0.897)] ve gruplar arası bu farkın istatistiksel açıdan önemli olduğu
saptanmıştır (p < 0.05). Haftada 2-3 defa sarımsak (OR: 3.5 %95GA=0.768 - 15.598
p = 0.008) ve taze sebzeleri (OR: 5.83 %95 GA=1.470 - 23.155 p = 0.019) tüketen
bireylerin her gün tüketenlere göre meme kanserine yakalanma riskinin sırasıyla 3.5
ve 5.8 kat daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; meme kanseri ile yaşam
tarzı faktörleri arasında bir ilişki olduğu ve yaşam tarzı faktörlerinden olan beslenme
düzeninde yapılacak değişiklikler ile meme kanserine yakalanma riskinde azalma
meydana gelebileceği söylenebilir.
This study was carried out in order to determine risk factors related to obesity and
diet in breast cancer occurrence with 40 patients aged 18 and over, who were
recently diagnosed with breast cancer and who applied to Hacettepe University
Faculty of Medicine Oncology Hospital Medical Oncology Unit (case group), and 40
volunteer individuals with no diagnosis of cancer and no cancer history in the family,
who had similar characteristics to the patient group (PG) with respect to age and who
applied to Hacettepe University Department of Internal Medicine (control group). A
questionnaire form developed for the study was applied on all the individuals taken
into the scope of the study by the researcher through face-to-face interview method.
The body compositions of all the individuals were measured using bioelectrical
impedance analysis (BIA). The measurements of body weights, heights, waist
circumference, hip circumference were taken by the researcher. The body mass index
(BMI) values were calculated using the heights and weights. Average amounts of
daily energy and nutritional element consumption through diet was identified using
the food consumption frequency form. Certain biochemical parameters were
analyzed and the status of physical activity was assessed. In this study, the mean age
of individuals with breast cancer was found 51.8±12.90 years and that of the control
group (CG) was found 50.9±13.05 years. It was determined that 22.5% of the
individuals with breast cancer had cancer history in their families. The mean
menarcheal age of the individuals with breast cancer was determined as 13.03±1.17
years, while it was found to be 12.3±0.95 years in individuals from the control group
[OR: 1.835 (95% CI= 1.102 - 3.055), p=0.020]. The mean age at first birth was
determined as 22.64±3.78 years in individuals with breast cancer, and 21.63±2.99
years in the control group [OR: 1.195 (95% CI= 11.003 - 1.424), p=0.046]. The
median of the number of children, on the other hand, was found 2 (1 - 6) in
individuals with breast cancer and 2 (1 - 3) in the control group [OR: 2.488 (95%
CI= 0.886 - 6.990)]. It was established that individuals who smoked had 1.762 times higher risk for developing breast cancer [OR: 1.762 (95% CI= 1.036 - 2.997)]. As for
individuals who drank alcohol, the risk of breast cancer was 1.342 times higher, yet
this amount of risk was not found to be statistically significant (p>0.05). No
statistically significant relation was detected between BMI and breast cancer
(p>0.05). It was found out that 47.5% of the individuals with breast cancer and
30.0% of the ones in the CG ate quickly. It was determined that breast cancer risk
was 3.562 times higher in individuals eating quickly than those who eat slowly [OR:
3.562 (95% CI= 1.183 - 10.731)]. It was established that 40% of the individuals in
PG and 52.5% of those in CG consumed two snacks a day. No statistically
significant difference was found between PG and CG in terms of the number of
snacks (p >0.05). When the types of oil generally used in meals are examined,
sunflower seed oil was the oil type that was preferred the most for both groups in
meat dishes (PG: 45.0%, CG: 62.5%), pastries (PG: 55.0%, CG: 72.5%) and fried
foods (PG: 77.5%, CG: 80.0%). As for cooking methods, it was established that
77.5% of the women in PG used oven/grill/pan and 75.0% of them used frying in oil
when cooking meat, while 87.5% of those in CG used oven/grill/pan and 67.5% used
boiling. When cooking fish, on the other hand, 80.0% of the women in PG used frying
in oil while 82.5% of those in CG preferred oven/grill/pan. The difference between the
amounts of cholesterol intake of individuals in PG and those in CG was regarded
statistically significant (p<0.05). It was determined that daily average pulp intake of
the individuals in PG was 19.4±5.24 g, whereas that of the individuals in CG was
27.2±6.86 g [OR: 0.813 (95% CI: 0.738 - 0.897)] and this difference between the
groups was determined to be statistically significant (p<0.05). It was also determined
that the risk of developing breast cancer in individuals who consumed garlic [OR:
3.5 (95% CI= 0.768 - 15.598, p=0.008)] and fresh vegetables [(OR: 5.83 (95% CI=
1.470 - 23.155, p=0.019) two or three times a day was 3.5 and 5.83 times higher,
respectively, than those who consumed them every day. In conclusion, it can be
stated that there is a relation between breast cancer and lifestyle factors and that the
risk of developing breast cancer can be reduced with changes to be made in the diet,
one of the lifestyle factors.