On grup hastalık için maliyet etkililik çalışmalarının sistematik incelemesi
Özet
Dünyada bugün yaklaşık 20000 dergi ve her yıl yayınlanan 2 milyon makale
bulunmaktadır. Araştırma sonuçları kimi zaman birbirini destekler gibi görünse de kimi
zaman birbiriyle çelişmektedir. Bu değişkenlik nedeniyle tek bir araştırmaya dayalı
uygulama kararları tehlikeli olabilmektedir. Dolayısıyla, belli bir konu üzerinde yapılmış
araştırmaların sonuçları klinik uygulamalarda kullanılmadan önce titizlikle
değerlendirilmelidir. Amacımız araştırmacılara klinik uygulamalar hakkında karar
vermeden önce en iti kanıt kaynağı olabilecek yüksek kaliteli makaleleri yakalamaktır.
Kanıta dayalı uygulama sürecinin temeli olan en iyi kanıtı bulma, sistematik
inceleme yaparak gerçekleşir. Bu tezde metodoloji olarak sistematik inceleme seçilmiş
Türkiye’ye yük olabilen 10 hastalık grubu seçilerek, hastalıklar için kullanılan sağlık
teknolojilerini değerlendiren maliyet etkililik konularına odaklanılmıştır.
Çalışmamızda Cochrane Çalışma Grubunun metodolojisi temel alınarak 2000-
2008 yılları arasındaki maliyet etkililiğe konu olan randomize kontrollü klinik çalışmalar
göz önüne alınarak 10 hastalık grubu için 94 tam metin makale seçilmiştir.
Diabetes Mellitus hastalığında incelenen 3 makalede farklı metotlarda farklı
müdahalelerin maliyet analizleri yapılmıştır. Uygulanan sağlık teknolojisinin hastaya
verdiği fayda QALYs ve kurtarılan yaşam yılı ve önlenen komplikasyonlu gebelik
cinsinden ölçülmüştür. Böylelikle saptanan maliyetler QALY başına veya kurtarılan yaşam
yılı başına veya önlenen komplikasyonsuz gebelik başına olan maliyetleridir. Çalışmalar
randomize kontrollü çalışmalar olup, uyarlanan sağlık teknolojilerinin fayda ve
maliyetlerini tespit etmeleri açısından gücü yüksek makalelerdir.
Pulmoner hastalıklarla ilgili randomize kontrollü çalışma olup, etkililik ölçü birimi
doğal mortalite veya morbidite olan ve maliyetleri hesaplanmış, sağlık teknolojisinin
yarattığı faydayı ölçemeye yönelik 1 makale seçilmiştir. Etkililik ölçü birimi QALYs’dir.
Maliyetler QALY başına hesaplanmıştır.
Ruhsal bozuklukların tedavisinde kullanılan sağlık teknolojilerinin fayda ve
maliyetlerini ölçme amaçlı 2008 tarihli bir makaleye rastlanmıştır. XR kullanımının fayda
değerini ölçmek için QALYs birimi kullanılmış ve sonuçlar 2 yıllık QALY başına maliyeti
temsil etmektedir. Kendi grubu içinde gücü yüksek bir makale olup iyi klinik uygulamalara
kılavuz olabilir.
Kas iskelet hastalıkları için taranan 2000-2008 yılları arasındaki randomize klinik
kontrollü çalışmalardan maliyet etkililiğe konu olan 4 çalışma tespit edilmiştir. İlk 3
çalışmada sağlık teknolojisinin faydalarını değerlendirme açısından kullandıkları birimler
QALYs ve maliyet etkililik açısından değerlendirmeleri ise QALY başına maliyet
cinsindendir. Her üç çalışmada yüksek örnekleme sahip gücü yüksek makalelerdir. Son
çalışmada ise kullanılan sağlık teknolojisinin faydasını değerlendirmek adına kullanılan
çıktı birimi önlenen düşme sayısıdır. Maliyetler önlenen düşme sayısı açısından
değerlendirilmiştir.
Taranan makalelerde Nörolojik hastalıklar içinde belirlenen kriterlere göre 2000
yılında yayınlanmış bir makaleye rastlanmaktadır. Sağlık teknolojisi ilaç olarak belirlenmiş
ve fayda değeri QALYs cinsinden ölçülerek relaps başına maliyetler tespit edilmiştir.
MedLine taramalarında kardivasküler sistem hastalıklarına yönelik çok fazla
makale olmasına rağmen kriterlerimize uygun 3 makale saptanmıştır. Her 3 makalede
etkililik ölçü birimi QALYs’dir. Maliyet etkililik analizlerinde QALY başına maliyet
hesaplanmıştır. Örneklemleri yüksek ve randomize klinik çalışmalar maliyet etkililik
konusunda gücü yüksek makalelerdir.
Bütün bu bilgilere dayanarak araştırmacılara yol göstermek amacıyla maliyet
etkililik analizlerine ait olan Randomize Kontrollü Çalışmalar incelenmiş ve sonuçlar
sentezlenmeye çalışılmıştır. Kanıta dayalı uygulamalar için seçilen 10 hastalık grubundaki
maliyet etkililik çalışmalarının gücü yüksek olarak tespit edilmiştir. Yapılan taramalarda
da görüldüğü gibi farklı pek çok hatta çelişkide olan pek çok çalışmaya rastlanmaktadır.
Ancak literatürden bilgiler aktarılırken özellikle de iyi klinik uygulamalara kanıt olabilecek
çalışmaların saptanabilmesi için sistematik incelemelerin yapılması gerekliliği bu tezde
ortaya konmaktadır.
There are approximately 20,000 journals and annualy 2 million articles printed
around the world. Research results sometimes support each other and sometimes not. For
this reason an intervention leaning against only one research can be dangerous.
Consequently, one should evaluate research results carefully before clinic interventions.
It’s possible with systematic review to reach the best evidence, that is the basis of
evidence based intervention process. In this thesis, the methodology is systematic review
and 10 diseases were selected that can be thought as significant burden for Turkey and
focused on cost effectiveness topics evaluating health technologies.
In our study, based on Cochrane Study Group, randomized clinic trials with cost
effectiveness between 2000-2008 were undertaken and 94 full text articles were selected
for 10 diseases.
At 3 articles about Diabetes Mellitus, cost effectiveness of different methods for
different interventions were evaluated. Patients’ benefit with applied health tecnology was
measured with QALYs and life years saved and complicated pregnancy prevented. Costs
were determined per QALY or per life year saved or per complicated pregnancy prevented.
Studies were randomized clinical trials and powerful for determined benefits and costs of
applied health tecnologies.
The study about pulmoner diseases were randomized clinical trial and costs
measured which effectiveness measure unit was morbidity and mortality. One article were
taken measuring benefit health tecnology. Effectiveness measure unit was QALY. Costs
were calculated per QALY.
There was one article published at 2008 measuring the benefits and costs of health
tecnologies used treating depressive disorders. QALYs unit was performed to measure the
XR administiration benefit value. Results represent costs for 2 years per QALY and the
article can be guide for suitable clinical interventions.
Searched for musculoskeletal disorders between 2000-2008 and found 4 randomize
clinical trial articles with cost effectiveness.The first three used QALYs unit to evaluate the
benefits of health tecnologies and costs per QALY for cost effectiveness ratios. Both three
articles were persuasive to be sample. The last article’s outcome measure to evaluate the
benefit of health tecnology used was falls prevented. Appraisal of costs were falls
prevented.
For neurologic disorders there was one article found published at 2000. Health
technology was drug administiration and benefit value was QALYs per relapse.
There were too many articles for cardiovascular disorders at MedLine research but
only three were suitable for our criteria. Effectiveness measure unit was QALYs for both
three. Costs were measured per QALY.
Consequently, randomized clinic trials are investigated and the results are studied
to guide for the researchers. It’s determined that 10 disease groups choosed for evidence
based interventions were persuasive about cost effectiveness studies. There are too many
articles that are contradictory to each other and while transmitting information from the
literature, especially determining studies that can be evidence for good clinical
interventions, systematical review should be done.